Μας ενημέρωσαν για ότι ο ΚΣ Λεχαινών δημιούργησε ειδική ομάδα κυνηγιού της αλεπού. Ενώ άμα υπάρχει πρόβλημα υπερπληθυσμού όπως αναφέρουν οι κυνηγοί (που δεν υπάρχει καμία τέτοια μελέτη), το δασαρχείο έχει την αρμοδιότητα να πράξει ότι νομίσει σωστό για την διαχείριση της αλεπού.

Και διαβάζοντας στα κοινωνικά δίκτυα πολλοί έσπευσαν να τους συγχαρούν. Όμως αυτοί που έσπευσαν να τους συγχαρούν ήταν οι όμοιοι τους (κυνηγοί) και κτηνοτρόφοι (να υποθέσουμε αυτοί που δεν παίρνουν καμία προφύλαξη για τα ζωντανά τους, όπως συμβαίνει και στην υπόλοιπη Ελλάδα).

Τι να πούμε; Τα έχουμε πει δεκάδες φορές που καταντάμε γραφικοί να λέμε τα αυτονόητα.

​Συγχαρητήρια που επιβραβεύεται ψυχοπαθείς δολοφόνους που αντί να τους διαφοροποίησετε στο κενό (εκεί που ανήκουν στο απολύτως τίποτα), αντιθέτως τους δίνεται και θάρρος να κάνουν περισσότερα και χειρότερα.

Για όσους δεν γνωρίζουν, σκοτώνουν αλεπούδες αλλά δεν τους χρησιμεύουν πουθενά, δεν τις τρώνε αλλά ούτε τις χρησιμοποιούν κάπως αλλιώς. 

Αυτό σημαίνει πως αυτοί οι ψυχάκηδες καραγκιόζηδες (και λίγο τους χαρακτηρίζουμε) που λέγονται κυνηγοί τις σκοτώνουν για την πλάκα τους και νομίζουν πως κάναν κάτι καλό χωρίς καν ούτε να έχουν τις βασικές γνώσεις τον σημαντικό ρόλο των αλεπούδων στο οικοσύστημα και πως συμβάλουν στην σωστή ισορροπία του οικοσυστήματος με τις διατροφικές τους συνήθειες (π.χ. μέχρι και 6.000 ποντίκια κάθε χρόνο τρώει μια αλεπού).

Αλλά τι να λέμε ο περισσότερος κόσμος δεν γνωρίζει τίποτα για τις αλεπούδες παρά τα κακογραμμένα κείμενα των κυνηγών και τους μύθους του Αισώπου.

Όμως αν ζούσαμε σε έναν λογικό κόσμο, οι κυνηγοί θα ήταν στο περιθώριο από την κοινωνία ή και έγκλειστοι σε ψυχιατρική κλινική.

​Με άλλες 10.000 καταγραφές σε λιγότερο από 2 μήνες, φτάσαμε να έχουμε γνώση και δεδομένα για πάνω από 110.000 καταγραφές, οι οποίες αφορούν όμως για 9075+ είδη στο project μας στο inaturalist.

Να θυμίσουμε ότι:
​
- στις 29 Ιουλίου 2020 ξεπεράσαμε τις 100.000 καταγραφές για 8760+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 1 Ιουνίου 2020 ξεπεράσαμε τις 90.000 καταγραφές για 8330+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 9 Απριλίου 2020 ξεπεράσαμε τις 80.000 καταγραφές για 7.825+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 27 Δεκεμβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 70.000 καταγραφές για 7.220+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 06 Οκτωβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 60.000 καταγραφές για 6.570+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 22 Ιουλίου 2019 ξεπεράσαμε τις 50.000 καταγραφές για 6.095+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 18 Μαϊου 2019 ξεπεράσαμε τις 40.000 καταγραφές για 5.560+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 26 Ιανουαρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 30.000 καταγραφές για 4.925 είδη.
- και στις 24 Ιουλίου 2018 ήταν που μετατράπηκε σε collection project και είχαμε δεδομένα για 19.700 καταγραφές για 3,950 είδη.

Οι Μέδουσες στην Ελλάδα παραμένουν από τα πιο παρεξηγημένα πλάσματα των θαλασσών μας. Είναι τα πλαγκτονικά πλάσματα που όταν τα δουν οι άνθρωποι τρέχουν σαν τρελοί να βγουν από την θάλασσα και να πάρουν ότι βρουν (φτυαράκια, κουβάδες, καπέλα, κλπ) για να τις βγάλουν έξω για να πεθάνουν.

Το πραγματικό ερώτημα είναι πόσοι όμως γνωρίζουν τουλάχιστον 1-2 πράγματα για τις μέδουσες;

Το μάθημα έχει σχεδιαστεί για όλες τις ηλικίες και έχει γραφτεί όσο πιο απλά γίνεται για να είναι κατανοητό απ' όλους.

Το μάθημα για τις μέδουσες περιέχει λίγα βασικά πράγματα για την βιολογία και ανατομία τους, περιγραφή για κάποια γνωστά είδη μεδουσών που βλέπουμε περισσότερο απ' όλες τα υπόλοιπες, για τον ρόλο που παίζουν στο οικοσύστημα, για το τι να καταγράφετε όταν τις συναντάτε (δηλαδή τι δεδομένα θέλουμε)  αλλά και το πως να προστατευτείτε από τις μέδουσες και να σχεδιάσετε ακόμα και το που θα πάτε εξαρτώντας από τους ανέμους.

Το μάθημα από 15 Σεπτεμβρίου είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: https://mywildlifeschool.com/course/jellyfish/.

Το iNaturalist είναι μια πλατφόρμα η οποία δίνει πολλές δυνατότητες, από την καταγραφή ειδών βιοποικιλότητας που βλέπουμε μέχρι την αναγνώριση, δημιουργία οδηγών πεδίου, κ.α.

Είναι ένα μάθημα που όλοι όσοι ασχολούνται με την βιοποικιλότητα θα πρέπει να παρακολουθήσουν.

Το μάθημα περιέχει τις εξής ενότητες:

1. Εισαγωγή
2.  Οδηγίες για το πως να χρησιμοποιούμε σωστά το iNaturalist 
3.  Χρήση android / ios εφαρμογής
4.  Εξετάσεις

Το μάθημα από 6 Σεπτεμβρίου είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: 
https://mywildlifeschool.com/course/inaturalist-greek/

Πόσες φορές δεν είδατε καρχαρία να κολυμπάει (σπάνιες οι θεάσεις στην Ελλάδα), ή είδατε φωτογραφία καρχαρία στις εφημερίδες ή στα κοινωνικά δίκτυα, ή στο ιχθυοπωλείο και αναρωτηθήκατε τι είδος καρχαρία είναι αυτός;

Βεβαίως αν λάβατε απάντηση από ψαρά ή κάποιον άλλον στον δρόμο, πιθανότατα έχετε λάβει και λάθος απάντηση. Διότι σχεδόν όλους τους καρχαρίες στην Ελλάδα τους αναφέρουν σαν Γαλέους, Σκυλόψαρα και Σαπουνάδες.

Στα 43 είδη που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα δεν μπορεί όλοι οι καρχαρίες να είναι ίδιοι και όλοι να ονομάζονται ακριβώς το ίδιο (όπως είναι φυσικό).

Βεβαίως τους καρχαρίες μπορούμε στις 99% των περιπτώσεων να τους ξεχωρίσουμε από τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους. Δηλαδή το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα (και άλλα) της ουράς, των βραγχιακών σχισμών, των πτερυγίων, κλπ.

Δεν είναι κάτι δύσκολο, αλλά χρειάζεται εκπαίδευση και πρακτική, όπως ότι μαθαίνουμε στην ζωή μας.
Τέτοια συγκεκριμένη εκπαίδευση δεν υπάρχει όμως πουθενά. Θα μπορέσετε να μάθετε τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των καρχαριών αν είστε φοιτητής ή έχετε ήδη τελειώσει το πανεπιστήμιο ως θαλάσσιος βιολόγος, αλλά δεν θα έχετε μάθει πως μπορείτε να αναγνωρίζετε τους καρχαρίες με βάση των μορφολογικών χαρακτηριστικών τους.

Έτσι εδώ και μήνες στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, δουλεύαμε την δημιουργία του δεύτερου ηλεκτρονικού μαθήματος μας (MOOC) με τίτλο "Αναγνωρίσεις Καρχαριών με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους", ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης είτε είναι άσχετος με τους καρχαρίες, ή είναι βιολόγος , ή ταξινομιστής (αυτός που ασχολείται με την αναγνώριση των ειδών και την ταξινόμηση τους), ή ψαράς να μπορέσει να μάθει να αναγνωρίσει σωστά τους καρχαρίες που έχουμε στην Ελλάδα αλλά και να γνωρίζει πως μπορεί να αναγνωρίσει τους 500+ καρχαρίες που έχουμε σε όλον τον κόσμο.

