Για εισιτήρια: https://www.eventbrite.co.uk/e/oceans-2019-festival-tickets.

Όσοι από εσάς που θα διαβάσετε αυτή την δημοσίευση, και θα παρευρίσκεστε στην Αγγλία στις 14 Σεπτεμβρίου, συνιστούμε να περάσετε από το Oceans 2019 Festival, στο Bristol.

Το Oceans 2019 (πέρσι λεγόταν shark fest uk) είναι μίας ημέρας φεστιβάλ όπου φέρνει όλους τους ανθρώπους από όλο τον κόσμο που ασχολούνται με την θάλασσα κοντά.

Conservationists (άτομα που ασχολούνται με την διατήρηση της άγριας ζωής), οργανώσεις, καλλιτέχνες, δύτες, σέρφερς, εκπαιδευτικούς, οικογένειες και επιστήμονες που ενδιαφέρονται για την θαλάσσια βιοποικιλότητα συναντιούνται, συζητάνε, μαθαίνουν για τα προγράμματα που τρέχουν παγκοσμίως, γνωρίζονται με τις οργανώσεις και με άλλους επιστήμονες και προκύπτουν νέες ευκαιρίες για δουλειές, εκπαίδευση, συνεργασίες, εθελοντισμό αλλά και δράσεις.

Πέρα από τις ομιλίες και τα βίντεο με τις δράσεις τι έχουν κάνει τις προηγούμενες χρονιές η κάθε οργάνωση, υπάρχουν πάγκοι με υλικό (αφίσες, βιβλία, 3d υλικά, κλπ) όπου ο κόσμος μπορεί να μάθει περισσότερα πράγματα για την κάθε οργάνωση να συζητήσει με τους υπεύθυνους της κάθε οργάνωσης, να αγοράσει πράγματα και γενικά να περάσει μια υπέροχη μέρα για αυτό που αγαπάει και θέλει να προστατέψει, τον θαλάσσιο κόσμο.
​
Με έμπειρους ομιλητές, εργαστήρια και εμπειρία εικονικής πραγματικότητας (VR), το Oceans 2019 παρέχει μια πλατφόρμα για να ενθαρρύνει τη συνεργασία, τη θετικότητα και την ενεργό συμμετοχή στη διατήρηση των ωκεανών.

Επειδή βλέπουμε πολλά προστατευόμενα είδη καρχαριών να ψαρεύονται και μάλιστα να φτάνουν μέχρι τους πάγκους για να πωληθούν να ξεκαθαρίσουμε τι επιτρέπεται και τι όχι.

Να τονίσουμε άσχετα με το τι πιστεύει ο κάθε ψαράς για ποιο είδος είναι καρχαρίας και ποιο όχι (το αναφέρουμε διότι έχουν υπάρξει αναφορές από ψαράδες που λένε ότι το σκυλόψαρο, ο γαλέος και ο σαπουνάς [όπου αρκετά είδη καρχαριών τα αναφέρουν σαν σαπουνάδες] δεν είναι καρχαρίες), πρέπει να μάθει να τα αναγνωρίζει σωστά. Για αυτό έχουμε και ηλεκτρονικό οδηγό πεδίου για την σωστή αναγνώριση: https://www.biodiversitygr.org/shark-species.html.

Η νομοθεσία όμως είναι ξεκάθαρη.

Απαγορεύονται να διατηρούνται επί του σκάφους, να μεταφορτώνονται, να εκφορτώνονται, να μεταφέρονται, να αποθηκεύονται, να πωλούνται, να εκτίθενται ή να διατίθενται προς πώληση.

Σε περίπτωση τυχαίας σύλληψης, τα άτομα θα πρέπει να ελευθερόνονται άμεσα και χωρίς να προκαλούνται βλάβες, και οι πληροφορίες να καταχωρούνται στο ημερολόγιο αλιείας.

Αν ανασυρθεί νεκρό πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με το τοπικό λιμεναρχείο πριν πάει στην στεριά, ώστε να παραλάβουν τον καρχαρία για να μην υπάρξει κερδοφορία από προστατευόμενο είδος

Διότι υπάρχει μια μεγάλη σύγχυση με τα κοινά ονόματα και κάθε φορά που ανεβαίνει ένα ψάρι στα κοινωνικά δίκτυα υπάρχει ένα debate για το πως λέγεται το ψάρι μιας και όλοι λένε τα συνηθή κοινά ονόματα, ότι είναι "Καρακούκος", "Καπόνι", "Χελιδονάς" ή "Χελιδονόψαρο". 

Βεβαίως δεν είναι όλα τα ψάρια ίδια. Και σαφώς δεν έχουν όλα αυτά τα ψάρια τα ίδια ονόματα. Ένα ψάρι μπορεί να έχει διαφορετικό κοινό όνομα στην βόρεια Ελλάδα από την Κρήτη ή ένα ψάρι να έχει περισσότερα από ένα κοινό όνομα. Για αυτό μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε το λατινικό (επιστημονικό) όνομα που αντιστοιχεί μόνο σε ένα είδος.

Το debate αυτό γίνεται διότι απλώς μάθανε λάθος τα ονόματα από τους φίλους τους ή τους παππούδες τους (βεβαίως τότε ήταν άλλες εποχές, όπου δεν υπήρχε το ίντερνετ και οι ψαράδες πολλές φορές δεν τελείωναν δημοτικό ή γυμνάσιο, όπως επίσης δεν υπήρχαν καν οι οδηγοί πεδίου δηλαδή τα βιβλία που να λένε αναλυτικά για το κάθε είδος και πως να τα αναγνωρίζουν τα είδη και να βλέπουν τις διαφορές που έχουν).

Αλλά πάμε να μάθουμε να τα αναγνωρίζουμε σωστά μέσα από τις παρακάτω φωτογραφίες.

Το ίδιο το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων με το φυλλάδιο που έβγαλε ακυρώνει τις δήθεν γνώσεις του Υπουργού Περιβάλλοντος κου. Χατζηδάκη (που απλώς του τις μετέφεραν οι κυνηγοί, αφού ο ίδιος ο υπουργός δεν έχει γνώσεις περιβάλλοντος, πόσο μάλλον γνώσεις σχετικά με την άγρια ζωή και την διατήρηση της).

Ερωτήματα που προκύπτουν και δεν μπορούμε να μην τα βάλουμε δημόσια, διότι ξέρουμε πως απαντήσεις δεν πρόκειται να πάρουμε:

• Αφού η επιβεβαίωση του νοσήματος γίνεται μόνο εργαστηριακά, πως θα ξέρουν οι κυνηγοί ποιά είναι τα άρρωστα ζώα;
• Από τα συμπτώματα που αναφέρει μόνο η ερυθρότητα θα βοηθούσε κάπως, αλλά ο άγριος χοίρος εκτός από το ότι έχει αρκετό τρίχωμα και θα είναι σχεδόν αδύνατο να διακρίνει κάποιος αν το δέρμα είναι πιο ερυθρό. Πως όμως θα μπορεί να γίνει η σωστή αναγνώριση της ερυθρότητας του δέρματος και ότι πράγματι οφείλεται στην ασθένεια όταν ο κυνηγός αφού δει το αγριογούρουνο και πατήσει την σκανδάλη αφορά θέμα δευτερολέπτων;
• ​Και αφού η παρουσία του νοσήματος στις χώρες της ανατολικής Ευρώπης επέφερε απαγόρευση του κυνηγιού στις περιοχές των κρουσμάτων γιατί στην Ελλάδα δεν έχει οριστεί τέτοια απόφαση αλλά αντίθετα άνοιξε χωρίς όριο το κυνήγι των αγριόχοιρων χωρίς να δίνει έστω και κάποιο περιθώριο απαγόρευσης του έτσι και υπάρξει κρούσμα;

​Σήμερα 12 Αυγούστου άρχισαν όλες οι ηλεκτρονικές και τοπικές εφημερίδες να βγάζουν copy-paste το ίδιο άρθρο για το που εμφανίστηκαν μέδουσες και ότι αυξήθηκαν σε όλη την Ελλάδα.

Επειδή τα ΜΜΕ κατά καιρούς λένε ότι να είναι, ας ξεκινήσουμε από την αρχή.

Το πρόγραμμα καταγραφής των μεδουσών τρέχει από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας με σκοπό να καταγράψει τις μέδουσες που εμφανίζονται στην Ελλάδα και να κατανοήσουμε λίγα περισσότερα πράγματα για αυτές, όπως που εμφανίζονται οι μέδουσες, πότε εμφανίζεται το κάθε είδος, πότε βλέπουμε έξαρση και ποια είδη μεδουσών συνυπάρχουν μαζί.

Πώς γίνεται αυτό;

Οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί και έχει facebook βάζει την καταγραφή του στην ομάδα του facebook: https://www.facebook.com/groups/medouses, αλλά έχουμε φροντίσει και για αυτούς που δεν έχουν facebook να μας στέλνουν τις καταγραφές μέσω email ή πολλές φορές τους προτρέπουμε να τις βάζουν στο inaturalist.org (όπου παίρνουμε όλα τα δεδομένα για την βιοποικιλότητα της Ελλάδας) αλλά έτσι βοηθούν και σε άλλα ευρωπαϊκά και παγκόσμια προγράμματα.

