Στην Ελλάδα υπάρχουν περισσότερα από 1.100 είδη αραχνών. Η χώρα μας διαθέτει μια μεγάλη ποικιλία αραχνών λόγω της γεωγραφικής ποικιλομορφίας και των διαφορετικών οικοσυστημάτων της. Ανάμεσά τους, υπάρχουν και μερικά είδη που είναι ενδημικά, δηλαδή βρίσκονται μόνο στην Ελλάδα. Η πλειονότητα των αραχνών στην Ελλάδα δεν είναι επικίνδυνες για τον άνθρωπο, αν και υπάρχουν μερικά είδη, όπως η μεσογειακή μαύρη χήρα (Latrodectus tredecimguttatus) και η μεσογειακή λοξοσκέλη (Loxosceles rufescens), που μπορεί να προκαλέσουν προβλήματα λόγω του δηλητηρίου τους. Η Μεσογειακή Λοξοσκέλη: Μύθοι και Πραγματικότητα Η Μεσογειακή Λοξοσκέλη (Loxosceles rufescens), γνωστή και ως καφέ αράχνη, είναι ένα από τα λίγα είδη στην Ελλάδα που μπορεί να προκαλέσει τοπικά σοβαρή αντίδραση στο δάγκωμα της. Το δηλητήριό της περιέχει τη σφιγγομυελινάση D, μια ουσία που μπορεί να προκαλέσει νεκρωτική δερματίτιδα, δηλαδή νέκρωση του δέρματος στο σημείο του δήγματος. Παρόλα αυτά, δεν υπάρχουν καταγεγραμμένα περιστατικά θανάτου από το δάγκωμά της, σε αντίθεση με το αμερικανικό συγγενές είδος, Loxosceles reclusa, το οποίο μπορεί να προκαλέσει σοβαρότερα συμπτώματα όπως αιμόλυση και νεφρική ανεπάρκεια. Αξίζει να σημειωθεί ότι, σε περίπτωση δαγκώματος από Μεσογειακή Λοξοσκέλη, τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με αυτά της νεκρωτικής απονευρωσίτιδας, μιας βακτηριακής λοίμωξης που συχνά συγχέεται με τα αποτελέσματα του δηλητηρίου της αράχνης. Για αυτόν τον λόγο, είναι απαραίτητες οι τοξικολογικές εξετάσεις για την επιβεβαίωση της αιτίας θανάτου ή σοβαρής βλάβης, όπως υποδεικνύεται από το πρόσφατο περιστατικό θανάτου 48χρονου στην Ηλεία, το οποίο παραμένει αδιευκρίνιστο. Η Μεσογειακή Μαύρη Χήρα: Ένα Πιο Επικίνδυνο Είδος Η Μεσογειακή Μαύρη Χήρα (Latrodectus tredecimguttatus) είναι το μοναδικό είδος αράχνης στην Ελλάδα που μπορεί, υπό προϋποθέσεις, να θέσει σε κίνδυνο την ανθρώπινη ζωή. Το δηλητήριό της είναι νευροτοξικό και επιδρά στο νευρικό σύστημα, προκαλώντας έντονο πόνο στο σημείο του δήγματος, που μπορεί να εξαπλωθεί στην κοιλιά και να συνοδευτεί από άλλα συμπτώματα όπως εφίδρωση, δύσπνοια, μυϊκοί σπασμοί, ναυτία, πυρετός και υπέρταση. Παρόλο που οι θάνατοι από το δηλητήριό της είναι εξαιρετικά σπάνιοι στην Ευρώπη, η αράχνη αυτή απαιτεί άμεση ιατρική αντιμετώπιση και, σε πολλές περιπτώσεις, χορηγείται ειδικός αντιαραχνικός ορός.