Το μάθημα περιέχει τις εξής ενότητες:

1. Εισαγωγή
2. Εξωτερική ανατομία του καρχαρία
3. Πως κατατάσσουμε τα είδη;
4. Σουλούπι (σώμα) καρχαρία
5. Ρύγχος - Στόμα
6. Κεφάλι
7. Μάτια
8. Δόντια
9. Βραγχιακές σχισμές
10. Ραχιαία πτερύγια
11. Θωρακικό πτερύγιο
12. Πυελικό και εδρικό πτερύγιο
13. Ουρά
14. Αρσενικός ή θηλυκός (φύλο);
15. Σχέδιο (pattern)
16.  Περίληψη
17.  Ευχαριστίες
18.  Θεωρητικές και Πρακτικές εξετάσεις​

Το μάθημα από 1 Σεπτεμβρίου είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: 
https://mywildlifeschool.com/course/anagnoriseis-karxarion/

Ενώ είχαμε υποσχεθεί από πέρσι ότι θα διαθέταμε την δική μας πλατφόρμα για τα ηλεκτρονικά μαθήματα (MOOC) ήταν αδύνατον να ολοκληρώσουμε λόγω μη οικονομικών πόρων. 

Ενώ από φέτος ο Τακλής Χρήστος (Διαχειριστής ΕΠΒ) είχε στήσει την δική του πλατφόρμα για ηλεκτρονικά μαθήματα (κυρίως αγγλόφωνα) που δημιουργεί και μας την διαθέτει για να βάζουμε απεριόριστα τα δικά μας ηλεκτρονικά μαθήματα. 

Και ενώ κανονικά θα έπρεπε να διαθέτουμε τουλάχιστον 150 ευρώ για δική μας πλατφόρμα, ή να δεχθούμε τις εξωφρενικές τιμές coursera, futurelearn, κλπ που ζητούσαν από 650 ευρώ τον χρόνο μέχρι και 2500 ευρώ τον χρόνο εξαρτάται από τους πόσους μαθητές θα είχαμε, η συνεργασία με το My Wildlife School θα κοστίζει μόνο 20 ευρώ  τον χρόνο για μέρος του server και θα πληρώνεται από τις δωρεές του ΕΠΒ (κυρίως από τα ιδρυτικά μέλη).

​Και ενώ είχαμε 3 μαθήματα (σχεδόν τελειωμένα) στην αναμονή από πέρσι, 1 ολοκληρωμένο, και 1 που χάσαμε το περιεχόμενο (και πρέπει να ξαναδημιουργηθεί), όλα θα αρχίσουν να ανεβαίνουν στο mywildlifeschool.com στα Ελληνικά, όπως και μερικά να τα διαθέσουμε και στα Αγγλικά για τους ξένους υποστηρικτές μας.

Ταυτόχρονα είναι ανοιχτό για όποιον ενδιαφέρεται να συνεργαστεί για να δημιουργήσουμε νέα μαθήματα σχετικά με την βιοποικιλότητα της Ελλάδας. (επικοινωνήστε μαζί μας, αν ενδιαφέρεστε)

Η παγκόσμια εβδομάδα νυχτοπεταλούδας είναι μια εκδήλωση όπου πραγματοποιείται την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου και μπορούν να συμμετάσχουν όλοι οι πολίτες όπου και αν βρίσκονται.

Φέτος η παγκόσμια εβδομάδα νυχτοπεταλούδας είναι από τις 18 έως και τις 26 Ιουλίου. Για περισσότερες πληροφορίες αλλά και εγγραφή μπορείτε να δείτε στο: http://nationalmothweek.org

Είναι μια ασφαλής δραστηριότητα ειδικά τώρα λόγω του Κορωνοϊού και είναι κατάλληλη για όλες τις ηλικίες.

Οι νυχτοπεταλούδες, που στην κοινή ελληνική γλώσσα πολλές φορές προφέρονται σαν “σκώροι” είναι δραστήριες κατά την διάρκεια της νύχτας. Στην Ελλάδα συναντάμε τουλάχιστον 500 είδη, τα οποία ποικίλλουν σε σχέδια και χρώματα.

Για να τις συναντήσουμε το μόνο που χρειάζεται να κάνουμε είναι να αφήσουμε ένα φως αναμμένο μετά την δύση του ηλίου έξω στο μπαλκόνι μας, στην αυλή μας ή και στον κήπο μας και μετά από λίγη ώρα θα έρθουν μόνες τους οι νυχτοπεταλούδες.

Για να τις καταγράψουμε αρκεί ακόμα και το κινητό μας, ώστε να τις φωτογραφίσουμε και μετά μπορούμε να τις ανεβάσουμε στο inaturalist (υπάρχει εφαρμογή και για κινητά), ώστε τα δεδομένα αυτά να τα λάβουν οι ερευνητές και οι βιολόγοι.

Περιμένουμε τις δικές σας καταγραφές από νυχτοπεταλούδες για να θαυμάσουμε όλοι μας και φέτος, όπως έγινε και με τις προηγούμενες χρονιές!

Άλλες 10.000 καταγραφές σε λιγότερο από 2 μήνες. Φτάνοντας να έχουμε γνώση και δεδομένα για 90.000+ καταγραφές, οι οποίες αφορούν όμως για 8330+ είδη στο project μας στο inaturalist. Και να βλέπουμε όλο και με μεγαλύτερο ενδιαφέρον νέους και παλαιότερους χρήστες να ενεργοποιούνται και να καταλαβαίνουν ότι και το πιο συνηθισμένο είδος (π.χ. νυχτοπεταλούδα, κάμπια, μυρμήγκια, κλπ) έχουν σημασία να καταγραφούν.

Να θυμίσουμε ότι:
​
- στις 9 Απριλίου 2020 ξεπεράσαμε τις 80.000 καταγραφές για 7.825+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 27 Δεκεμβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 70.000 καταγραφές για 7.220+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 06 Οκτωβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 60.000 καταγραφές για 6.570+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 22 Ιουλίου 2019 ξεπεράσαμε τις 50.000 καταγραφές για 6.095+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 18 Μαϊου 2019 ξεπεράσαμε τις 40.000 καταγραφές για 5.560+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 26 Ιανουαρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 30.000 καταγραφές για 4.925 είδη.
- και στις 24 Ιουλίου 2018 ήταν που μετατράπηκε σε collection project και είχαμε δεδομένα για 19.700 καταγραφές για 3,950 είδη.

Η καραντίνα έχει αναγκάσει πολλούς ανθρώπους να κάθονται στο παράθυρο ή στο μπαλκόνι του σπιτιού τους για ώρες. Αλλά ταυτόχρονα βλέπουμε και στα κοινωνικά δίκτυα (π.χ. facebook) μια αύξηση στην δραστηριότητα της ορνιθοπαρατήρησης. Και αυτό μας κάνει χαρούμενους. 

Μιας όμως και ήδη έχουμε μιλήσει για την ορνιθοπαρατήρηση αλλά και για πλατφόρμες που μπορείτε να βάζετε τις καταγραφές σας (ακόμα και αν δεν έχετε φωτογραφίες ή βίντεο), όπως είναι το ebird και το inaturalist, τώρα παρακάτω θα σας δείξουμε ποια είναι τα πιο κοινά πουλιά που μπορείτε να δείτε από το παράθυρο ή το μπαλκόνι σας. Οι εικόνες των πουλιών είναι από το RSPB.

Βεβαίως ποιο πουλί θα δείτε εξαρτάται από ποια περιοχή της Ελλάδας μένετε (αστική ή αγροτική) ή αν μένετε κοντά σε θάλασσα ή υγροβιότοπο. Και μην ξεχνάτε πως στην Ελλάδα έχουμε σχεδόν 400 είδη πουλιών, αυτό σημαίνει πως αν θέλετε να ασχοληθείτε πιο σοβαρά σας προτείνουμε τον οδηγό πεδίου για τα πουλιά της Ελλάδας, Κύπρου και Ευρώπης που μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα της ορνιθολογικής. 

Αλλά παρακάτω είναι τα πιο κοινά πουλιά που μπορείτε να δείτε:

Άλλες 10.000 καταγραφές σε λιγότερο από 3,5 μήνες. Φτάνοντας να έχουμε γνώση και δεδομένα για 80.000+ καταγραφές, οι οποίες αφορούν όμως για 7825+ είδη στο project μας στο inaturalist.

Να θυμίσουμε ότι:
​
- στις 27 Δεκεμβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 70.000 καταγραφές για 7.220+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 06 Οκτωβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 60.000 καταγραφές για 6.570+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 22 Ιουλίου 2019 ξεπεράσαμε τις 50.000 καταγραφές για 6.095+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 18 Μαϊου 2019 ξεπεράσαμε τις 40.000 καταγραφές για 5.560+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 26 Ιανουαρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 30.000 καταγραφές για 4.925 είδη.
- και στις 24 Ιουλίου 2018 ήταν που μετατράπηκε σε collection project και είχαμε δεδομένα για 19.700 καταγραφές για 3,950 είδη.