Έτσι από αυτό το πρόγραμμα το πρώτο που κάναμε είναι δημιουργήσουμε τον οδηγό πεδίου για τις μέδουσες, ώστε οι πολίτες να μπορούν μόνοι τους να αναγνωρίζουν το είδος μέδουσας που είδαν ή τους τσίμπησαν. Βεβαίως πάντα προσφέρουμε (αφιλοκερδώς) αναγνώριση στο είδος που είδανε και μας έχουν στείλει υλικό (φωτογραφίες / βίντεο).

Δεύτερο βήμα ήταν η δημιουργία χάρτη με τις εμφανίσεις των μεδουσών ώστε να ενημερώνεται ο κόσμος.

Αυξήθηκαν οι μέδουσες;

Για να πει κανείς ότι αυξήθηκαν ή μειώθηκαν οι μέδουσες πρέπει να έχει δεδομένα και από άλλες χρονιές. Όταν η Ελλάδα (σαν κράτος) δεν μαζεύει δεδομένα και μόνο οι φορείς αποκτούν μέσω διάφορων projects είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς σε μια τέτοια ερώτηση.

Παρ' όλα αυτά υπάρχει ανάλογα με την χρονιά κάποιες αυξομειώσεις, ανάλογα με το είδος και την τοποθεσία. π.χ. Φέτος βλέπουμε μείωση στις καταγραφές με πέρσι, αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι, διότι οι καταγραφές αφορούν από πολίτες. Όπως καταλαβαίνεται χωρίς την βοήθεια του κόσμου (citizen science) θα ήταν ακατόρθωτο να υπάρχει προσωπικό για μια τόσο μεγάλη ακτογραμμή που έχει η Ελλάδα να είναι παρών παντού σε καθημερινή βάση.

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Ότι οι πολίτες που βοήθησαν πέρσι μπορεί να πήγαν σε διαφορετικό μέρος για διακοπές όπου έχει λιγότερες μέδουσες ή δεν είδαν και καθόλου. Ή μπορεί να μην πήγαν καν διακοπές. Και τα νέα άτομα που μας δίνουν καταγραφές συνήθως οι περισσότερες είναι τυχαίες μέδουσες που είδαν. 

Από την άλλη πλευρά ο περισσότερος κόσμος μπαίνει για μπάνιο και δεν απομακρύνεται ούτε καν 20 μέτρα από την παραλία. Κάθεται έξω στην ζώνη όπου όλοι πλατσουρίζουν.  Έχουμε ήδη καταγράψει σε παραλίες οι οποίες ήταν πλήρης με κόσμο, και στα πρώτα 30-40 μέτρα από την παραλία να μην υπάρχει μέδουσα και πιο βαθιά (ακόμα και στα 50-100 μέτρα από την παραλία) να υπάρχουν πάρα πολλές. Έτσι για να δει κάποιος μέδουσες έξω-έξω πρέπει να τις έχουν παρασύρει τα θαλάσσια ρεύματα και τα κύματα.

Υπάρχουν προβλήματα;

Δυστυχώς μέσα από το πρόγραμμα έχουμε εντοπίσει διάφορα προβλήματα. 

Το κύριο από αυτά είναι η δυσφορία μερικών πολιτών νομίζοντας ότι δυσφημούμε την περιοχή τους και αρνούνται να μας δώσουν στοιχεία. Δηλαδή αντί για την ενημέρωση των πολιτών και πως να προστατευτούν προτιμάνε τις καταγγελίες εναντίων μας. Λες και με μαγευτικό τρόπο θα εξαφανιστούν οι μέδουσες από την περιοχή ή ότι οι τουρίστες δεν θα το καταλάβουν ότι έχει μέδουσες και δεν θα σηκωθούν να φύγουν.

Επίσης υπάρχουν πολίτες που μας δίνουν φωτογραφίες, βίντεο αλλά και καταγραφές οι οποίες δεν είναι ολοκληρωμένες, όπως δεν δίνουν ακριβή τοποθεσία ή ημερομηνία. Για μια καταγραφή να είναι ολοκληρωμένη και να μπορέσουμε να την καταγράψουμε και να την χαρτογραφήσουμε χρειαζόμαστε τα εξής στοιχεία:

• Ημερομηνία
• Τοποθεσία
• Είδος (άμα δεν το ξέρουν, μπορούν να μας το περιγράψουν ή να μας δώσουν φωτογραφίες και να το αναγνωρίσουμε εμείς)
• Πληθυσμό (πόσες είδανε οι ίδιοι).
• Φωτογραφία / Βίντεο είναι προαιρετικά (αλλά πολύ χρήσιμα για την επαλήθευση του είδους)

Χάρτης της google.

Η google δεν αποφάσισε μια ημέρα να σου έχει δεδομένα για το που εμφανίστηκαν οι μέδουσες (ουτοσάλως από που θα έπαιρναν τα δεδομένα). Υπάρχουν 2 άτομα από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας που δημιούργησαν τον χάρτη (όπου να τονίσουμε ότι ο κάθε πολίτης μπορεί να δημιουργήσει χάρτη και να βάλει τα δεδομένα), τον έκαναν δημόσιο, τον συντηρούν αλλά ανανεώνουν και τα δεδομένα όσο πιο συχνά γίνεται. 

Μπορείτε να δείτε παρακάτω τον διαδραστικό χάρτη, και αν πατήσετε το εικονίδιο που έχει αριστερά από το όνομα "Μέδουσες (Jellyfish) 2019"​ μπορείτε να δείτε και τις καταγραφές των προηγούμενων μηνών (όπου τις απενεργοποιούμε για να μην υπάρχει σύγχυση).

​Με λίγα λόγια όχι δεν φαίνεται να αυξήθηκαν οι μέδουσες.
Οι καταγραφές εξαρτώνται από πόσες μας δίνουν οι πολίτες.
Στην πραγματικότητα είναι πολλές περισσότερες απ' ότι καν φαντάζεστε οι μέδουσες.
Εξαρτάται από την περίοδο. π.χ. τον χειμώνα υπάρχουν ελάχιστες, σχεδόν μηδαμινές καταγραφές.
Και βλέπουμε τις μέδουσες από τον Μάρτιο μέχρι και τον Νοέμβριο, με τις περισσότερες τέλη Ιουλίου με μέσα Αυγούστου όπου περισσότεροι άνθρωποι ξεχύνονται στις παραλίες για τις διακοπές τους.

Και άμα κάποια εφημερίδα ή περιοδικό θέλει να μιλήσει για τις μέδουσες ας μας ρωτήσει (δεν θα τους κοστίσει κάτι) στο email biodiversitygr@gmail.com και ο υπεύθυνος για το πρόγραμμα θα έρθει σε άμεση επαφή μαζί τους ή θα τους προωθήσουμε σε άλλους θαλάσσιους βιολόγους που ασχολούνται με τις μέδουσες στην Ελλάδα ή και στο εξωτερικό.

Ένας από τους βασικούς μας στόχους είναι η καταγραφή της βιοποικιλότητας της Ελλάδας. Για να το πετύχουμε αυτό χρειαζόμαστε την βοήθεια των πολιτών (λέγεται επιστήμη των πολιτών - citizen science), όπου οι πολίτες βάζουν τις καταγραφές τους και οι επιστήμονες κάνουν επαλήθευση των δεδομένων..

Αυτό το νέο project τώρα στοχεύει στην καταγραφή των γυμνοβράγχιων (nudibranches). 
Υπολογίζονται ότι υπάρχουν άνω των 60 ειδών στην Ελλάδα και μερικά είδη είναι τόσο μικροσκοπικά (κάτι χιλιοστά) όσο το 1/4 του μικρού νυχιού στο χέρι, ενώ υπάρχουν και μεγαλύτερα γυμνοβράγχια που φτάνουν κάτι δεκάδες εκατοστά. Για όσους δεν ξέρουν τι είναι τα γυμνοβράγχια μπορούν να διαβάσουν το άρθρο: Τι είναι τα γυμνοβράγχια (Nudibranchs) και πόσα είδη έχουμε στην Ελλάδα;

Γενικώς τα γυμνοβράγχια μπορούμε εύκολα να τα βρούμε εκεί που υπάρχουν σπόγγοι, αλλά από 1 μέτρο έως αρκετά δεκάδες μέτρα υποβρυχίως.

Πως όμως μπορεί κάποιος να συμμετάσχει;

​Για να συμμετάσχει κάποιος το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να βάζει τις καταγραφές του στο προφίλ του στο inaturalist, και εφ' όσον έχει taxa name και δεν αφήνετε κενό (άμα δεν ξέρετε μπορείτε να βάζετε "nudibranchia" σαν όνομα και θα υπάρχουν ταξινομιστές που θα το διορθώνουν και θα βάζουν το είδος που είναι) και τοποθεσία εντός της Ελλάδας εμείς θα παίρνουμε τα δεδομένα.