Πρώτες Βοήθειες και Πρόληψη Σε περίπτωση δαγκώματος από Μεσογειακή Μαύρη Χήρα, είναι σημαντικό να ακολουθηθούν τα εξής βήματα:
Για την αποφυγή δήγματος, χρησιμοποιήστε χοντρά γάντια εργασίας και κατάλληλα υποδήματα στις υπαίθριες εργασίες, ελέγξτε καλά τα ρούχα και τα παπούτσια πριν τα φορέσετε, και διατηρήστε τους χώρους σας καθαρούς και φωτεινούς. Στα μαγευτικά τοπία της Ελλάδας, όπου η ιστορία ψιθυρίζει από τα αρχαία ερείπια και το γαλάζιο της θάλασσας συναντά τον ουρανό, μια λιγότερο εμφανής αλλά εξίσου συναρπαστική αφήγηση εκτυλίσσεται κάτω από την κάλυψη του σκοταδιού. Αυτή είναι η ιστορία των νυχτοπεταλούδων, αυτών των νυκτόβιων ξαδέλφων των πεταλούδων, η παρουσία και η ποικιλομορφία των οποίων αφηγούνται ιστορίες για την οικολογική υγεία, τη βιοποικιλότητα και τον περίπλοκο ιστό της ζωής. Ωστόσο, αυτή η αφήγηση παρέμενε εν μέρει αδιευκρίνιστη, καλυμμένη από τη νύχτα και την απεραντοσύνη του εδάφους, μέχρι που επιστήμονες-πολίτες οπλισμένοι με φωτογραφικές μηχανές και πάθος για τη φύση ανέβηκαν στη σεληνιακή σκηνή. Οι νυχτοπεταλούδες, με τις μυριάδες μορφές και τα χρώματά τους, δεν είναι απλώς ένα θέαμα της νύχτας- είναι ζωτικής σημασίας επικονιαστές και κρίσιμο συστατικό του τροφικού πλέγματος. Ωστόσο, παρά τη σημασία τους, οι γνώσεις μας γι' αυτά τα πλάσματα και την κατανομή τους στα ελληνικά τοπία ήταν αποσπασματικές. Έρχεται το iNaturalist, μια πλατφόρμα που γεφυρώνει το χάσμα ανάμεσα στους λάτρεις της φύσης και τους επιστήμονες, μετατρέποντας τις περιστασιακές παρατηρήσεις σε πολύτιμα επιστημονικά δεδομένα. Επιστήμονες-πολίτες, εξοπλισμένοι με τίποτα περισσότερο από ένα οξυδερκές μάτι και ένα smartphone, άρχισαν να καταγράφουν τις παρατηρήσεις νυχτοπεταλούδων σε όλη την Ελλάδα. Κάθε φωτογραφία, κάθε συνάντηση με γεωγραφικό στίγμα, συνέβαλε σε μια αυξανόμενη βάση δεδομένων παρατηρήσεων νυχτοπεταλούδων, ρίχνοντας φως στον πλούτο των ειδών, τα πρότυπα κατανομής και τις μέχρι πρότινος μη καταγεγραμμένες παρουσίες. Το αποκορύφωμα αυτών των προσπαθειών είναι ένας χάρτης πλούτου ειδών, μια απόδειξη της δύναμης της συλλογικής παρατήρησης. Αυτός ο χάρτης, που στερείται πολιτικών συνόρων αλλά είναι πλούσιος σε βιολογικά δεδομένα, αποκαλύπτει τις εστίες ποικιλομορφίας των νυχτοπεταλούδων σε όλη την Ελλάδα. Από τα καταπράσινα δάση της Ηπείρου μέχρι τα άγρια βουνά της Κρήτης, ο χάρτης παρουσιάζει περιοχές που βρίθουν από είδη νυχτοπεταλούδων, πολλά από τα οποία καταγράφηκαν χάρη στη συμβολή των επιστημόνων πολιτών. Η επιστήμη των πολιτών κάνει περισσότερα από το να καλύπτει κενά σε δεδομένα- εκδημοκρατίζει την επιστημονική έρευνα, επιτρέποντας σε οποιονδήποτε με περιέργεια και αγάπη για τη φύση να συμβάλει στην κατανόηση του κόσμου. Στην Ελλάδα, οι συνεισφορές αυτές όχι μόνο εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για την ποικιλομορφία των νυχτοπεταλούδων, αλλά και ανέδειξαν τη σημασία της συμμετοχής του κοινού στις προσπάθειες διατήρησης τους. Καθώς συνεχίζουμε να αποκαλύπτουμε τα μυστικά της νύχτας, ο ρόλος των επιστημόνων-πολιτών γίνεται όλο και πιο κρίσιμος. Κάθε παρατήρηση, κάθε κοινή ανακάλυψη, όχι μόνο προσθέτει στις συλλογικές μας γνώσεις αλλά και προάγει μια βαθύτερη σύνδεση με τον φυσικό κόσμο. Είναι ένα κάλεσμα στα φτερά για τους λάτρεις της φύσης σε όλη την Ελλάδα και όχι μόνο: να παρατηρήσουν, να καταγράψουν και να προστατεύσουν τα φτερωτά κοσμήματα της νύχτας. Το ταξίδι της καταγραφής της ποικιλότητας των νυχτοπεταλούδων στην Ελλάδα είναι ένα συνεχές έπος ανακάλυψης, που τροφοδοτείται από τις συλλογικές προσπάθειες των επιστημόνων πολιτών. Αποτελεί μια ζωντανή υπενθύμιση του αντίκτυπου που μπορούν να έχουν τα άτομα στην επιστημονική έρευνα και τη διατήρηση. Καθώς ατενίζουμε τη νύχτα, ας θυμόμαστε ότι κάθε νυχτοπεταλούδα, κάθε παρατήρηση, είναι ένα κομμάτι του παζλ για την κατανόηση του κόσμου μας και της θέσης μας μέσα σε αυτόν.