Εκτός από την εκπαίδευση, την έρευνα, την αναγνώριση ειδών κλπ υπάρχουν και διάφορα μικρό-παιχνίδια που μπορείτε να παίξετε μόνοι σας ή με την οικογένεια σας και να βοηθήσετε στην έρευνα με τις απαντήσεις που θα δώσετε.

Σας προτείνουμε:
​

• το Citizen sort (https://citizensort.org/) το οποίο περιέχει διάφορα μικρά παιχνιδάκια κατάλληλα και για παιδιά.
  
  
• αν ζείτε σε κτήμα ή σε σπίτι με κήπο σας προτείνουμε τα 2 δικά μας παιχνίδια: 5 min butterfly count (https://www.biodiversitygr.org/5min-butterfly-count.html) και τα πουλιά στον κήπο μας (https://www.biodiversitygr.org/garden-birds.html), όπου μπορείτε να τα παίξετε και οικογενειακώς και με λίγα λεπτά την ημέρα να ξεφύγετε εσείς μέσα από το σπίτι σας.
  
  
• ή με το κινητό σας μπορείτε να συμμετάσχετε στο QuestaGame το οποίο υπάρχει και για Android και για IOS κινητά (https://questagame.com/).

Στο σημερινό μας άρθρο θα σας παρουσιάσουμε μια λίστα με εφαρμογές για κινητά android (κάποιες υπάρχουν και για ios). Ουτοσάλως όλοι μας έχουμε ένα smartphone πια συνέχεια πάνω μας, και έτσι είναι πιο εύκολο από ποτέ να μάθουμε αλλά και να συμβάλλουμε σε διάφορα πρότζεκτ για την βιοποικιλότητα.

Οπότε όσο μένουμε σπίτι (και όχι μόνο) είναι μια καλή ευκαιρία να δείτε τις παλιές σας φωτογραφίες και να δείτε αν μπορείτε να βοηθήσετε σε κάποιο πρότζεκτ από τα παρακάτω.

Η λίστα: 
​

• BiodiversityGR - https://play.google.com/store/apps/details?id=com.biodiversity.gr, αυτή η εφαρμογή σας προσφέρει εκπαίδευση και συμμετοχή σε πρότζεκτ που τρέχουν από εμάς στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας αλλά και ενημέρωση είτε από εμάς (ή είτε να προσθέσετε ότι πηγή θέλετε εσείς. Η εφαρμογή είναι πλήρως προσαρμόσιμη και μπορείτε από τις ρυθμίσεις να αφαιρέσετε ή να προσθέσετε ότι θέλετε.
  
  
• iNaturalist - https://play.google.com/store/apps/details?id=org.inaturalist.android, όπου όπως έχουμε αναφέρει σε προηγούμενες δημοσιεύσεις, το inaturalist είναι εφαρμογή για να καταγράφουμε όλους τους οργανισμούς που βλέπουμε.
  
  
• Seek - https://play.google.com/store/apps/details?id=org.inaturalist.seek, όπου με μια λήψη φωτογραφίας μπορεί να σας πει τι ζώο ή φυτό είναι, και ακόμα αν δεν μπορέσει κάποια καταγραφή να σας πει το ακριβές είδος, θα ξέρει να σας πει σε ποιο γένος ή οικογένεια ανήκει (η εφαρμογή είναι νέα και αναβαθμίζεται αρκετά γρήγορα).
  
  
• Zooniverse - https://play.google.com/store/apps/details?id=com.zooniversemobile, όπου η εφαρμογή μας βάζει σε διαφορετικού είδους συμβολής σε πρότζεκτ, όπως το να μετράμε πιγκουίνους, ή να σημειώνουμε το μέγεθος δελφινιών, κλπ.
  ​
• ​​eBird - https://play.google.com/store/apps/details?id=edu.cornell.birds.ebird, από τις πιο γνωστές εφαρμογές - πλατφόρμες για την καταγραφή πουλιών σε όλο τον κόσμο.


• Plant Net Identification - https://play.google.com/store/apps/details?id=org.plantnet, όπου αυτή η εφαρμογή σας βοηθάει στο να αναγνωρίσετε άμεσα ποιο είδος φυτού βλέπετε μπροστά σας αλλά και να συγκρίνει με παρόμοια φυτά.
  
  
• Nature Free Europe - https://play.google.com/store/apps/details?id=ch.saragozza.nature, η εφαρμογή αυτή είναι ένας οδηγός πεδίου για διάφορα είδη στην Ευρώπη.
  
  
• Invasive Alien Species Europe - https://play.google.com/store/apps/details?id=eu.europa.publications.mygeossias, όπου ο κάθε πολίτης μπορεί να καταγράψει μέσα στην εφαρμογή ότι ξενικό είδος έχει βρει στην Ευρώπη.
  
  
• SEAlly - https://play.google.com/store/apps/details?id=gr.softweb.seally, όπου όλοι οι πολίτες μπορούν να καταγράψουν τους καρχαρίες και τις θαλάσσιες χελώνες που είδαν ή βρήκαν ζωντανές ή νεκρές.
  ​
• Eturtle - https://play.google.com/store/apps/details?id=co.mashdog.euroturtles, όπου σε αυτή την εφαρμογή καταγράφουμε όλες τις θαλάσσιες χελώνες στην Ευρώπη. 
  ​
• SharkPulse - https://play.google.com/store/apps/details?id=edu.stanford.baseline.sharkpulse3, όπου καταγράφεται τους καρχαρίες που είδατε (ή βρήκατε ακόμα και νεκρούς).
  ​
• eOceans - https://play.google.com/store/apps/details?id=co.eoceans.app, μια εφαρμογή όπου μελετάει και καταγράφει τον θαλάσσιο κόσμο.
  
  
• SeagrassSpotter - https://play.google.com/store/apps/details?id=org.seagrassspotter.seagrassspotter, είναι μια εφαρμογή για καταγραφή των θαλάσσιων λιβαδιών (π.χ. ποσειδωνίας) από πολίτες σε όλο τον κόσμο.
  
  
• Roadkill - https://play.google.com/store/apps/details?id=com.spotteron.roadkill, όπου σε αυτή την εφαρμογή καταγράφονται τα νεκρά άγρια ζώα που σκοτώθηκαν στους δρόμους παγκοσμίως.


• Paratiro - https://play.google.com/store/apps/details?id=com.paratiro, όπου σε αυτή την εφαρμογή καταγράφετε τα νεκρά άγρια ζώα (π.χ. που βρίσκεται στον δρόμο) στην Ελλάδα.
  
  
• Wikiloc - https://play.google.com/store/apps/details?id=com.wikiloc.wikilocandroid. όπου όχι μόνο μπορείτε να καταγράψετε τις δικές σας διαδρομές στην φύση, αλλά και να εξερευνήσετε και αλλονών μαζί με σημεία που καταγράφουν ότι είναι ωραία σημεία παρατήρησης της φύσης και της βιοποικιλότητας.

Το σημερινό μας άρθρο αφορά στα εργαλεία που χρησιμοποιεί συνήθως ένας πολίτης-επιστήμονας, και ανάλογα με την εργασία που κάνει το εκάστοτε εργαλείο, μπορεί να είναι εύκολο στην χρήση ή είτε πιο δύσκολο και να πρέπει να μάθετε να το δουλεύετε πριν το χρησιμοποιήσετε. Παρακάτω σας παραθέτουμε διάφορα γνωστά εργαλεία, τα οποία όμως είναι πολύ λίγα με αυτά που κυκλοφορούν έξω στην αγορά για την επιστήμη του πολίτη.

Στο θέμα της φωτογραφίας ας ξεκινήσουμε από αυτό που έχουμε όλοι μας συνέχεια πάνω μας και αυτό είναι το κινητό μας και άσχετα με την μάρκα που έχουμε, η πλειοψηφία τους έχει λειτουργία macro σε mid-range και ναυαρχίδες, το οποίο μας επιτρέπει να τραβήξουμε μέτριες προς καλές φωτογραφίες από έντομα και λουλούδια.

´Επειτα μπορεί να έχουμε μια compact ή μια dslr μηχανή (με ή χωρίς αποσπώμενους φακούς), όπου οι σύγχρονες μηχανές έχουν πολύ μεγάλο ζουμ και πάρα πολύ καλή ανάλυση και έτσι δίνουν μια τέλεια ευκαιρία για να τραβήξετε φωτογραφία ότι βρείτε μπροστά σας, ενώ και κάποιες μηχανές είναι και υποβρύχιες που σας επιτρέπουν να μην έχετε κάποια προστατευτική θήκη για να τις βάλετε στο νερό (είτε είναι γλυκό νερό π.χ. πισίνα ή είτε είναι αλμυρό π.χ. θάλασσα), αρκεί να τις ξεπλένετε μετά.