Γιατί όμως στο inaturalist;

Διότι υπάρχουν και άλλα προγράμματα καταγραφής των γυμνοβράγχιων (ευρωπαϊκά και παγκόσμια) όπου με αυτό τον τρόπο βοηθάτε και σε αυτά τα προγράμματα αλλά δεν χρειάζεται να γίνεται διπλή και τριπλή δουλειά από τις οργανώσεις και ερευνητές και ούτε να χαθούν χρόνια προσπαθώντας να αποκτήσουν τέτοια χρήσιμα δεδομένα.

Εμείς καλούμε όλους τους δύτες, υποβρύχιους φωτογράφους και πολίτες να αφιερώσουν λίγο χρόνο να βάζουν τις καταγραφές τους στο https://www.inaturalist.org/projects/sea-slugs-of-greece.

Επίσης αν έχετε παλαιότερες καταγραφές μπορείτε να τις ανεβάσετε, ώστε να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ποια είδη γυμνοβράγχιων έχουμε, αν έχουν έρθει ξενικά είδη (λόγω της τροπικοποίησης της Μεσογείου), να μπορούμε να βοηθάμε άλλους με το να αναγνωρίζουμε ποιο είδος είδανε, αλλά και να μπορέσουμε να φτιάξουμε και νέο οδηγό πεδίου (δωρεάν εννοείται) για τις επόμενες γενιές.

Για όσους θέλουν υπάρχει ένας οδηγός πεδίου (http://www.naturagraeca.com/ws/195,257,1,Γυμνοβράγχια) από το naturagraeca, με αρκετά είδη όπου μπορεί να σας βοηθήσει αν θέλετε να προσπαθήσετε να αναγνωρίσετε μόνοι σας το είδος που είδατε.

Η αδιανόητη νέα ρύθμιση για τη θήρα που υπέγραψε ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, προβλέπει το χωρίς περιορισμό κυνήγι αγριόχοιρων, με την πρόφαση της αφρικανικής πανώλης των χοίρων (ενώ θα μπορούσε μόνο για τους αγριόχοιρους των Νομών που είναι κοντά στην Βουλγαρία).

Όμως αυτή η μαζική εξόντωση αγριόχοιρων που θα ακολουθήσει από τους κυνηγούς, που είτε θα τα σκοτώνουν για το κέφι τους ή είτε για να τα μοσχοπουλούν (ουτοσάλως όλοι ξέρουμε πως καταλήγουν οι αγριόχοιροι και άλλα θηρεύσιμα και μη είδη, στις ταβέρνες και τα εστιατόρια), θα έχει όμως και τρομερές επιπτώσεις στο περιβάλλον αλλά και στην ανθρώπινη περιουσία και εργασία.

Ποιες όμως θα είναι αυτές οι επιπτώσεις;

• ​Οι αγριόχοιροι είναι δασόβια θηλαστικά που τρέφονται με βελανίδια, κάστανα, φρούτα, ρίζες, βολβούς, τα οποία βγάζουν σκάβοντας το έδαφος και καθαρίζουν τα μονοπάτια και ανανεώνουν το χώμα και η μείωση τους σημαίνει αύξηση των θάμνων εντός δασικών περιοχών κάνοντας τα μη προσβάσιμα και πιο ευάλωτα (τα δάση) σε δασικές φωτιές.
• Επίσης όμως τρώνε σκουλήκια, σαλιγκάρια, προνύμφες εντόμων, έντομα, αμφίβια, ερπετά, τρωκτικά, αυγά εδαφόβιων πτηνών αλλά και ψοφίμια και έτσι δουλεύουν σαν καθαριστές των δασών.
• Μεταφέρουν γενετικό υλικό σε άλλες περιοχές.
• Βοηθούν στον έλεγχο των πληθυσμό των φυσικών τους θηραμάτων.
• Είναι τροφή για τους λύκους και η μείωση τους σημαίνει περισσότεροι λύκοι θα ψάχνουν τροφή στα οικόσιτα ζώα (σκυλιά, γάτες, κατσίκες, πρόβατα, αγελάδες, άλογα, κλπ).
• Το να επιτρέπεται να σκοτώνουν αγριόχοιρους από 20 Αυγούστου (μήνας που γεννάνε οι μάνες) θα δημιουργήσει αδέσποτα νεαρά αγριογούρουνα που δεν θα έχουν εκπαιδευτεί και δεν θα ξέρουν τι να κάνουν, και θα κυκλοφορούν σαν παράσιτα ακυρώνοντας τον ρόλο τους στο οικοσύστημα, τρώγοντας το εύκολο φαΐ όπως π.χ. σκουπίδια.

Η παρουσία τους σε ένα φυσικό περιβάλλον είναι αρκετά σημαντική, καθώς έχουν εξισορροπητικό ρόλο και βοηθούν στην διατήρηση της βιοποικιλότητας.

Αναμένουμε να δούμε σε σύντομο χρονικό διάστημα (σε 3-4 χρόνια το πολύ) τις επιπτώσεις και τι μέτρα θα λάβει μετά το Υπουργείο Περιβάλλοντος (πέρα από αυτά που επιδιώκουν οι κυνηγοί, όπως να επιτραπεί να κυνηγάνε τους λύκους, κ.α.).​

Σε 2 μήνες έχουμε έξτρα δεδομένα για 10.000 καταγραφές στο inaturalist.

Να θυμίσουμε ότι:
​
- στις 18 Μαΐου 2019 ξεπεράσαμε τις 40.000+ καταγραφές για 5.560+ είδη στην Ελλάδα.
- στις 26 Ιανουαρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 30.000 καταγραφές για 4.925 είδη.
- και στις 24 Ιουλίου 2018 (λιγότερο από 1 χρόνο) ήταν που μετατράπηκε σε collection project και είχαμε δεδομένα για 19.700 καταγραφές για 3,950 είδη.

Τα τζιτζίκια (ή και τζίτζικες) είναι τα αρθρόποδα που κάνουν έναν χαρακτηριστικό ήχο και τα ακούμε όλη την ημέρα το καλοκαίρι. Στην Ελλάδα έχουμε πάνω από 20 είδη τζιτζικιών με πολλά είδη να είναι ενδημικά μόνο σε κάποιες συγκεκριμένες περιοχές.

Ο φωτογραφικός οδηγός για τους τζίτζικες βοηθάει κάπως αλλά η αναγνώριση τους γίνεται ευκολότερα από τον ήχο που βγάζουν μιας και κάθε είδος βγάζει διαφορετικό ήχο. Για αναγνωρίσεις μέσω ήχου δείτε το στην ιστοσελίδα: ​http://www.cicadasong.eu

Βρίσκονται παντού. Από τα ρηχά που μόλις μπαίνουμε στην θάλασσα για να κολυμπήσουμε μέχρι τα βάθη των θαλασσών μας. Λέγονται εχινόδερμα και είναι από τα πιο εύκολα είδη για να τα φωτογραφίσουμε και να τα παρατηρήσουμε, διότι κινούνται τόσο αργά που μας φαίνονται σαν να είναι ακίνητα.

Το τρικ είναι όμως η αναγνώριση τους και έτσι μέσα από τον νέο φωτογραφικό οδηγό πεδίου μας για τα εχινόδερμα μπορείτε πια να τα αναγνωρίζετε ευκολότερα.

Σήμερα 14 Ιουλίου είναι η παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για τους καρχαρίες. 

Και όμως οι περισσότεροι Έλληνες ακόμα δεν γνωρίζουν πως έχουμε καρχαρίες στην Ελλάδα ή ότι και τους τρώμε. Για περισσότερες λεπτομέρειες διαβάστε το: Προστατευόμενα και απειλούμενα είδη καρχαριών στα πιάτα των Ελλήνων, με το πιο γνωστό που τρώμε να είναι ο "Γαλέος με σκορδαλιά".

Βεβαίως δεν σταματάει εκεί η εκμετάλλευση μας για τους καρχαρίες αφού στην Ελλάδα υπάρχουν δεκάδες προϊόντα με χόνδρο καρχαριών που πωλούνται. 

Παρ' όλα αυτά βλέπουμε πολύ μεγάλη άγνοια ακόμα και από τους επαγγελματίες ψαράδες ή και το λιμενικό για τα είδη των καρχαριών που έχουμε και για το πως να τους αναγνωρίζουμε. Αν και ποια έχουμε την λύση όπου έχουμε δημιουργήσει ένα ηλεκτρονικό μάθημα για την αναγνώριση των καρχαριών με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους.

Οι καρχαρίες όμως είναι πρωτεύοντες θηρευτές και η μείωση τους (ή και εξαφάνιση τους) επηρεάζει αρνητικά τα πάντα σε όλο το θαλάσσιο οικοσύστημα. Κινδυνεύουν με εξαφάνιση πάνω από το 50% των καρχαριών στην μεσόγειο με βάση το νέο Report της WWF και το πρόβλημα δεν είναι όμως μόνο στην Ελλάδα ή την Μεσόγειο αλλά σε όλο τον κόσμο.

Στην Ελλάδα παρατηρούμε την εμφάνιση των καρχαριών από τον Οκτώβριο του 2017 και δίνουμε τα δεδομένα αυτά δημόσια, εδώ μέσα από την ιστοσελίδα μας.