Οι καταγραφές διαδρομών για πεταλούδες (Butterflies transect) είναι μια μέθοδος παρακολούθησης των πληθυσμών πεταλούδων με περπάτημα μιας σταθερής διαδρομής και καταγραφή του αριθμού και των ειδών πεταλούδων που παρατηρούνται. Αυτές οι διαδρομές αποτελούν τον πυρήνα του προγράμματος παρακολούθησης πεταλούδων του Ηνωμένου Βασιλείου (UKBMS) με πάνω από 2000 διαφορετικές διαδρομές που δημιουργήθηκαν και επισκέφθηκαν τα πρώτα 30 χρόνια του προγράμματος (από το 1976 και μετά).
Τα δεδομένα που συλλέγονται μέσω αυτών των διαδρομών χρησιμοποιούνται για την παρακολούθηση των αλλαγών στους πληθυσμούς πεταλούδων και την ενημέρωση των προσπαθειών διατήρησης. Η επιστήμη των πολιτών παίζει καθοριστικό ρόλο στις διαδρομές πεταλούδων. Η πλειονότητα των διαδρομών επιλέγεται από τον περιπατητή και αυτός αποφασίζει ποια διαδρομή θα επιλέξει. Οι εθελοντές περπατούν αυτές τις διατομές σε τακτική βάση, καταγράφουν τις παρατηρήσεις τους και υποβάλλουν τα δεδομένα τους σε οργανισμούς όπως το UKBMS. Αυτό επιτρέπει τη συλλογή μεγάλου όγκου δεδομένων σε μια ευρεία γεωγραφική περιοχή. Εκτός από τις παραδοσιακές διαδρομές, υπάρχουν επίσης στοχευμένες έρευνες για μεμονωμένα είδη ή εξειδικευμένα είδη οικοτόπων. Αυτές οι έρευνες ακολουθούν την τυπική μεθοδολογία αλλά επικεντρώνονται σε ένα μόνο ή μικρό αριθμό ειδών, μειώνοντας τόσο τον απαιτούμενο χρόνο για τον περίπατο κάθε διαδρομής όσο και τον αριθμό των απαιτούμενων επισκέψεων. Η συμμετοχή σε διαδρομές πεταλούδων και άλλα προγράμματα επιστήμης των πολιτών είναι ένας πολύ καλός τρόπος να συμβάλλετε στην επιστημονική έρευνα και στις προσπάθειες διατήρησης. Προσφέροντας εθελοντικά το χρόνο σας και μοιραζόμενοι τις παρατηρήσεις σας, μπορείτε να βοηθήσετε τους επιστήμονες να κατανοήσουν καλύτερα τους πληθυσμούς πεταλούδων και τον τρόπο με τον οποίο μεταβάλλονται με την πάροδο του χρόνου. Εθνικό εθελοντικό πρόγραμμα βιοπαρακολούθησης των πεταλούδων της Ελλάδας - Apollo Σκοπός του apollo είναι να δημιουργήσει το πρώτο εθνικό εθελοντικό πρόγραμμα βιοπαρακολούθησης των πεταλούδων της Ελλάδας, συνδέοντας την επιστήμη με την κοινωνία προς αμοιβαίο όφελος των πολιτών, της επιστήμης και της φύσης. Το πρώτο εθελοντικό πρόγραμμα καταγραφής και βιοπαρακολούθησης των πεταλούδων της Ελλάδας