Και για τέλος είναι οι trap camera, τις οποίες τις δένετε σε δέντρα ή άλλα σημεία και αυτές τραβάνε φωτογραφίες και βίντεο με την κίνηση. Οπότε μόλις περάσει ένα ζώο από μπροστά π.χ. αλεπού την τραβάει κάποιες συνεχόμενες φωτογραφίες ή και βίντεο ταυτόχρονα.

Αν θέλουμε να  παρατηρήσουμε την βιοποικιλότητα και άλλους οργανισμούς έχουμε 4 βασικά όργανα που μπορεί ένας πολίτης εύκολα να χρησιμοποιήσει αλλά και να μην βάλει βαθιά το χέρι του στην τσέπη για πιο επαγγελματικά όργανα.

Πρώτο και βασικότερο είναι τα κυάλια, που μπορείτε να βρείτε σε διάφορα μεγέθη και με διάφορες δυνατότητες να έχουν π.χ. ζουμ ή προστασία από τον ήλιο και είναι ένα must εργαλείο για την ορνιθοπαρατήρηση.
 
Όπως και η διόπτρα που είναι πιο εξειδικευμένο όργανο που χρησιμοποιούν πολλοί ορνιθοπαρατηρητές στην Ελλάδα και στον κόσμο.

Άμα θέλετε να δείτε πιο κοντά διάφορους μικροοργανισμούς, είτε είναι ένα μυρμήγκι ή είτε κάποιο έντομο και είστε έξω στην φύση τότε χρειάζεστε ένα μικροσκόπιο τσέπης τα οποία μερικά έχουν και την δυνατότητα να τραβήξουν φωτογραφία αυτό που βλέπετε.

Ένω άμα έχετε κάποιο δείγμα (π.χ. λουλούδι, φτερό μέλισσας, κλπ) μπορείτε να αγοράσετε ένα ψηφιακό μικροσκόπιο (στερεοσκόπιο), το οποίο το συνδέετε με το υπολογιστή σας μέσω usb για να δείτε πιο αναλυτικά τον οργανισμό που θέλετε.

Στην βιοακουστική είναι λίγο πιο σύνθετα τα πράγματα. Όχι στα όργανα αλλά στην εκπαίδευση των χρηστών που πρέπει να μάθουν πως να τα δουλεύουν αυτά τα όργανα (συνήθως είναι απλά μικρόφωνα κατάλληλα για διαφορετικές χρήσεις) αλλά και πως να περνάνε σωστά τα δεδομένα αλλά και να τα αναλύουν.

Όσοι έχουν κήπο ή κτήματα με μέλισσες, τζίτζικες και άλλα έντομα που κάνουν έντονο θόρυβο, υπάρχουν ειδικά μικρόφωνα για μέλισσες (που κάνουν και άλλα είδη) και καταγράφουν τους θορύβους. Ανάλογα με τον θόρυβο που κάνουν, μπορείτε να ξεχωρίσετε τι είδος είναι αλλά και πόσα ακούγονται (καταμέτρηση του πληθυσμού).

Ενώ για τους λάτρεις της θάλασσας και ειδικά έτσι και ζείτε σε περιοχή που έχει δελφίνια ή γενικά αν θέλετε να καταγράψετε τους υποβρύχιους ήχους, μπορείτε να αγοράσετε ένα υδρόφωνο.

Μήπως η περιοχή σας έχει νυχτερίδες. Τότε μπορείτε να αγοράσετε ένα bat detector και να το συνδέσετε με το κινητό ή το tablet σας και να καταγράψετε τους ήχους των νυχτερίδων και μετά να τα ανεβάσετε σε ειδική πλατφόρμα.

Στην αγορά υπάρχουν διάφοροι αισθητήρες που μπορούν να κάνουν διάφορες μετρήσεις και καταγραφές. Αυτός ο εξοπλισμός είναι για πιο προχωρημένους χρήστες, διότι χρειάζεται να έχουν και κάποια εκπαίδευση ώστε να μπορούν να περνάνε τα δεδομένα σε κάποια βάση δεδομένων και να τα αναλύουν.

Οι υποβρύχιοι αισθητήρες νερού, εξαρτάται από το μοντέλο, μπορούν να μετράνε την πυκνότητα νερού, την θερμοκρασία της θάλασσας, την βαρομετρική στάθμη νερού, την πίεση νερού, αλλά και το φως.

Ή αισθητήρα που μπορείτε να βάλετε στο μπαλκόνι σας και να καταγράφει το φως, τον θόρυβο, την θερμοκρασία και την υγρασία, την βαρομετρική πίεση, την εξάτμιση αυτοκινήτων, τα σωματίδια σκόνης, κ.α., το οποίο εξαρτάται ανάλογα με το μοντέλο.

Θέλετε να μελετήσετε έντομα από κοντά; Τότε μια αγορά μιας ειδικής απόχης για έντομα είναι το καταλληλότερο εργαλείο για εσάς. Προσοχή όμως, διότι μόλις δούμε από κοντά και μελετήσουμε το έντομο (π.χ. μύγα ή πεταλούδα, κλπ) το αφήνουμε ξανά ελεύθερο και ζωντανό πίσω στην φύση εκεί που το βρήκαμε όσο το πιο δυνατόν γρηγορότερα γίνεται από την σύλληψη του.

Μήπως να καταγράφετε πόσο διαφανή είναι τα νερά; Τότε ένας δίσκος Secchi είναι ένας δίσκος 20 εκατοστών με εναλλασσόμενα μαύρα και άσπρα τεταρτημόρια. Βυθίζεται στο νερό μέχρι να μην μπορεί πλέον να το δει ο παρατηρητής. Αυτό το βάθος εξαφάνισης, που ονομάζεται βάθος Secchi, είναι ένα μέτρο της διαφάνειας του νερού.

Πως θα σας φαινόταν να καταγράφετε την ποιότητα νερού (στα ποτάμια, στις λίμνες ή και στην θάλασσα); Μπορεί στην Ελλάδα να μην είναι διαδεδομένος αυτός ο τρόπος ακόμη αλλά σε άλλες Ευρωπαϊκές και υπόλοιπες χώρες του κόσμου είναι μια γνωστή μέθοδος που χρησιμοποιούν οι πολίτες-επιστήμονες για τη μέτρηση του pH, του διαλυμένου οξυγόνου, της θερμοκρασίας του νερού, της σκληρότητας του νερού και της αγωγιμότητας, των οποίων τα αποτελέσματα τα παραδίδουν στον Δήμο τους.

Στο σημερινό μας άρθρο θα αναφέρουμε μερικά Ελληνικά, Ευρωπαϊκά και παγκόσμια projects που μπορείτε να συμμετέχετε και να συνεισφέρετε είτε με τις καταγραφές σας ή είτε με τις γνώσεις σας. Βεβαίως ο αριθμός που αναφέρουμε είναι πολύ μικρός σε σχέση με τα χιλιάδες πρότζεκτ που μπορείτε να συμμετέχετε αλλά επίσης είναι μια καλή αρχή για να ξεκινήσετε και να συμμετέχετε σε περισσότερα πρότζεκτ στο μέλλον.

Όπως υποσχεθήκαμε εχθές, σήμερα θα σας δείξουμε μια λίστα για ποια άγρια ζώα μπορούμε να καταγράψουμε όταν είμαστε στο σπίτι μας (είτε είναι μέσα στο σπίτι, είτε στον κήπο μας ή είτε στην βεράντα μας).

Όταν μιλάμε για άγρια ζωή μέσα στο σπίτι συνήθως μιλάμε για μικροσκοπικά είδη, εκτός λίγων εξαιρέσεων.

Τα πιο κοινά είδη που μπορούμε να συναντήσουμε μέσα στο σπίτι είναι τα: Φαλάγγια, Αράχνες, Σαμιαμίδια, Μύγες, Κουνούπια, Ακάρεα (μέσα στα χαλιά μας συνήθως τα βρίσκουμε) και κανένα άλλο έντομο που να μπήκε από το παράθυρο ή την μπαλκονόπορτα μας.

Αυτό εξαρτάται από τον κήπο που έχουμε και που βρίσκεται. Είναι διαφορετικό να έχουμε έναν μικρό κήπο στην πόλη και είναι διαφορετικό να έχουμε κήπο στην εξοχή, όπου εκεί μπορούμε να βρούμε πολύ μεγαλύτερη ποικιλία ζώων αλλά και άγριων φυτών που φύτρωσαν μόνα τους. 

Εμείς θα εστιάσουμε σε αυτό το άρθρο σε αυτούς που έχουν ένα μικρό κήπο μέσα στην πόλη. Αλλά και εδώ εξαρτάται αν είναι περιφραγμένος με σίτα, κάγκελα ή τοίχο.