Δεδομένα Α' εξαμήνου για την καταγραφή των καρχαριών στην Ελλάδα.
​
Το πρόγραμμα καταγραφής των καρχαριών μέσω των κοινωνικών δικτύων συνεχίζεται κανονικά και για το 2019 (όπως είχαμε ανακοινώσει τον Ιανουάριο). Αλλά για το 2019 τι έχει πιαστεί στις θάλασσες μας;

Έχοντας τελειώσει το 1ο εξάμηνο δίνουμε δημόσια τα στοιχεία για τις καταγραφές που είχαμε.
Βάση αυτών των καταγραφών (και με βάση και των 2 προηγούμενων χρόνων) ο Εξαβράγχιος καρχαρίας (Hexanchus griseus) κρατάει την πρωτιά σε αλίευση και εμπόριο γενικά παρ' ότι είναι προστατευόμενο είδος και απαγορεύεται η αλιεία και το εμπόριο του.

Παρ' όλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος των καρχαριών που αλιεύεται (ή έτσι φαίνεται, μιας και δεν έχουμε εικόνα από τις ιχθυόσκαλες) και πωλούνται είναι προστατευόμενα είδη. 

Η αλιεία καρχαριών κατά πλειοψηφία είναι από επαγγελματίες ψαράδες, των οποίων τις περισσότερες φορές ανήκει στην παρεμπίπτουσα αλιεία (by-catch) αλλά είναι και αδήλωτη και προωθούνται για πώληση οι καρχαρίες που πιάνουν.

Ενώ οι καταγραφές από ερασιτέχνες ψαράδες δείχνει ότι η πλειοψηφία κρατάει τους καρχαρίες που πιάνουν για τους ίδιους και τις οικογένειες τους, με ελάχιστες περιπτώσεις να τους πωλούν για να βγάλουν κέρδος.

Δεν είναι ξιφίας (Xiphias gladius), αλλά ούτε και Βασιλική ζαργάνα (Tylosurus acus imperialis). Πρόκειται για τον Μερλίνο της Μεσογείου (Tetrapturus belone) ένα είδος το οποίο κολυμπάει σε βαθιά νερά (από 0 μέχρι 200 μέτρα βάθος) και θεωρείται δυσεύρετο είδος.

Παρ' όλα αυτά όπως έχουμε ενημερωθεί ο νεκρός Μαρλίνος έχει παραδοθεί ήδη για νεκροψία στην Κτηνιατρική Υπηρεσία της Περιφερειακής Ενότητας της Εύβοιας, ενώ έχει σταλεί στον εισαγγελέα στο επίμαχο βίντεο και η δικογραφία ο οποίος ο εισαγγελέας θα αποφασίσει αν θα ασκήσει δίωξη

10 Ημέρες έμειναν για να ξεκινήσει η Εθνική Εβδομάδα Νυχτοπεταλούδας - Ελλάδα (http://nationalmothweek.org/) όπου την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου ταυτόχρονα σε όλον τον κόσμο καταγράφουν οι πολίτες τις νυχτοπεταλούδες της περιοχής τους.

Τις νυχτοπεταλούδες μπορούμε να τις βρούμε παντού ακόμα και στο παράθυρο του σπιτιού μας, αρκεί να αφήσουμε αναμμένο ένα φως το βράδυ για να τις προσελκύσουμε (εκτός από κάποιες που είναι και ημερόβιες). Έχουν διάφορα σχέδια και χρώματα, όπου μερικές μπορεί να τις βρούμε βαρετές και άλλες ελκυστικές και να μας μαγέψουν.

Για φέτος έχουμε ένα δώρο σε όλους τους πολίτες που ασχολούνται με τις καταγραφές νυχτοπεταλούδων. Αυτό είναι ο νέος φωτογραφικός οδηγός πεδίου με 200+ καταγραφές νυχτοπεταλούδων

Πως να χρησιμοποιήσετε τον φωτογραφικό οδηγό πεδίου:

• Πηγαίντε το ποντίκι πάνω από την εικόνα της νυχτοπεταλούδας και θα σας δείξει το επιστημονικό της όνομα.
• Ή πατάτε στην εικόνα νας σας ανοίξει και από κάτω αριστερά σας δείχνει την ονομασία της.

Δεν είναι λίγες φορές που θα δούμε άτομα να βγάζουν από την θάλασσα αχινούς και να τους τρώνε στην παραλία ή να τους μαζεύουν σε σακούλες και να πηγαίνουν να τους πωλούν στις διπλανές ψαροταβέρνες.

Είναι όμως νόμιμη η αλίευση αχινών; Πάμε να δούμε παρακάτω  τι ορίζει η νομοθεσία.

Άρθρο 1
Σκοπός− Πεδίο Εφαρμογής

1. Σκοπός του παρόντος διατάγματος είναι η λήψη ρυθμιστικών μέτρων σχετικά με την αλίευση του αχινού του είδους Paracentrotus lividus, και ειδικότερα:
   
   α) τη χορήγηση αδειών αλίευσης σε επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη,
   β) την ερασιτεχνική αλίευση,
   γ) τα επιτρεπόμενα αλιευτικά εργαλεία,
   δ) τις επιτρεπόμενες περιόδους, περιοχές και ποσότητες αλίευσης,
   ε) το επιτρεπόμενο αλιευόμενο ελάχιστο μέγεθος και
   στ) τη διατήρηση του πληθυσμού του ως άνω είδους.
   
   
2. Οι διατάξεις του παρόντος διατάγματος εφαρμόζονται στο σύνολο της επικράτειας για την αλίευση αχινού του είδους Paracentrotus lividus, σε:
   
   α) επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη τα οποία διαθέτουν αλιευτική άδεια σύμφωνα με τις διατάξεις του β.δ. 666/1966 (Α΄160) και του π.δ. 261/1991 (Α΄98), όπως ισχύουν και
   β) ερασιτέχνες αλιείς.
   
   

Άρθρο 2
Άδεια αλίευσης αχινών σε επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη

1. Για την αλίευση αχινών, οι επαγγελματίες αλιείς οι οποίοι διαθέτουν αλιευτική άδεια, σύμφωνα με τις διατάξεις του β.δ. 666/1966 (Α΄160) και του π.δ. 261/1991 (Α΄98), πρέπει να διαθέτουν και τη σχετική άδεια αλίευσης αχινών.
2. Η άδεια της προηγούμενης παραγράφου εκδίδεται από τις κατά τόπο αρμόδιες για την έκδοση αλιευτικών αδειών, αρχές, μετά από αίτηση του ενδιαφερομένου. Η αίτηση του ενδιαφερομένου συνοδεύεται από αντίγραφο της αλιευτικής άδειας της παραγράφου 1. 
3. Η άδεια αλίευσης αχινών έχει διάρκεια ενός (1) έτους, με έναρξη ισχύος την 1η Δεκεμβρίου κάθε έτους.
4. Οι άδειες αλίευσης αχινών καταχωρίζονται σε Μητρώο στο ασφαλές τμήμα της ιστοσελίδας της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας του επίσημου δικτυακού τόπου του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, σύμφωνα με τα άρθρα 114 και 116 παρ. 1 περ. δ΄ του Καν. (ΕΚ) αριθ. 1224/2009 του Συμβουλίου.
   
   

Άρθρο 3
Αλιευτικά εργαλεία

Η αλίευση αχινών πραγματοποιείται αποκλειστικά με:

α) Πιρούνα ή χέρα, με χειρισμό με το χέρι χωρίς τη βοήθεια οποιουδήποτε μηχανικού μέσου. Το μεταλλικό μέρος της πιρούνας ή της χέρας πρέπει να έχει ελάχιστο πλάτος τα 6 εκ., ή
β) ελεύθερη κατάδυση ή καταδυτική συσκευή και σύστημα παροχής αέρα, σύμφωνα με την περ. γ) της παρ. 2 του άρθρου 1 του π.δ. 86/1998 (Α΄78), όπως ισχύει. Ο χρησιμοποιούμενος από το δύτη αναπνευστικός σωλήνας παροχής αέρα από το σκάφος πρέπει να έχει συνολικό μήκος έως 10 μέτρα. 

Άρθρο 4
Επιτρεπόμενες περίοδοι, περιοχές και ποσότητες αλίευσης αχινών

1. Η αλίευση αχινών με επαγγελματικά αλιευτικά σκάφη που διαθέτουν αλιευτική άδεια, σύμφωνα με τις διατάξεις του β.δ. 666/1966 (Α΄160) και του π.δ. 261/1991 (Α΄98), επιτρέπεται μόνο:
   
   α) κατά τους μήνες Ιανουάριο, Φεβρουάριο, Μάρτιο, Ιούλιο, Αύγουστο και Δεκέμβριο κάθε έτους,
   β) μία ώρα μετά την ανατολή έως και μία ώρα πριν από τη δύση του ηλίου, 
   γ) σε θαλάσσιες περιοχές εκτός των λιμένων, των όρμων με μόνιμα αγκυροβόλια πλοίων, ως και ναυαγίων, ναρκοπεδίων, της γραμμής πορείας πλοίων, εναλίων αρχαιοτήτων, καθώς και σε ειδικά απαγορευμένες περιοχές αλιείας, όπως καθορίζονται από τις εκάστοτε ισχύουσες υγειονομικές διατάξεις, και
   δ) σε απόσταση μεγαλύτερη των 150 μέτρων από τα όρια υδατοκαλλιεργητικών μονάδων και 500 μέτρων ακτινοειδώς από θυννεία και δημόσια ιχθυοτροφεία. 
   