ξεκίνησε το 2021! Πρόκειται για την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια στην Ελλάδα συστηματικής καταγραφής των πεταλούδων από τους πολίτες. Το ξεκίνησε το Εργαστήριο Διατήρησης της Βιοποικιλότητας (BCL) του Τμήματος ΒΕΤ (Βιολογικών Εφαρμογών & Τεχνολογιών) του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Ο πυρήνας της προσπάθειας είναι η Κική Κατή, Καθηγήτρια του ΒΕΤ (συντονίστρια) μαζί με δυο ερευνήτριες με διδακτορική ειδίκευση στις πεταλούδες: την Ντίνα Ζωγράφου και την Όλγα Τζωρτζακάκη. Το πρόγραμμα απευθύνεται σε όλους, παιδιά και μεγάλους, και σε όσους γνωρίζουν και φωτογραφίζουν χρόνια τις πεταλούδες, και στους «πρωτάρηδες» που μαθαίνουν τώρα αυτήν την όμορφη πολύχρωμη ομάδα. Ξεκίνα με τις απλές καταγραφές, και αφού εξοικειωθεί αρκετά κάποιος, προχωράει στο επόμενο έτος στα επαναλαμβανόμενα σημεία και διαδρομές. Είναι αλήθεια βέβαια πως οι πιο έμπειροι πεταλουδάδες αποτελούν στην αρχή τον πυλώνα αυτής της προσπάθειας, ενώ η εμπειρία και η γνώση θα αυξάνεται συλλογικά για όλους. Το μόνο που χρειάζεται να αφιερώσει κάποιος είναι λίγες ώρες ή λίγες ημέρες κάθε χρόνο. Τρία επίπεδα δυσκολίας και αντίστοιχης διάθεσης του εθελοντικού χρόνου ανά έτος.
Το πρότζεκτ Apollo προσφέρει σε κάθε εγγεγραμμένο ενεργό εθελοντή:
Περισσότερες πληροφορίες για το Apollo και αίτηση εγγραφής μπορείτε να βρείτε στην ιστοσελίδα: https://bc.lab.uoi.gr/el/research/projects/apollo. Σημαντικοί Σύνδεσμοι: 1. https://butterfly-monitoring.net/bms-methods 2. Μέθοδοι καταγραφής διαδρομών πεταλούδων | UKBMS. https://ukbms.org/Methods 3. Butterfly transects | Alderney Wildlife Trust. https://www.alderneywildlife.org/blog/claire-thorpe/butterfly-transects. 4. What is a butterfly transect and how does it work? https://www.thecrt.co.uk/blog/what-is-a-butterfly-transect-and-how-does-it-work Η παρατήρηση πεταλούδων, είναι η πράξη της παρατήρησης και της μελέτης πεταλούδων στα φυσικά τους ενδιαιτήματα. Οι πεταλούδες είναι ένα από τα πιο ποικίλα και όμορφα πλάσματα στη γη, με πάνω από 20.000 είδη παγκοσμίως και άνω των 235 ειδών στην Ελλάδα. Η παρατήρηση πεταλούδων δεν είναι μόνο ένα διασκεδαστικό και χαλαρωτικό χόμπι, αλλά έχει επίσης σημαντική επιστημονική αξία όσον αφορά την έρευνα και τη διατήρηση.