Τα πιο κοινά είδη που μπορούμε να βρούμε μέσα σε έναν αστικό κήπο είναι συνήθως τα εξής: Γαιοσκώληκες, διάφορα είδη σκουληκιών (εκατοντάποδα και χειλόποδα), σαρανταποδαρούσες, αράχνες, μέλισσες και σφήκες, πεταλούδες, πασχαλίτσες, μυρμήγκια και διάφορα έντομα και άλλα αρθρόποδα.

Το ότι έχουμε ένα μικρό ή μεγάλο μπαλκόνι δεν μας εμποδίζει να καταγράψουμε κάποια είδη άγριας ζωής. Δύο είναι οι πιο κοινές κατηγορίες ζώων που μπορούμε να καταγράψουμε και αυτές είναι τα πουλιά (ορνιθοπαρατήρηση), ειδικά τώρα που έρχονται τα χελιδόνια και είναι γενικά μια εύκολη καταγραφή ή και τα σπουργίτια, όπως και τις νυχτοπεταλούδες την νύχτα που αρκεί να αφήσουμε ένα φως αναμμένο για να τις προσελκύσουμε.

Βεβαίως αν έχουμε λουλούδια στα μπαλκόνια μας μπορούμε να καταγράψουμε και άλλους απρόσμενους επισκέπτες, όπως πεταλούδες και μέλισσες.

Λόγω του Κορονοϊού και η κατάσταση του πρέπει να "μείνουμε σπίτι" μπορεί να διαρκέσει αρκετό καιρό, αλλά και επειδή ο Απρίλιος 2020 είναι ο μήνας της Επιστήμης των Πολιτών (Citizen Science) από αυτό το άρθρο και για τις επόμενες ημέρες θα γράφουμε διάφορα μικρά άρθρα όπου θα σας δίνουμε ιδέες τι να κάνετε και πως μπορείτε να μάθετε αλλά και να συμβάλλετε στην έρευνα και την καταγραφή της βιοποικιλότητας άσχετα με το που βρίσκεστε (σε διαμέρισμα ή σε σπίτι με κήπο) με την μέθοδο της επιστήμης του πολίτη.

1. Βάλτε τις καταγραφές σας στο inaturalist.

Δεν έχει σημασία αν είναι μια αράχνη, ένα μυρμήγκι, μια σαρανταποδαρούσα, ένα χελιδόνι, ή κάποιο άλλο άγριο ζώο ή φυτό. Εμείς αλλά και άλλοι ερευνητές απ' όλο τον κόσμο ενδιαφερόμαστε για όλα τα είδη.

Το μόνο που χρειάζεστε είναι ένα κινητό ή μια κάμερα. 

Ψάξτε τις φωτογραφίες σας και ανεβάστε τες στο inaturalist, βάζοντας φωτογραφία (Δεν έχει σημασία αν δεν είναι και πολύ καθαρή), ημερομηνία που τραβήξατε αυτή την φωτογραφία, τοποθεσία (όσο πιο συγκεκριμένη είναι η τοποθεσία τόσο καλύτερα), και όνομα είδους (Δεν έχει σημασία αν δεν ξέρετε τι είδος είναι. Απλώς μην το αφήσετε κενό. Σίγουρα μπορείτε να βάλετε "Plant" ή "Animal" για άμα είναι φυτό ή ζώο και οι γνώστες θα σας το αναγνωρίσουν.)

Άμα την μία ημέρα τραβήξατε το ίδιο είδος με την προηγούμενη ημέρα στο ίδιο σημείο, βάλτε το σαν διαφορετική καταγραφή. Όπως και άμα είναι σε διαφορετικό σημείο.

Αν δεν ξέρετε πως να χρησιμοποιείται το inaturalist, δίνονται αναλυτικές οδηγίες στα Ελληνικά: https://youtu.be/W9rCZ6xiKJM

Στο επόμενο άρθρο μας, θα σας γράψουμε τα πιο γνωστά και εύκολα είδη που μπορείτε να καταγράψετε στο σπίτι σας, στην βεράντα σας ή και στον κήπο σας.

2. Αναγνωρίσεις ειδών

Άμα γνωρίζετε κάποια είδη μπορείτε να βοηθήσετε στην αναγνώριση ειδών από άλλους χρήστες . Αυτή την στιγμή στο πρότζεκτ για την καταγραφή της βιοποικιλότητας της Ελλάδας έχουμε πάνω από 20.000 καταγραφές που χρειάζονται ακόμα αναγνώριση.

Εδώ μπορείτε να δείτε τι θέλει αναγνώριση: www.inaturalist.org/observations/identify?project_id=biodiversity-of-greece

π.χ. αν μπορείτε να αναγνωρίζετε κάποια είδη, χρειαζόμαστε βοήθεια. Στο πρότζεκτ μας για την καταγραφή της βιοποικιλότητας της Ελλάδας έχουμε πάνω από 20.000 καταγραφές που χρειάζονται ακόμα αναγνώριση.

Δεν χρειάζεται να είστε καλοί στην αναγνώριση για όλα τα είδη. Μπορεί να είστε καλοί στις αναγνωρίσεις λουλουδιών, ή στα φίδια, ή στα πουλιά της Ελλάδας (και του Κόσμου).

Στο inaturalist υπάρχουν εκατομμύρια καταγραφές ζώων και λουλουδιών απ' όλο τον κόσμο. Η αναγνώριση ειδών (ταξινομία) δεν είναι πάντα εύκολη. Η πλειοψηφία των αναγνωρίσεων μπορεί και γίνεται με βάση των μορφολογικών χαρακτηριστικών τους (δηλαδή την εξωτερική εμφάνιση τους) και σε κάποιες περιπτώσεις χρειάζεται να μπουν κάτω από το μικροσκόπιο ή και να γίνει γενετική εξέταση.

​Η αναγνώριση ειδών με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους, είναι σαν το παιχνίδι "Βρες τις διαφορές" που υπήρχαν στα σταυρόλεξα. Δηλαδή συγκρίνεις 2 ή περισσότερες εικόνες που μοιάζουν και βλέπεις τις διαφορές (είτε είναι στίγματα, χρώμα, γραμμές, ενώσεις στο σώμα, σχήματα, κλπ) στα ζώα. Σε επόμενο άρθρο μας θα σας έχουμε και διάφορα παραδείγματα ζώων και συγκρίσεις.

Για τώρα μια καλή αρχή για να μάθετε έστω και φωτογραφικά κάποια είδη και να συγκρίνετε με αυτά που θέλουν αναγνώριση στο inaturalist, είναι το http://www.naturagraeca.com/ws/46,67,1,1,Κατάλογος-ειδών.

3. Παρακολουθήστε κάποιο ηλεκτρονικό μάθημα

Ιστοσελίδες όπως το edX, Coursera, udemy, κλπ αλλά και πολλά πανεπιστήμια μέσω της ιστοσελίδας τους προσφέρουν πολλά μαθήματα (είτε δωρεάν ή είτε με πληρωμή για το πιστοποιητικό) για την άγρια ζωή, την βιοποικιλότητα, το περιβάλλον ή για να αποκτήσετε κάποια νέα δεξιότητα ή γνώσεις πάνω σε κάτι που σας ενδιαφέρει (π.χ. φωτογραφία, συγκεκριμένο λογισμικό, ή συγκεκριμένο θέμα, κλπ) και όλα μπορείτε να τα κάνετε από τον υπολογιστή ή το κινητό σας όπου και αν βρίσκεστε (π.χ. σπίτι, παραλία, γραφείο, κλπ).

Τα περισσότερα μαθήματα είναι κατασκευασμένα από πανεπιστήμια ή μεγάλους φορείς και έχουν διάρκεια κάποιων εβδομάδων (είτε βγάζοντας 1 κεφάλαιο ανά εβδομάδα, ή είτε σας δίνουν όλα τα κεφάλαια μαζεμένα για να τα τελειώσετε όποτε θέλετε εσείς). 

Κάποια από τα μαθήματα είναι σχεδιασμένα σαν σεμινάρια και άλλα είναι ολοκληρωμένα προγράμματα που σας προσφέρουν πτυχίο (αυτά συνήθως είναι μαθήματα που κρατάνε από 1 μέχρι 3 χρόνια).

Αυξάνοντας τις δεξιότητες και τις γνώσεις σας θα μπορείτε να βοηθήσετε σε πιο εξειδικευμένα πρότζεκτ. π.χ. μαθαίνοντας για project management θα μπορούσατε να δημιουργήσετε εσείς ή να συμμετέχετε ενεργά σε ένα project για την προστασία ή και μελέτη ενός προγράμματος για κάποιο είδος, ή π.χ. μαθαίνοντας για συμπεριφορά των ζώων θα σας έδινε μια σημαντική βοήθεια στο να έρχεστε σε επαφή με άγρια ζώα και να μην φοβάστε ή να βοηθάτε στην σωστή καταγραφή της συμπεριφοράς των ζώων σε κάποιο πρότζεκτ.