   
2. Ο μέγιστος αριθμός των επιτρεπόμενων αλιευομένων ατόμων αχινού ανά σκάφος ορίζεται στα εξακόσια (600) άτομα ανά ημέρα. Οι επαγγελματίες αλιείς οι οποίοι διαθέτουν άδεια αλίευσης αχινών σύμφωνα με το άρθρο 2, υποχρεούνται να υποβάλουν κάθε μήνα στην αρμόδια υπηρεσία αλιείας της οικείας Περιφερειακής Ενότητας, μηνιαία αναφορά της ποσότητας των αχινών που αλιεύθηκε.
   
   

Άρθρο 5
Ελάχιστο μέγεθος αλιευόμενου αχινού

Απαγορεύεται η αλίευση, η διατήρηση επί του σκάφους, η μεταφόρτωση, η εκφόρτωση, η μεταφορά, η αποθήκευση, η έκθεση με σκοπό την πώληση, η διάθεση προς πώληση και η εμπορία των προερχόμενων από την αλίευση αχινών, εφόσον οι διαστάσεις των ατόμων είναι μικρότερες από τα 5 εκατοστά κατά τη διάμετρο, 

Άρθρο 6
Ερασιτεχνική αλίευση αχινών

Η ερασιτεχνική αλίευση αχινού επιτρέπεται μόνο στους κατόχους ατομικής ερασιτεχνικής άδειας αλιείας.

Άρθρο 7
Τροποποίηση του π.δ. 373/1985 (Α΄131)

Το π.δ. 373/1985 (Α΄131) «Ερασιτεχνική−αθλητική αλιεία», όπως ισχύει, τροποποιείται ως ακολούθως:

1. Στην παράγραφο 1 του άρθρου 2 προστίθεται περίπτωση ζ΄ ως εξής: «ζ) Με τα εργαλεία πιρούνα ή χέρα, με χειρισμό με το χέρι χωρίς τη βοήθεια οποιουδήποτε μηχανικού μέσου, καθώς και με ελεύθερη κατάδυση, για την αλιεία αχινών».
2. Στην παράγραφο 2 του άρθρου 2 προστίθεται περίπτωση γ΄ ως εξής: «γ) Μέχρι είκοσι (20) άτομα αχινών ανά ημέρα ανά ερασιτέχνη αλιέα και τριάντα (30) άτομα αχινών ανά ημέρα συνολικά ανά ερασιτεχνικό σκάφος»

Ναι είναι νόμιμη η αλιεία αχινών αλλά υπό προϋποθέσεις.

Αλλά για να είμαστε ειλικρινείς, μπορεί να είναι νόμιμη η αλιεία αχινών αλλά κανείς ερασιτέχνης δεν μαζεύει μόνο 20 αχινούς και σαφώς ούτε ένα ερασιτεχνικό σκάφος μόνο 30 αχινούς.

Παρ' όλα αυτά υπάρχει και το παράλογο στο νομικό πλαίσιο διότι το άρθρο 6 επιτρέπει μόνο σε όσους έχουν ερασιτεχνική άδεια αλιείας και όχι τον κάθε λουόμενο σε κάποια παραλία, από το 2014 έχουν καταργηθεί και οι ερασιτεχνικές άδειες αλιείας δηλαδή την ίδια χρονιά (για την ακρίβεια λίγες ημέρες διαφορά) που πέρασε και το Προεδρικό Διάταγμα για τα "Ρυθμιστικά μέτρα για την αλιεία του αχινού του είδους Paracentrotus lividus". (όλο το προεδρικό διάταγμα το έχουμε βάλει στο τέλος της σελίδας για όποιον θέλει να το διαβάσει, κατεβάσει ή και να το μοιράσει)

Έτσι λοιπόν αν κάποιος αλιεύσει το προστατευόμενο είδος, μπορεί να  βρεθεί αντιμέτωπος με πρόστιμα που κυμαίνονται από 400 έως 3.000 ευρώ.

Ο ρόλος τους στο θαλάσσιο οικοσύστημα και το ηθικό κομμάτι της αλίευσης τους.

Οι αχινοί είναι οι φυσικοί καθαριστές του βυθού. Κάθονται σε ένα σημείο και τρέφονται κυρίως με άλγη, με μύδια και άλλα ασπόνδυλα που κινούνται αργά. Εχθροί τους είναι οι αστερίες, τα χέλια και άλλα ζώα.

Σε διάφορα μέρη του κόσμου όταν εξαφάνιζαν οι ψαράδες και οι λουόμενοι τους αχινούς, ο βυθός μετά γέμιζε ανεξέλεγκτα με kelp forests (εκεί όπου υπάρχουν), άλγη, και άλλους οργανισμούς με τους ανθρώπους να την θεωρούν την θάλασσα βρώμικη και να μην έχουν καλή ορατότητα όταν βουτούσαν. Όπως εξαφανιζόντουσαν και οι φυσικοί θηρευτές τους.

Παρ' όλα αυτά ο αχινός παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο στο οικοσύστημα άσχετα αν ο καθένας από εμάς γνωρίζει ποιος είναι ο ρόλος του ή δεν μας αρέσει σαν ζώο επειδή μπορεί να τον πατήσουμε ή αν τον θεωρούμε καλό μεζέ. Προσφέρει ισορροπία στο οικοσύστημα και η συνεχόμενη αλιεία του δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα καλό. 

Πόσες φορές δεν είδατε καρχαρία να κολυμπάει (σπάνιες οι θεάσεις στην Ελλάδα), ή είδατε φωτογραφία καρχαρία στις εφημερίδες ή στα κοινωνικά δίκτυα, ή στο ιχθυοπωλείο και αναρωτηθήκατε τι είδος καρχαρία είναι αυτός;

Βεβαίως αν λάβατε απάντηση από ψαρά ή κάποιον άλλον στον δρόμο, πιθανότατα έχετε λάβει και λάθος απάντηση. Διότι σχεδόν όλους τους καρχαρίες στην Ελλάδα τους αναφέρουν σαν Γαλέους, Σκυλόψαρα και Σαπουνάδες.

Στα 43 είδη που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα δεν μπορεί όλοι οι καρχαρίες να είναι ίδιοι και όλοι να ονομάζονται ακριβώς το ίδιο (όπως είναι φυσικό).

Βεβαίως τους καρχαρίες μπορούμε στις 99% των περιπτώσεων να τους ξεχωρίσουμε από τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους. Δηλαδή το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα (και άλλα) της ουράς, των βραγχιακών σχισμών, των πτερυγίων, κλπ.

Δεν είναι κάτι δύσκολο, αλλά χρειάζεται εκπαίδευση και πρακτική, όπως ότι μαθαίνουμε στην ζωή μας.
Τέτοια συγκεκριμένη εκπαίδευση δεν υπάρχει όμως πουθενά. Θα μπορέσετε να μάθετε τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των καρχαριών αν είστε φοιτητής ή έχετε ήδη τελειώσει το πανεπιστήμιο ως θαλάσσιος βιολόγος, αλλά δεν θα έχετε μάθει πως μπορείτε να αναγνωρίζετε τους καρχαρίες με βάση των μορφολογικών χαρακτηριστικών τους.

Έτσι εδώ και μήνες στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, δουλεύαμε την δημιουργία του δεύτερου ηλεκτρονικού μαθήματος μας (MOOC) με τίτλο "Αναγνωρίσεις Καρχαριών με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους", ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης είτε είναι άσχετος με τους καρχαρίες, ή είναι βιολόγος , ή ταξινομιστής (αυτός που ασχολείται με την αναγνώριση των ειδών και την ταξινόμηση τους), ή ψαράς να μπορέσει να μάθει να αναγνωρίσει σωστά τους καρχαρίες που έχουμε στην Ελλάδα αλλά και να γνωρίζει πως μπορεί να αναγνωρίσει τους 500+ καρχαρίες που έχουμε σε όλον τον κόσμο.

Το μάθημα περιέχει τις εξής ενότητες:

1. Εξωτερική ανατομία του καρχαρία
2. Πως κατατάσσουμε τα είδη;
3. Σουλούπι (σώμα) καρχαρία
4. Ρύγχος - Στόμα
5. Κεφάλι
6. Μάτια
7. Δόντια
8. Βραγχιακές σχισμές
9. Ραχιαία πτερύγια
10. Θωρακικό πτερύγιο
11. Πυελικό και εδρικό πτερύγιο
12. Ουρά
13. Αρσενικός ή θηλυκός (φύλο);
14. Σχέδιο (pattern)
15. Σύντομη Περίληψη
    
16. Παραδείγματα αναγνωρίσεων

Επίσης περιλαμβάνει εξετάσεις:

• 20 θεωρητικές ερωτήσεις και
• 15 ερωτήσεις πρακτικής όπου σας δείχνουμε φωτογραφίες από πραγματικά περιστατικά που έχουν συμβεί στην Ελλάδα από το 2017 μέχρι το 2019 και εσείς θα πρέπει να αναγνωρίσετε ποιο είδος καρχαρία είναι.

Το μάθημα από 1 Ιουλίου είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: 
​https://eliademy.com/catalog/catalog/product/view/sku/2fedbdb9d3

Άρθρο της Μαρία Σκαμπαρδώνη.

Η χελώνα καρέτα-καρέτα αποτελεί ένα είδος θαλάσσιας χελώνας που βρίσκεται σε κάθε μέρος του πληθυσμού. Συναντάται σε όλα τα μέρη του κόσμου (από τον Ειρηνικό, τον Ατλαντικό, τον Ινδικό ωκεανό), αλλά υπάρχει εξίσου και σε πολλά μέρη της Ελλάδας, με τις ακτές της Ζακύνθου και τις Κυπαρισσίας να είναι τα μέρη όπου συγκεντρώνονται.

Έχουν μήκος περίπου 90 cm, ενώ έχουν παρατηρηθεί και χελώνες με μήκος από 135 ως 280 cm. Έχουν χρώμα από κίτρινο ως καστανό και από κοκκινωπό ως καφέ. Είναι παμφάγο ζώο και τρέφεται κυρίως με ασπόνδυλα, δεκάποδα, σφουγγάρια, κοράλλια . Οι μεγαλύτεροι εχθροί του είναι οι αστακοί, οι σκώληκες, τα σκαθάρια, οι γάτες, τα γουρούνια, ακόμα και οι άνθρωποι. Η σεξουαλική του ωρίμανση ξεκινάει στα 17-33 χρόνια, ενώ ζει συνήθως 47 με 67 χρόνια. Στην προσπάθειά τους να αποφύγουν το έντονο κρύο μεταναστεύουν, ενώ οι κυριότερες δραστηριότητές περιλαμβάνουν τον ύπνο και την κολύμβηση.

Η χελώνα καρέτα-καρέτα είναι είδος προς εξαφάνιση, με τον αλιευτικό εξοπλισμό να ευθύνεται για πολλούς θανάτους του είδους, ενώ προστατεύεται από τη Διεθνή ένωση για τη διατήρηση της Φύσης. Οι κυριότερες αιτίες είναι η εισαγωγή νέων αρπακτικών στον κύκλο της ζωής και η απώλεια των κατάλληλων μερών που θα επιτρέψουν τη σωστή αναπαραγωγή του είδους. Η προστασία του συγκεκριμένου είδους θεωρείται προτεραιότητα των ομίλων προστασίας ζώων και περιβάλλοντος, με τα κυριότερα μέτρα να είναι η εισαγωγή συσκευών που θα βοηθούν τις χελώνες να διαφεύγουν και να μειώσουν τη θνησιμότητα. Αυτό βρίσκει ως πρόβλημα την ενίσχυση της βοήθειας σε όλα τα μέρη που οι χελώνες είναι διασκορπισμένες, καθώς δε συγκεντρώνονται σε ένα μόνο μέρος.

Οι χελώνες καρέτα-καρέτα είναι υπέροχες, γλυκές και αξίζουν την προσοχή και την προστασία όλων μας!

Άρθρο της Μαρία Σκαμπαρδώνη.

Μέσα στη νύχτα, την ώρα που όλοι κοιμούνται, βγαίνει και πετάει επάνω στους αγρούς.  Την ημέρα που ήταν δραστήριοι όλοι εκείνη κοιμόταν; τώρα είναι η δική της σειρά να βγει, τις ώρες εκείνες που δεν τη βλέπει κανείς. Βγάζει άναρθρες κραυγές, πετά υπερήφανα, προκαλεί το φόβο με το βλοσυρό της βλέμμα. Ψάχνει τα επιδέξια θύματά της, όποιο ποντίκι βρεθεί στο διάβα της θα γίνει το γεύμα της. Δε θα μπορέσει να γλιτώσει από τα κοφτερά νύχια της, τα οποία έχουν τη δύναμη να εγκλωβίσουν το οτιδήποτε. Μπορεί εύκολα να φάει έως εφτά ποντικούς, αλλά λόγω του γεγονότος πως τα κόκκαλα δεν είναι εύκολα για πέψη, βγάζει έναν μαύρο σβώλο  που τον αποβάλλει από το στόμα της.

Η τυτώ είναι μοναχικό πουλί, συνήθως μόνο για την αναπαραγωγή ζευγαρώνει και προσπαθεί να επικοινωνήσει με κάποιο άλλο. Το πρόσωπό της μοιάζει με καρδιά, ενώ παρά την ομοιότητά της δε μοιάζει με την κουκουβάγια.

Διαχρονικά η τυτώ ταυτίστηκε με το άγγελμα του θανάτου, ήταν ένα προμήνυμα πως κάτι κακό θα έρθει. Ένα πουλί που βρισκόταν επάνω σε ένα αγρόκτημα προμήνυε την επερχόμενη καταστροφή του, σε άλλες περιπτώσεις η τυτώ συμβόλιζε τη γέννηση. Όμως, κάνουν λάθος όσοι τη φοβούνται, διότι είναι ένα πανέμορφο πουλί. Έχει εκφραστικά μάτια, άφθονα απαλά και καστανοκίτρινα φτερά, οξεία ακοή, ενώ το στήθος και το κεφάλι της έχουν βούλες σαν μαργαριτάρια.

Η τυτώ είναι ένα υπέροχο πουλί, συνδέθηκε διαχρονικά με το άγνωστο και το σκοτεινό, η ύπαρξή της διαποτίστηκε από διάφορους λαϊκούς μύθους. Αλλά για εμάς, συμβολίζει εξίσου και το όμορφο και το ρωμαλέο και το αποφασιστικό.

Ξεπεράσαμε τις 40.000+ καταγραφές για 5.560+ είδη στην Ελλάδα.

Να θυμίσουμε ότι:

• στις 26 Ιανουαρίου 2019 ξεπεράσαμε τις 30.000 καταγραφές για 4.925 είδη.
• και στις 24 Ιουλίου 2018 (λιγότερο από 1 χρόνο) ήταν που μετατράπηκε σε collection project και είχαμε δεδομένα για 19.700 καταγραφές για 3,950 είδη.

Επίσης τον τελευταίο χρόνο όλο και περισσότεροι βιολόγοι, φοιτητές και ερευνητές μας ζητάνε πληροφορίες για το πως μπορούν να εξάγουν στοιχεία από το inaturalist για να κάνουν μελέτες, δημοσιεύσεις και έρευνες πάνω σε κάποια είδη από αυτά που έχουν υπάρξει καταγραφές.

Και σαφώς δεν μπορούμε να μην χαιρόμαστε που η κατάσταση είναι win - win για όλους και βοηθάμε όσο μπορούμε!

Οι νυχτοπεταλούδες έχουν ποικίλα και εκθαμβωτικά χρώματα.

Για μια ακόμη χρονιά συμμετέχουμε στην παγκόσμια "Διεθνή Εβδομάδα Νυχτοπεταλούδας" - http://nationalmothweek.org/.

Ευελπιστούμε πως και φέτος όλοι μας θα δώσουμε τον καλύτερο εαυτό μας και θα γεμίσουμε με καταγραφές από όλη την Ελλάδα.

Ο κάθε πολίτης μπορεί να κάνει μια ιδιωτική ή δημόσια εκδήλωση και να δώσει όχι μόνο το παρών αλλά και τα φώτα του στους τουρίστες και στους πολίτες / γείτονες του.

Δηλώστε το ενδιαφέρον σας και κάντε εγγραφή στο http://nationalmothweek.org/register-a-nmw-event-2019/ εάν δημιουργείτε μια εκδήλωση (δημόσια ή ιδιωτική) ή βρείτε μέσα από τον χάρτη εάν υπάρχει άλλη εκδήλωση στην περιοχή σας για να συμμετάσχετε (http://nationalmothweek.org/events-map-2-2/).

Με την ολοκλήρωση της εθνικής εβδομάδας νυχτοπεταλούδας θα δωθεί πιστοποιητικό συμμετοχής από το ίδιο το National Moth Week.
__________________________________________________________________________________________________

Οδηγίες:

1. Για να είναι έγκυρες οι συμμετοχές μπορείτε να τις βάλετε στο inaturalist, project noah ή και flickr.
​
Εμείς συστήνουμε να βάλετε τις καταγραφές σας στο inaturalist (https://www.inaturalist.org) όπου έχουμε δεδομένα απ' όλη την Ελλάδα για την βιοποικιλότητα της και έτσι δημιουργούμε ταυτόχρονα και μια μεγάλη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη για τα είδη που υπάρχουν στην Ελλάδα.

2. Είναι πολύ εύκολο να κάνετε τις νυχτοπεταλούδες να έρθουν σε εσάς αρκεί να αφήσετε τουλάχιστον ένα φως αναμμένο.