Με βάση και το τελευταίο περιστατικό με τον λύκο που εντοπίστηκε στον Καστανά Θεσσαλονίκης, άνοιξε μια συζήτηση - καυγάς στα κοινωνικά δίκτυα. Πολίτες αναρωτιούνται πως είναι δυνατόν να έχουν μειωθεί τα δάση μας και τα άγρια ζώα να αναγκάζονται να κατεβαίνουν στα χωριά; Ενώ σαν παράδειγμα δίνουν ότι η επαρχία έχει αρχίσει να εγκαταλείπεται από τους νεότερους ανθρώπους αλλά ήδη πολλά χωριά έχουν ερημώσει.

Αυτές όμως οι διαμαρτυρίες και καυγάδες μας δίνουν ένα βήμα στο να κάτσουμε και να αναλύσουμε την κατάσταση παρακάτω και να εξηγήσουμε και στον πιο απλό πολίτη τι σημαίνουν όλα αυτά που ακούει κατά καιρούς και ίσως να μην τα καταλαβαίνει.

Οι περισσότεροι, ειδικά, οι ηλικιωμένοι, θυμούνται ότι δεν έβλεπαν εύκολα λύκους, αρκούδες, αγριογούρουνα, και άλλα άγρια ζώα μέσα στα χωριά τους, ή μερικές φορές και καθόλου. Και δικαίως αναρωτιούνται αν όλα αυτά που ακούνε στην τηλεόραση και στο ράδιο, ή διαβάζουν στις εφημερίδες για το τι λένε βιολόγοι και επιστήμονες για την ανεπάρκεια τροφή για τα άγρια ζώα ή για την μείωση των δασών αν είναι αλήθεια;

Μα θας μας πείτε αφού οι ίδιοι είναι παρόντες στον τόπο τους και βλέπουν τις αλλαγές και τις διαφορές στα δάση με τα μάτια τους.

Πάμε να ξεκινήσουμε πρώτα και καλύτερα με τον πληθυσμό της Ελλάδας και να δούμε για τα τελευταία 50-60 χρόνια. Ο πληθυσμός της Ελλάδας (βάση της Eurostat) το 1960 ήταν 8.300.000 πολίτες, ενώ για το 1970 ήταν 8.781.000 πολίτες ενώ όμως για το 2018 ο πληθυσμός της Ελλάδας έφτασε τους 10.740.000 πολίτες (για το 2019 δεν έχουν βγει ακόμα δεδομένα).

Άρα μιλάμε για μια αύξηση πάνω από 2.440.000 πολίτες.

​Χωρίς βεβαίως να υπολογίσουμε τον τουρισμό, όπου το 2018 ξεπεράσαμε τους 33.000.000 τουρίστες, ενώ για το 1950 οι τουρίστες ήταν μόνο 33.300 και το 1960 που αρχίζει ο μαζικός τουρισμός φτάνει η Ελλάδα να έχει 399.400 τουρίστες.

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Αυτό σημαίνει πως η Ελλάδα για να καλύψει όλο και τις μεγαλύτερες ανάγκες στον τουρισμό που είναι και η πιο βαριά βιομηχανία της χώρας μας, άρχισε να δίνει άδειες για μεγάλες και μικρές ξενοδοχειακές μονάδες. 

´Έτσι κάπως ξεκίνησαν μεγάλα και μικρά ξενοδοχεία να ξεφυτρώνουν σε κάθε παραλία της Ελλάδας, όπως και σε ορεινά χωριά κόβοντας δασικές περιοχές αλλά κάνοντας μερικές περιοχές (π.χ. Χαλκιδική) όλο και πιο αφόρητες για κάποια είδη άγριας ζωής.

Ταυτόχρονα όμως τα τελευταία 50 χρόνια η οικοδομική ανάπτυξη της χώρας μας ήταν ραγδαία σε κάθε σημείο (ακόμα και μέσα σε δάση), όπου Δήμοι και Κοινότητες πολλές φορές αναγκάστηκαν να αυξήσουν τα όρια των χωριών τους για να μπορούν να χτίσουν όλοι τις κατοικίες τους ακόμα και πιο αραιά.

Επίσης λόγω της αγροτικής ανάπτυξης (και των κονδυλίων) που έδιναν όλα αυτά χρόνια για να μπορεί η Ελλάδα να βασίζεται στα πόδια της και όχι σε εισαγωγές τροφίμων, αρκετοί αγρότες άρχισαν να επεκτείνονται στις άκρες των δασικών περιοχών αυξάνοντας τις αγροτικές περιοχές και κόβοντας δασικές περιοχές με το πέρασμα των χρόνων.

​Αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή.

Έπειτα ας προχωρήσουμε να δούμε τα μεγάλα έργα που έχουν γίνει που δεν υπήρχαν την δεκαετία του 1960. Και μιλάμε για τους αυτοκινητόδρομους στην χώρα μας, όπου όπως μπορείτε να δείτε παρακάτω στην εικόνα διέσπασαν σε κομμάτια όλους τους βιότοπους χωρίς όμως να δίνονται φυσικοί διέξοδοι, περάσματα και μονοπάτια για την άγρια ζωή. 

Διάφορα ζώα όπως ο λύκος, η αρκούδα, ο αγριόχοιρος, και άλλα μικρότερα ζώα μετακινούνται είτε για να βρουν τροφή, είτε για να ζευγαρώσουν ή είτε για να βρουν να φωλιάσουν να πέσουν σε χειμερία νάρκη. 

Κάποια ζώα όπως ο λύκος, και συγκεκριμένα η κάθε αγέλη λύκων ορίζουν τις δικές τους περιοχές, και τα όρια αυτών των περιοχών μπορούν να μεταβάλλονται και να αλλάζουν ανάλογα με την εποχή ή την διαθεσιμότητα τροφής.

Ταυτόχρονα όμως τα μεγάλα θηλαστικά (αρκούδα, λύκος) είναι ικανά να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις σε μία ημέρα (π.χ. από Δυτική Μακεδονία να φτάσουν μέχρι και Λάρισα), με αυτό να συνεπάγεται ότι πρέπει να περάσουν τουλάχιστον από έναν αυτοκινητόδρομο και κάμποσες κατοικημένες περιοχές.

Τα ζώα όμως επιδιώκουν την ησυχία αλλά και την απομόνωση τους από τον ανθρώπινο πολιτισμό. Ηδάλλως η εμφάνιση τέτοιων ζώων θα ήταν όχι μόνο καθημερινή αλλά και πολλαπλή κατά την διάρκεια της ημέρας σε όλη την Ελλάδα και όχι σε μερικά χωριά και περιοχές.

Παρ' όλα αυτα οι αυτοκινητόδρομοι δεν ήταν το μόνα μεγάλα έργα που έγιναν τα τελευταία 50 χρόνια. Ταυτόχρονα δημιουργήθηκαν μεγάλα εργοστάσια και επιχειρήσεις που δεν μπορούσαν να βρίσκονται εντός των πόλεων και αναπτύχθηκαν σε πιο απομακρυσμένα σημεία όπου έκαναν ιδιωτικούς δρόμους, και σήκωσαν περιφράξεις και τείχη σε πολύ μεγάλες εκτάσεις πετσοκόβοντας και άλλο τους βιότοπους των άγριων ζώων.

Και μην νομίζετε ότι τελειώσαμε. Κάθε χρόνο έχουμε δεκάδες πυρκαγιές στην Ελλάδα. Αυτές οι πυρκαγιές είναι επίσης ένας μεγάλος παράγοντας που χάνουμε τα δάση μας αλλά και τα ζώα πρέπει να βρουν έναν νέο τόπο κατοικίας, προστασίας και τροφής.

​Παρακάτω στον χάρτη, μπορείτε να δείτε τα δάση που χάσαμε στην Ελλάδα τα τελευταία 18 χρόνια (πατήστε στον σύνδεσμο παραπάνω και άμα κάνετε ζουμ σε διάφορες περιοχές, θα δείτε πιο αναλυτικά τα δάση που έχουν χαθεί), κυρίως από πυρκαγιές.

Αλλά οι πυρκαγιές που έχουμε τα τελευταία χρόνια είναι όλο και περισσότερες αλλά και μεγαλύτερες.
Και εκτός από τις πυρκαγιές τα δάση μας έχουν να αντιμετωπίσουν την λαθροϋλοτομία, την βόσκηση κτηνοτροφικών ζώων σε δάση, τις διανοίξεις σε αγροτικούς δρόμους αλλά και άλλες δασικές εργασίες που καταστρέφουν και μειώνουν τις δασικές περιοχές αλλά ταυτόχρονα μειώνουν και την διαθέσιμη τροφή και στέγη για εκατοντάδες είδη άγριας ζωής.

Αλλά εντάξει με όλα αυτά. Ας μιλήσουμε όμως λίγο με νούμερα. Πάμε να μιλήσουμε για 3 είδη (αρκούδες, λύκους και αγριογούρουνα) όπου έχουν αρχίσει να εμφανίζονται όλο και συχνότερα μέσα σε κατοικημένες περιοχές και μερικές φορές δημιουργούν πρόβλημα και σε καλλιέργειες. Δυστυχώς όμως λόγω της παραπληροφόρησης από εφημερίδες και τη τρομολαγνεία από ορισμένες ομάδες ανθρώπων κάνουν μερικούς ανθρώπους να αρχίζουν να φοβούνται αυτά τα ζώα, να τα θεωρούν τέρατα και ότι είναι απειλή για την ίδια την ζωή τους και των οικογενειών τους.

Μια έρευνα του 2015 του Αρκτούρου υπολογίζει ότι υπάρχουν τουλάχιστον 450 αρκούδες στην Ελλάδα με αυτές να χωρίζονται κυρίως σε 4 μεγάλους πληθυσμούς στην Ροδόπη, στο Βίτσι, στην Βαρνούντα και στην Πίνδο.

Ενώ με δεδομένα του 1999 οι λύκοι στην Ελλάδα υπολογίζονται στους 700 αν και τα τελευταία χρόνια σε κάποια σημεία της Ελλάδα φέρεται να επανακάμπτει αλλά καθώς δεν γίνεται συστηματική παρακολούθηση και καταμέτρηση του πληθυσμού του είδους στην Ελλάδα είναι δύσκολο να εκτιμηθεί η τάση του πληθυσμού σε όλη την έκταση της κατανομής του είδους και αν έχει αυξηθεί ή μειωθεί.

Και μελέτη του 2009 δείχνει τον πληθυσμό των αγριόχοιρων στην Ελλάδα να υπολογίζεται στα 19,033 άτομα με μέγιστο πληθυσμό των 23,030. Αλλά τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως ο πληθυσμός των αγριόχοιρων να έχει αυξηθεί δραματικά σε κάποιες περιοχές και για αυτό έχουν παρθεί ειδικά μέτρα από το Υπουργείο Περιβάλλοντος.

Εκτός από αυτά τα 3 ζώα, υπάρχουν και άλλα μεγάλα και μικρά ζώα που εμφανίζονται σε κατοικημένες περιοχές και κάνουν ζημιές π.χ. ζαρκάδια, αλεπούδες, κ.α.

Παρ' ότι η Ελλάδα ακόμα θεωρείται ένα hotspot και φιλοξενεί μια τεράστια βιοποικιλότητα, στα δασικά οικοσυστήματα συνυπάρχουν πάνω από 23 είδη αμφιβίων, 67 είδη ερπετών, 450 είδη πουλιών 98 χερσαίων θηλαστικών και κάτι χιλιάδες ασπόνδυλα.

Τώρα με αυτά που διαβάσατε. Δείτε παραπάνω τον χάρτη της Ελλάδας με τις δασικές περιοχές και θέλουμε να κάτσετε να σκεφτείτε τα παρακάτω:

• Πως γίνεται να φταίει μόνο ένα ζώο έτσι και το δούμε εντός κατοικημένης περιοχής; Κυριολεκτικά όταν του έχουμε κόψει σε δεκάδες κομμάτια τον βιότοπο τους;
• Τι κακία και εχθρότητα πρέπει να έχει ένας άνθρωπος στην ψυχή τους για να πει ότι φταίει το ζώο ενώ εμείς οι άνθρωποι όχι; παρ' ότι όχι μόνο τα έχουμε περιορίσει σε τεράστιο βαθμό αλλά δεν τους αφήνουμε καν περιθώρια επιβίωσης;
• Και ενώ τα ζώα έχουν διαφορετικές ανάγκες σε τροφή, κατανομή, υψόμετρο, κλπ. πως γίνεται να μην τους παρέχουμε τουλάχιστον τον ελάχιστο βιότοπους που χρειάζονται;
• Που νομίζετε ότι θα τα καταλήξουν όλα αυτά τα ζώα έτσι και συνεχίσουμε να μειώνουμε σε τέτοιο δραματικό βαθμό τους βιότοπους τους ή και την τροφή τους;

Αυτό που ζητάμε όλοι οι επιστήμονες δεν είναι απλώς να αρχίσετε να μας ακούτε γιατί σπουδάσαμε κάτι πάνω σε αυτούς τους τομείς (οικολογία, βιολογία, ωκεανογραφία, ερπετολογία, ζωολογία, κλπ), αλλά γιατί θέλουμε να σας κάνουμε να μπορείτε να αναρωτιέστε μόνοι σας για ποιον λόγο προτείναμε κάτι αλλά και ποιο θα είναι το αντίκτυπο της πρότασης μας σε αυτά που προτείνουμε στο άμεσο μέλλον.

Οι προτάσεις μας αφορούν στην καλύτερη διαχείριση του φυσικού περιβάλλοντος με όσο πιο μικρότερο αντίκτυπο γίνεται της ανθρώπινης παρέμβασης στην άγρια φύση (ουτοσάλως ότι κάνουμε έχει αντίκτυπο στο περιβάλλον) και να ανατρέψουμε όσο μπορούμε την ήδη ζημιά που έχουμε κάνει σαν ανθρώπινο γένος. Κανείς δεν είπε να σταματήσει η ανάπτυξη ή η τεχνολογία, ουτοσάλως και εμείς βασιζόμαστε πάνω στην τεχνολογία και την ανάπτυξη για καλύτερη έρευνα και για να γίνεται η δουλειά μας πιο εύκολη.

Αλλά απλώς θέλουμε να μας ακούσετε. Θέλουμε να κάτσετε να αναρωτηθείτε και εσείς οι ίδιοι. Και φυσικά άμα κάνουμε λάθη να παρέμβετε αλλά όχι με απειλές αλλά με προτάσεις και αντιπροτάσεις. 

Αλλά κάθε ζωή μετράει. Μην μας λέτε ότι δεν πρέπει να προστατέψουμε ένα άγριο ζώο όταν το μόνο που κάνουμε οι άνθρωποι είναι να το εξοντώνουμε αυτό αλλά και τον βιότοπο του.

Τώρα ελπίζουμε να έχετε και εσείς μια καλύτερη εικόνα τι συμβαίνει στα δάση μας στην Ελλάδα. Και πως η άγρια ζωή όχι μόνο μειώνεται και απειλείται αλλά ταυτόχρονα έχετε αρχίσει να παίρνετε μια εικόνα από το μέλλον και το πως θα αρχίσουμε να βλέπουμε όλο και περισσότερα άγρια ζώα όχι μόνο μέσα στα χωριά αλλά και μέσα στις πόλεις μας.

140 επιθέσεις, οι οποίες μόνο οι 64 ήταν επιθέσεις οι οποίες ήταν απρόκλητες. Παρ' όλα αυτά ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν παραμένει χαμηλός στους 5.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο: https://www.floridamuseum.ufl.edu/shark-attacks/yearly-worldwide-summary.

Ταυτόχρονα υπήρξε και η πρώτη επίθεση και από τον καρχαρία κόπτη (Cookiecutter shark - Isistius brasiliensis).

Συγχαρητήρια σε όλους που συμμετείχαν στο National Moth Week και δημιούργησαν ιδιωτικές εκδηλώσεις για το 2019.

Μας στάλθηκε η λίστα και είχε τις περιοχές του Πάρκου Τρίτση (Αθήνα), του Εθνικού Πάρκου Ροδόπης, το Νότιο Πήλιο, την Κω και την Αλόννησο. 

Στην επιστήμη δεν πρέπει να υπάρχουν εμπόδια. Βγαίνουν δεκάδες επιστημονικές δημοσιεύσεις και άρθρα καθημερινά με πολλές φορές αυτά να είναι διαθέσιμα μόνο εφόσον τα αγοράσει κάποιος (και τις περισσότερες φορές είναι πανάκριβα κάνοντας τους επιστήμονες, ερευνητές, φοιτητές αλλά και πολίτες που να ενδιαφέρονται να μην έχουν πρόσβαση στην γνώση και την έρευνα.

Επειδή πιστεύουμε πως η γνώση πρέπει να είναι διαθέσιμη και ανοιχτή (Δωρεάν) για όλους όσους ενδιαφέρονται άσχετα με το επάγγελμα τους, την ιδιότητα τους ή τα πιστεύω τους, σας δίνουμε εδώ τον σύνδεσμο για την ιστοσελίδα Sci-Hub όπου μπορείτε εύκολα να αποκτήσετε δωρεάν πρόσβαση (κατά 99%) των papers ακόμα και αν είναι υπό πληρωμή ή θα έπρεπε να ζητήσετε από τους συγγραφείς να σας το στείλουν.

Ο τελευταίος οδηγός πεδίου για το 2019 είναι για τα γυμνοβράγχια στην Ελλάδα. Φτάνοντας τους 26 οδηγούς πεδίου χωρίζοντας τους σε 3 κατηγορίες (εικονίδια, φωτογραφικός και αναλυτικός). 