Βεβαίως υπάρχουν και πολύ πιο εξειδικευμένοι τρόποι εάν θέλετε, που όμως θα σας κοστίσουν, όπως να κρεμάσετε κάθετα ένα δίχτυ σκίασης ή όπως να αλοίψετε ένα δίχτυ ή ένα πανί με ζαχαρόνερο. Εννοείται πάντα ότι θα έχετε και φως ακριβώς πάνω ή δίπλα ώστε να προσελκύετε τις νυχτοπεταλούδες.

__________________________________________________________________________________________________
Σύνδεσμοι:

• Facebook event: https://www.facebook.com/events/1483696031767768/
• inaturalist: https://www.inaturalist.org/projects/national-moth-week
• Project Noah: https://www.projectnoah.org/missions/8841449 (Στα σχόλια της καταγραφής πρέπει να γραφτεί "For NMW 2019")
• Flickr: https://www.flickr.com/groups/2155416@N22/

Δεν είναι λίγες φορές που οι τουρίστες θέλουν να έρθουν κοντά με τα άγρια ζώα ή ακόμα και να τα ακουμπήσουν (με ότι κινδύνους μπορεί να υπάρχουν), ειδικά όταν βλέπουν επιστήμονες να το κάνουν. Αλλά το να πλησιάζουμε τα ζώα σε απόσταση αναπνοής στρεσάρονται με αποτέλεσμα μερικές φορές να γεννούν πρόωρα και να πεθαίνουν τα μικρά τους ή και να πεθαίνουν και αυτά τα ίδια τα ζώα.

Ο οικοτουρισμός στην θάλασσα δεν διαφέρει. Πολλές φορές κυκλοφορούν φωτογραφίες και βίντεο από ερευνητές και θαλάσσιους βιολόγους που ακουμπάνε ή πλησιάζουν σε απόσταση ζωής τα ζώα, όπως καρχαρίες, σαλάχια, δελφίνια, φάλαινες, κλπ, είτε για ερευνητικούς σκοπούς ή είτε για να αφυπνίσουν τον κόσμο ότι δεν είναι επικίνδυνα ζώα και την αναγκαιότητα για να προστατευτούν αυτά τα είδη.

Για αυτό δημιουργήσαμε αυτή την αφίσα. Ένας κώδικας ηθικής δεοντολογίας για τους τουρίστες που θέλουν να πλησιάσουν, να φωτογραφίσουν και να δουν από κοντά τα σαλάχια και να έχουν μια ανάμνηση ζωής χωρίς όμως να δημιουργήσουμε περισσότερα προβλήματα στο οικοσύστημα και στην ίδια τη ζωή των σαλαχιών.

Γενικά:

• ​Αναγνώριση - Εκπαίδευση: Μαθαίνουμε να αναγνωρίζουμε σωστά τα είδη των σαλαχιών, την βιολογία του κάθε είδους, τον ρόλο τους στο οικοσύστημα αλλά και τις απειλές που δέχονται.
• Περιορισμένος αριθμός ατόμων: Επιτρέπουμε σε μικρά γκρουπ να μπαίνουν ταυτόχρονα στο νερό. Καλό είναι το γκρουπ να μην υπερβαίνει τον αριθμό των 6 ατόμων ταυτόχρονα.
• Περιορισμένος χρόνος: Καλό είναι να μην υπερβαίνουμε τα 60 με 90 λεπτά μέσα στο νερό. Πολλά άτομα και αρκετός χρόνος αρκεί για να στρεσάρουμε τα ζώα μέχρι θανάτου.
• Δεν ενοχλούμε - Δεν κυνηγάμε: Για να μπορέσουμε να έχουμε καλύτερη αλληλεπίδραση με τα σαλάχια, δεν τα ενοχλούμε και δεν τα κυνηγάμε. Ούτε προσπαθούμε να τους κόψουμε τον δρόμο ή να τα παγιδεύσουμε. Αλλά αντιθέτως τα αφήνουμε να μας πλησιάσουν αυτά και εμείς κολυμπάμε παράλληλα με αυτά.
• Ελάχιστη απόσταση: Αποφεύγουμε να κολυμπάμε πιο κοντά από τα 2 μέτρα, και άμα θέλουμε να τα θαυμάσουμε καλύτερα απλώς κολυμπάμε παράλληλα με αυτά με ήρεμες κινήσεις.
• Δεν ακουμπάμε: Για κανένα λόγο δεν τα ακουμπάμε και δεν τα πιάνουμε. Και εννοείται πως δεν τα πατάμε ή δεν τα καβαλάμε. Τα περισσότερα είδη σαλαχιών έχουν κεντρί στην ουρά ώστε να αμύνονται..
• Μη ρίψη τροφής: Δεν ρίχνουμε τροφή στο νερό ώστε τα σαλάχια να μας πλησιάσουν.
• Μη χρήση φλας: Δεν χρησιμοποιούμε φλας όταν τραβάμε φωτογραφίες και εάν είναι σκοτεινά και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε φλας για κάποιο λόγο, αποφεύγουμε την χρήση στα μάτια των σαλαχιών.
• Μη χρήση σκούτερ: Προσπαθούμε να αποφεύγουμε θαλάσσια σκούτερ και άλλες συσκευές που κάνουν ήχο και τρομάζουν τα σαλάχια.
• Δεν φοράμε αντιηλιακά: Μπορεί να μην θέλουμε να μας κάψει ο ήλιος, αλλά η χρήση αντιηλιακού μόνο κακό κάνει στο θαλάσσιο περιβάλλον. Αντί αυτού μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε μακρυμάνικα μπλουζάκια θαλάσσης που φοράνε και οι σέρφερς, ώστε να προστατευτούμε από τον ήλιο.

Για βάρκες:

• Απόσταση: Καλό είναι οι βάρκες να μην πλησιάζουν πιο κοντά από τα 30 μέτρα από το σημείο που υπάρχουν τα σαλάχια.
• Ταχύτητα: Η ταχύτητα είναι καλό να μην υπερβαίνει τους 5 κόμβους όταν πλησιάζετε το σημείο με τα σαλάχια, και έτσι και δούμε σαλάχια μπροστά μας μειώνουμε άμεσα ταχύτητα.
• Περιορισμένος αριθμός των βαρκών: Τα σαλάχια στρεσάρονται εύκολα, οπότε πρέπει να υπάρχει περιορισμένος αριθμών βαρκών ανά ημέρα (ειδικά έτσι και υπάρχει ένα σταθερό σημείο - περιοχή με σαλάχια). Εμείς συνιστούμε μάξιμουμ μέχρι 3-4 βάρκες την ημέρα ανά σημείο με σαλάχια, και αυτές να μην είναι όλες μαζί αλλά να πλησιάζουν το σημείο με αρκετό χρόνο ελεύθερο ενδιάμεσα (π.χ. 1 με 1:30 ώρα αφ' ότου φύγει η άλλη βάρκα).
• Μη αγκυροβόληση: Εάν το σημείο που είμαστε έχει σαλάχια δίπλα μας ή από κάτω μας αποφεύγουμε να ρίξουμε άγκυρα.
• Μη χρήση μηχανής της βάρκας: Εφ' όσον έχουμε πλησιάσει το σημείο, η πιο σωστή πρακτική είναι να σβήσουμε την μηχανή της βάρκας σας διότι ο θόρυβος τρομάζει τα σαλάχια.
• Δεν ψαρεύουμε: Εάν γνωρίζουμε ότι στην συγκεκριμένη περιοχή υπάρχουν σαλάχια, αποφεύγουμε να ψαρεύουμε. Ειδικά όταν γνωρίζουμε από δεδομένα πως τις περισσότερες φορές τα σαλάχια αλιεύονται κατά λάθος και πεθαίνουν.

Υπενθυμίζουμε πως συνεχίζουμε το πρόγραμμα καταγραφής των μεδουσών και για το έτος 2019. Συνήθως συναντάμε τις μέδουσες από τον Μάρτιο έως και τον Νοέμβριο.

Βάλαμε ήδη τις πρόσφατες καταγραφές για τον Μάρτιο και τον Απρίλιο στον νέο χάρτη.

Όσοι θέλετε να συμμετάσχετε βάλτε τις καταγραφές σας στο Μέδουσες και Τσούχτρες στην Ελλάδα - Jellyfish in Greece ή στο inaturalist (παίρνουμε όλα τα δεδομένα για τις καταγραφές που γίνονται στην Ελλάδα), και δώστε όσα περισσότερα στοιχεία γίνεται όπως:

• Ημερομηνία που είδατε την μέδουσα (ή μέδουσες)
• Είδος (έχουμε οδηγός πεδίου για σωστή αναγνώριση αλλά σας κάνουμε και εμείς αναγνώριση: https://www.biodiversitygr.org/jellyfish-species.html)
• Πληθυσμό (δηλαδή πόσες μέδουσες είδατε από το ίδιο είδος. Εάν είναι πολλές βάλτε >5, >20 ή >50)
• Τοποθεσία (όσο πιο ακριβής γίνεται για να μην υπάρχει τρομοκράτηση κόσμου, π.χ. παραλία και περιοχή, ή και συντεταγμένες εάν έχετε)
• Και φωτογραφία ή βίντεο (ακόμα και εάν είναι τραβηγμένη από κινητό είναι καλύτερο από το να μην υπάρχει καθόλου)

Αυτή η νέα καμπάνια του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας (BiodiversityGR) γίνεται για να αναδείξει πόσο άσκοπο είναι η χρήση προϊόντων με χόνδρο καρχαρία και ότι αυτά τα προϊόντα συμβάλλουν απλώς μόνο στην μείωση των καρχαριών (ή και εξαφάνιση τους), χωρίς να θεραπεύει τίποτα από αυτά που αναφέρουν οι πωλητές.

Ισχυρίζονται πως ο χόνδρος καρχαρία έχει λειτουργίες που μπορούν να ενισχύσουν και να επιταχύνουν τις διαδικασίες επούλωσης. Μπορούν και διεγείρουν την κυτταρική και χημική σύσταση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και ότι είναι χρήσιμο για την καλή κατάσταση του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών. Και ότι μπορεί να θεωρηθεί μια αποτελεσματική θεραπεία στην αγωγή νόσων όπως: οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, οστεοπόρωση, έκζεμα, ψωρίαση, έντερο-κολίτιδα, κνίδωση, ακμή, κιρσώδη έλκη, συρίγγια, αιμορροΐδες, φλεβίτιδα, λοιμώξεις του έρπητα, ερυθηματώδη λύκο, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, εξιδρωματική αμφιβληστροειδοπάθεια, νεοαγγειακό γλαύκωμα και νεοπλασματικές εκφυλίσεις.

Επίσης ότι λιπαίνει τις αρθρώσεις και απορροφά τους κραδασμούς, ότι χρησιμεύει στην πρόληψη τραυματισμών τένοντα και αρθρώσεων, και ότι βοηθάει στην θεραπεία του καρκίνου.

Εδώ να σημειώσουμε πως παρ’ ότι γίνονται πάνω από 30 χρόνια έρευνες για το εάν πραγματικά ο χόνδρος καρχαρία βοηθάει στην καταπολέμηση του καρκίνου, μια έρευνα του 2016 (10) δείχνει ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι δουλεύει.
​
Να υπενθυμίσουμε πως ετησίως υπολογίζονται ότι άνω των 100 εκατομμυρίων καρχαριών αλιεύονται για τα πτερύγια τους, τους χόνδρους τους, το έλαιο ήπατος και άλλα προϊόντα (2).

Ο χόνδρος καρχαρία χρησιμοποιείται κυρίως στη σούπα πτερυγίων καρχαρία, μια ακριβή παραδοσιακή λιχουδιά που σερβίρεται σε πολλές ασιατικές χώρες. Ο χόνδρος καρχαρία είναι επίσης πηγή θειικής χονδροϊτίνης (CS), ενός κύριου συστατικού σε συμπληρώματα οστεοαρθρίτιδας που διακινούνται στην αγορά των nutraceutical. Το CS προέρχεται επίσης από το βόειο κρέας, το χοιρινό (χοίρο), το κοτόπουλο (πτηνά) και άλλα θηλαστικά (1).

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια ασθένεια που επηρεάζει τις αρθρώσεις ανθρώπων και ζώων, η οποία χαρακτηρίζεται από ρωγμές και μείωση του χόνδρου μέσα στις αρθρώσεις με αποτέλεσμα τον χρόνιο πόνο και την απώλεια κινητικότητας. Συνήθως προκαλείται από την υπερβολική χρήση των αρθρώσεων, τις έντονες σωματικές επιπτώσεις (τραύμα) και τη γενική γήρανση (4).

Ενώ είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι το CS που προέρχεται από πηγές βοοειδών, χοίρων, πτηνών και θηλαστικών έχει θεραπευτικά αποτελέσματα στα οστεοαρθριτικά συμπτώματα (7), η κατάποση χόνδρου καρχαρία (CS) παρέχει σημαντικά μειωμένα οφέλη στους πάσχοντες από εκφυλιστική ασθένεια των αρθρώσεων (1). Αυτό οφείλεται στις μοριακές ιδιότητες του CS, οι οποίες διαφέρουν πολύ μεταξύ των πηγών. Το CS που προέρχεται από βόειο κρέας έχει το χαμηλότερο μοριακό βάρος (7-21 kDa στην πιο εκλεπτυσμένη μορφή του) και έτσι έχει την υψηλότερη βιοδιαθεσιμότητα ή είναι η πιο εύπεπτη μορφή CS, ενώ το CS που προέρχεται από τον καρχαρία έχει το μεγαλύτερο μοριακό βάρος (+40 kDa σε την πιο εκλεπτυσμένη κατάσταση) (4). Αυτό σημαίνει ότι η CS καρχαρία έχει κακή βιοδιαθεσιμότητα στα θηλαστικά (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων) καθώς το μεγάλο μόριο CS δεν περνά αποτελεσματικά μέσω του εντερικού τοιχώματος. Αντί να απορροφάται στο σώμα, η CS καρχαρία διασπάται και εκκρίνεται κυρίως, περιορίζοντας τις θεραπευτικές επιδράσεις στις πληγείσες αρθρώσεις (5, 6). Όχι μόνο έχει περιορισμένα φαρμακευτικά οφέλη, οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι κατάποσης χόνδρου καρχαρία δεν είναι ακόμη καθοριστικοί (9).

Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε ότι τα συμπληρώματα χόνδρου καρχαρία διακινούνται μόνο στην αγορά της φαρμακευτικής αγωγής που δεν ρυθμίζεται από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ή παρόμοιο οργανισμό, δεδομένου ότι οι προμηθευτές δεν χρειάζεται να επικυρώνουν τις επιδόσεις των προϊόντων με κλινικές δοκιμές όπως και στη φαρμακευτική βιομηχανία (4).

Η κακή διαχείριση της αλιείας καρχαρία σε όλο τον κόσμο σημαίνει ότι πολλά είδη αλιεύονται υπερβολικά και ολοένα απειλούνται περισσότερα είδη με εξαφάνιση. Από τα 1.041 γνωστά είδη χονδροειδών ψαριών (καρχαρίες, σαλάχια), περισσότερο από 25% απειλούνται, είναι ευάλωτα προς εξαφάνιση ή σχεδόν απειλούνται (8). Οι υγιείς πληθυσμοί καρχαρία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του πληθυσμού των πολυάριθμων άλλων θαλάσσιων ειδών (2, 1).

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας θέλει να στοχεύει στην καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με την κακή απόδοση των συμπληρωμάτων χόνδρου καρχαρία και στη μείωση της περιττής κατανάλωσης CS που προέρχεται από καρχαρίες και πωλούνται εντός της Ελλάδας.

Πηγές:
(1) Hepplestone, Dr. L.M. BCSc, n.d., Use of Shark Cartilage in Osteoarthritic Nutraceuticals.
(2) Hepplestone, Dr. L.M. BCSc, 2008, Shark Cartilage in Osteoarthritic Nutraceuliticals - Trade Statistics.
(3) The Shark Trust, Nigel Hulbert n.d., Shark Cartilage.
(4) Hepplestone, Dr. L.M. BCSc, 2008, Osteoarthritis, Blue Hills Veterinary Hospital.
(5) Volpi, N., 2002, Oral bioavailability of chondroitin sulphate (Condrosulf) and it’s constituents in healthy male volunteers. Osteoarthritis Cartilage; 10:768-777.
(6) Volpi, N., 2003, Oral absorption and bioavailability of ichthyic origin chondroitin sulphate in healthy male volunteers. Osteoarthritis Cartilage; 11:433-441.
(7) Neil, Kirsten M., Caron, John P., Orth, Michael W., 2005, The role of glucosamine and chondroitin sulphate in treatment for and prevention of osteoarthritis in animals. JAVMA, Vl 226, No.7.
(8) IUCN Red List, 2014, Assessment Results - Extinction Risk & Conservation of the World’s Sharks & Rays, Analysis from the IUCN Shark Specialist Group.
(9) D.Uebelhart, M.D., 2008, Clinical review of chondroitin sulfate in osteoarthritis, Osteoarthritis and Cartilage, Volume 16, Supplement 3, October 2008, Pages S19-S21.
(10) Cartilage (Bovine and Shark) (PDQ®)

​Ευχαριστούμε το sharklife για την ενημέρωση ότι προϊόντα με χόνδρο καρχαρία πωλούνται σε όλη την υφήλιο και μπορέσαμε να κάνουμε και εμείς την έρευνα μας για το τι πωλείται στην Ελλάδα.

Παρακάτω στον πίνακα παραθέτουμε κάποια από τα προϊόντα με χόνδρο καρχαρία που πωλούνται εντός της Ελλάδας. Βεβαίως αυτός ο πίνακας είναι μια μικρή εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει διότι βρήκαμε και προϊόντα από λάδι συκωτιού καρχαρία, αλλά και γενικά άλλα προϊόντα. 

Μια απλή αναζήτηση στο google, bestprice, skroutz δείχνει πάρα πολλές εταιρείες να πωλούν σκευάσματα με χόνδρο από καρχαρία.