Ο οδηγός πεδίου για τα γυμνοβράγχια είναι αναλυτικός οδηγός με φωτογραφία του κάθε είδους και βασικές πληροφορίες βιολογίας τους. 

Το πιο σημαντικό είναι αν είναι ξενικό είδος, σε τι υπόστρωμα τα εντοπίζουμε αλλά και τι τρώνε. Και αυτές τις πληροφορίες τις ενσωματώσαμε ώστε να μπορείτε πιο εύκολα να τα εντοπίσετε και να τα παρατηρείσετε ή και φωτογραφίσετε.

Μην ξεχνάτε να βάζετε τις καταγραφές σας στο inaturalist και να εγγραφείτε στο project "Nudibranchs (Sea Slugs) of Greece" αν σας ενδιαφέρει να μαθαίνετε νέα σχετικά με τα γυμνοβράγχια και να παρακολουθείτε τις καταγραφές.

Άλλες 10.000 καταγραφές μέσα σε 2,5 μήνες. Φτάνοντας να έχουμε γνώση και δεδομένα για 70.000+ καταγραφές, οι οποίες αφορούν όμως για 7220+ είδη στο project μας στο inaturalist.

Να θυμίσουμε ότι:
​
- στις 06 Οκτωβρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 60.000 καταγραφές για 6.570+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 22 Ιουλίου 2019 ξεπεράσαμε τις 50.000 καταγραφές για 6.095+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 18 Μαϊου 2019 ξεπεράσαμε τις 40.000 καταγραφές για 5.560+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 26 Ιανουαρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 30.000 καταγραφές για 4.925 είδη.
- και στις 24 Ιουλίου 2018 ήταν που μετατράπηκε σε collection project και είχαμε δεδομένα για 19.700 καταγραφές για 3,950 είδη.

Τι είναι η Πίννα;

Η πίννα (Pinna) (γράφεται και πίνα), είναι γένος δίθυρων μαλακίων της οικογένειας των Πιννιδών και της τάξης των Ανισομυαρίων. Ζει στις εύκρατες και στις θερμές θάλασσες. Μοιάζει με τεράστιο μύδι. Το όστρακο της αποτελείται από λεπτά και πλατιά ελάσματα, τα οποία είναι ενωμένα στην κορυφή τους, ώστε να ανοίγουν και να κλείνουν Το ζώο, το οποίο τρώγεται χωρίς να είναι ιδιαίτερα εύγευστο, χρησιμοποιείται κυρίως ως δόλωμα στο ψάρεμα. Στο όστρακο της πίννας σπάνια σχηματίζονται μαργαριτάρια, τα οποία όμως δεν έχουν ιδιαίτερη οικονομική αξία.

Το μήκος του ζώου φτάνει τα 70 εκατοστά. Τα όστρακα της πίννας είναι λεπτά, σε σχήμα τρίγωνο και μυτερά στο ένα άκρο, ενώ από το άλλο είναι στρογγυλεμένα. Στο εξωτερικό μέρος έχουν χρώμα κίτρινο και από μέσα παρουσιάζουν ελαφρύ ιριδισμό.

Η Πίννα (Pinna nobilis) ανανεώθηκε στην λίστα της IUCN για την Μεσόγειο στην κατηγορία ​Κρισίμως Κινδυνεύον (CR) Είδος, το οποίο είναι το τελευταίο στάδιο πριν την εξαφάνιση της.

Για να καταλάβετε καλύτερα τις κατηγορίες δείτε την εικόνα παρακάτω.

Ποιες είναι όμως οι απειλές για αυτό το είδος;
​
Η μεγαλύτερη απειλή είναι η εμφάνιση ενός παράσιτου στις ακτές της Ισπανίας το 2016 και από τότε έχει εξαπλωθεί σε όλη την Μεσόγειο σκοτώνοντας όλες τις Πίννες, που σε πολλές τοποθεσίες η θνησιμότητα ξεπερνάει και το 85% των πληθυσμών της Πίννας, ενώ σε κάποιες τοποθεσίες έχει φτάσει και το 100% θνησιμότητας. (Δείτε τον Χάρτη παρακάτω)

Δεύτερη απειλή είναι η αλιεία με συρόμενα εργαλεία που εξοντώνουν ότι υπάρχει στον βυθό.

Τρίτη αλλά όχι αμελητέα απειλή είναι η αλιεία της Πίννας ως δόλωμα αλλά και ως μεζές σε ταβέρνες και τσιπουράδικα.

Επίσης μέσα στις απειλές πρέπει να ενσωματώσουμε την απώλεια ενδιαιτημάτων,  την αγκυροβόληση βαρκών και πλοίων, τα ξενικά είδη αλλά και την κλιματική αλλαγή όπου πρέπει να αντιμετωπίσει η Πίννα για να επιβιώσει στην Μεσόγειο.

Ο κάθε πολίτης μπορεί να είναι πολίτης επιστήμονας (citizen scientist). Μην υποτιμάτε την αξία που έχουν οι καταγραφές και η βοήθεια σε ερευνητικά προγράμματα. 

Η Επιστήμη των Πολιτών είναι μια επιστημονική έρευνα που διενεργείται εξολοκλήρου ή εν μέρει από ερασιτέχνες ή μη επαγγελματίες επιστήμονες. Πρόκειται ουσιαστικά για ενεργή συμμετοχή του κοινού στην επιστημονική έρευνα. Οι πολίτες καταγράφουν δεδομένα, φωτογραφίζουν ή χρησιμοποιούν εξειδικευμένες εφαρμογές ειδικά σχεδιασμένες για την καταγραφή πολύτιμων για την έρευνα δεδομένων και με αυτόν τον τρόπο συμβάλλουν ενεργά στην προώθηση της επιστήμης και της γνώσης. Πρόκειται για μια δυναμική ερευνητική μέθοδο που έχει μεγάλα οφέλη για την εκπαίδευση, για τη δημόσια κατανόηση της επιστήμης, και μπορεί ακόμα και να ασκήσει επιρροή στη χάραξη στρατηγικής, να γίνει αφορμή για σημαντικές συζητήσεις και τελικά να συμβάλει στην καλλιέργεια μιας πιο στενής σχέσης ανάμεσα στην επιστήμη και την κοινωνία. Και βέβαια θα πρέπει να τονίσουμε ότι όταν στην Επιστήμη των Πολιτών ακολουθηθούν οι σωστές διαδικασίες, τα ερευνητικά αποτελέσματα είναι πραγματικά υψηλού επιπέδου και αντάξια των δεδομένων που προκύπτουν από την κλασική ερευνητική διαδικασία. Έτσι λοιπόν, από μια απλή ιδέα ότι οι πολίτες μπορούν να συμβάλουν στην επιστήμη μπορούμε να φτάσουμε σε πραγματικά σημαντικά ερευνητικά επιτεύγματα. 

Η βοήθεια των πολιτών μπορεί να είναι πολύτιμη όπως ήδη αναφέρθηκε. Ο κάθε πολίτης μπορεί να είναι πολίτης επιστήμονας (αγγλικός όρος: citizen scientist), και να συνεισφέρει με πολλούς τρόπους, με τον πιο κοινό τρόπο να είναι η παρατήρηση και η καταγραφή της χλωρίδας και της πανίδας, π.χ. inaturalist. Άλλος τρόπος είναι η εξειδίκευση σε επιστημονικό τεχνολογικό εξοπλισμό, όπως π.χ. χρησιμοποιήση αισθητήρων μετρητών για ατμοσφαιρική πίεση, υδάτων, κλπ., την παρατήρηση και καταγραφή της αλλαγής χερσαίας γης (π.χ. κτηνοτροφικά, αγροτικά, κλπ), την παρατήρηση της ατμόσφαιρας και των καιρικών φαινομένων, ή και πιο απλά υποστήριξη σε γραφικά, προγραμματιστική και τεχνολογική υποστήριξη.

Η επιστήμη του πολίτη επεκτείνεται σε όλους τους τομείς (μιλώντας για το περιβάλλον), από την γεωργία και την αλιεία μέχρι τα καιρικά φαινόμενα και την προστασία της βιοποικιλότητας & βιότοπων.

Όλοι οι πολίτες μπορούν να εκπαιδευτούν και δεν έχει υπάρχουν εμπόδια για τους ενδιαφερόμενους. Δεν έχει σημασία τι χρώμα είναι, από ποια χώρα κατάγονται, τι ύψος ή τι βάρος έχουν. Και οι πολίτες μπορούν να συμμετάσχουν σε πολλαπλά στάδια της επιστημονικής διαδικασίας (όπως αναφέρεται και στους 10 κανόνες της επιστήμης του πολίτη).

Πηγές: 

• https://www.ekt.gr/el/magazines/features/20429
• https://ecsa.citizen-science.net/sites/default/files/ecsa_ten_principles_of_cs_greek.pdf