Η Ελλάδα φιλοξενεί ένα ευρύ φάσμα ειδών πεταλούδας, με περίπου 235 είδη που έχουν καταγραφεί στη χώρα. Μερικά από τα πιο συνηθισμένα είδη που απαντώνται στην Ελλάδα είναι η Papilio machaon, η Iphiclides podalirius, η Maniola jurtina, η Vanessa cardui και η Vanessa atalanta. Τα ελληνικά νησιά, ιδίως αυτά του Αιγαίου, είναι γνωστά για την υψηλή ποικιλότητα και τον ενδημισμό των πεταλούδων τους, με αρκετά είδη να απαντώνται μόνο στην Ελλάδα ή στην περιοχή της Μεσογείου. Οι παρατηρητές πεταλούδων χρησιμοποιούν διάφορες τεχνικές για να παρατηρήσουν και να μελετήσουν τις πεταλούδες, όπως κιάλια, παγίδες με κάμερες και απόχες. Το πιο σημαντικό πράγμα κατά την παρατήρηση πεταλούδων είναι να ελαχιστοποιείται η ενόχληση των ενδιαιτημάτων και της συμπεριφοράς τους. Πολλά είδη πεταλούδων είναι ευαίσθητα στις αλλαγές στο περιβάλλον τους και μπορούν εύκολα να διαταραχθούν από την ανθρώπινη δραστηριότητα. Η έρευνα για τις πεταλούδες περιλαμβάνει τη μελέτη της συμπεριφοράς, των ενδιαιτημάτων και της κατανομής των πληθυσμών των πεταλούδων. Οι ερευνητές χρησιμοποιούν αυτές τις πληροφορίες για την καλύτερη κατανόηση της βιολογίας, της οικολογίας και των αναγκών διατήρησης των πεταλούδων. Η έρευνα για τις πεταλούδες μπορεί επίσης να μας βοηθήσει να εντοπίσουμε τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, της απώλειας ενδιαιτημάτων και άλλων περιβαλλοντικών παραγόντων στους πληθυσμούς των πεταλούδων. Ορισμένοι τρόποι για να συμμετάσχετε στην παρατήρηση και την έρευνα πεταλούδων περιλαμβάνουν την ένταξη σε τοπικές ομάδες παρατήρησης πεταλούδων, τη συμμετοχή σε προγράμματα επιστήμης των πολιτών και την εθελοντική εργασία σε οργανώσεις που επικεντρώνονται στη διατήρηση των πεταλούδων. Με λίγη προσπάθεια, ο καθένας μπορεί να συμβάλει στην κατανόηση αυτών των όμορφων και σημαντικών πλασμάτων. Ο ρόλος της επιστήμης του πολίτη Οι επιστήμονες-πολίτες μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην παρατήρηση και την έρευνα για τις πεταλούδες, συλλέγοντας πολύτιμα δεδομένα για τους πληθυσμούς και τη συμπεριφορά των πεταλούδων. Ακολουθούν ορισμένοι τρόποι με τους οποίους οι επιστήμονες-πολίτες μπορούν να συνεισφέρουν και να συμμετάσχουν:
Συνολικά, οι επιστήμονες-πολίτες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην παρατήρηση και την έρευνα για τις πεταλούδες, συνεισφέροντας πολύτιμα δεδομένα και συμβάλλοντας στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τη διατήρηση των πεταλούδων. Συμμετέχοντας, ο καθένας μπορεί να κάνει τη διαφορά στην προστασία αυτών των σημαντικών και όμορφων πλασμάτων. Εργαλείο έρευνας η απόχη εντόμων και όχι παιχνίδι Η απόχη εντόμων είναι ένα εργαλείο που χρησιμοποιείται από παρατηρητές πεταλούδων και ερευνητές για τη συλλογή δειγμάτων πεταλούδων για σκοπούς παρατήρησης και έρευνας. Η απόχη εντόμων αποτελείται συνήθως από μια μακριά λαβή με ένα τριγωνικό δίχτυ στο άκρο, κατασκευασμένο από υλικό με λεπτό πλέγμα. Για να χρησιμοποιήσει μια απόχη εντόμων, ο παρατηρητής πεταλούδων ή ο ερευνητής περπατά συνήθως μέσα σε ένα βιότοπο πεταλούδων, όπως ένα λιβάδι ή ένα χωράφι, και σαρώνει το δίχτυ αριστερά-δεξιά μέσα στη βλάστηση, πιάνοντας τυχόν πεταλούδες που βρίσκονται στην πορεία του διχτυού. Στη συνέχεια, οι πεταλούδες αφαιρούνται προσεκτικά από το δίχτυ και αναγνωρίζονται. Οι απόχες εντόμων μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή δεδομένων σχετικά με τους πληθυσμούς, τη συμπεριφορά και την κατανομή των πεταλούδων. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για τη συλλογή δειγμάτων για επιστημονικές έρευνες, όπως η γενετική ανάλυση ή η ταυτοποίηση ειδών. Είναι σημαντικό να χρησιμοποιείτε μια απόχη εντόμων με υπευθυνότητα και φροντίδα για τις πεταλούδες και τα ενδιαιτήματά τους. Οι παρατηρητές πεταλούδων και οι ερευνητές θα πρέπει να αποφεύγουν να διαταράσσουν ή να καταστρέφουν τη βλάστηση και να απελευθερώνουν τις πεταλούδες που πιάνουν σώες μετά την παρατήρηση ή τη συλλογή. Είναι επίσης σημαντικό να ακολουθούνται οι τοπικοί κανονισμοί και οδηγίες σχετικά με τη χρήση απόχης εντόμων σε ενδιαιτήματα πεταλούδων, όπως και την πιθανή προϋπόθεση να έχει άδεια έρευνας ο κάτοχος της πριν βγει στο πεδίο. Βρυξέλλες, Βέλγιο, 11 Οκτωβρίου 2022 (IUCN) – Το 37 τοις εκατό όλων των ειδών πλανόμυγας (hoverfly) στην Ευρώπη απειλούνται με εξαφάνιση, σύμφωνα με την πρώτη αξιολόγηση σε ολόκληρη την ήπειρο αυτής της βασικής ομάδας επικονιαστών στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN, η οποία ζητήθηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η εντατική γεωργία και τα επιβλαβή φυτοφάρμακα, η μη βιώσιμη εμπορική δασοκομία, η αστική ανάπτυξη και η κλιματική αλλαγή έχουν αναγνωριστεί ως οι κύριες απειλές για τις πλανόμυγες. «Αυτή η πρώτη αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Κόκκινης Λίστας για τις πλανόμυγες αναδεικνύει την τεράστια ποικιλομορφία τους και τον κεντρικό ρόλο τους στα συστήματα διατροφής και γεωργίας μας. Ωστόσο, αυτά τα ίδια συστήματα είναι η κύρια αιτία μείωσης των πλανόμυγων», δήλωσε ο Δρ Bruno Oberle, Γενικός Διευθυντής της IUCN. «Για να ανατρέψουμε τη μοίρα των πλανόμυγων, πρέπει επειγόντως να μετατρέψουμε όλους τους τομείς των οικονομιών μας, και ιδιαίτερα τη γεωργία, ώστε να γίνουν θετικοί για τη φύση και βιώσιμοι. Το Φόρουμ Ηγετών της IUCN αυτή την εβδομάδα είναι μια εξαιρετική ευκαιρία να βρούμε κοινό έδαφος σχετικά με τον τρόπο επίτευξης αυτού του στόχου ενόψει της κρίσιμης Διάσκεψης του ΟΗΕ για τη Βιοποικιλότητα τον Δεκέμβριο».
Αυτή η αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Κόκκινης Λίστας της IUCN διαπίστωσε ότι 314 από τα 890 είδη στην Ευρώπη είναι ευάλωτα, απειλούμενα ή κρίσιμα απειλούμενα. Οι μύγες συρφιδίων (Syrphidae) είναι κρίσιμες για την επισιτιστική ασφάλεια του πλανήτη, επειδή είναι η δεύτερη πιο σημαντική ομάδα επικονιαστών παγκοσμίως μετά τις μέλισσες, παρουσιάζοντας συχνά υψηλότερα ποσοστά επίσκεψης λουλουδιών από τις μέλισσες. Επίσης, ελέγχουν φυσικά πληθυσμούς αφίδων, μικρών εντόμων που ρουφούν το χυμό που βλάπτουν πολλές εμπορικές καλλιέργειες, όπως η αφίδα πράσινης ροδάκινας (Myzus persicae) στις καλλιέργειες ροδάκινων. Η εντατική γεωργία είναι η πιο κοινή απειλή για τις πλανόμυγες σε όλη την Ευρώπη, επηρεάζοντας περισσότερα από τα μισά (475) από τα 890 είδη. Οι μη βιώσιμες πρακτικές καλλιέργειας που επηρεάζουν τις πλανόμυγες περιλαμβάνουν τη μετατροπή της γης σε κατάλληλο ενδιαίτημα, την υποβάθμιση των οικοτόπων από την υπερβόσκηση των ζώων και τον κατακερματισμό των φυσικών και ημιφυσικών οικοτόπων. Επιπλέον, η χρήση φυτοφαρμάκων επηρεάζει τουλάχιστον 55 είδη σε όλη την περιοχή. Η απώλεια ή η υποβάθμιση του οικοτόπου (ιδίως η απώλεια αιωνόβιων δέντρων από διάφορους παράγοντες, συμπεριλαμβανομένης της εμπορικής δασοκομίας), η αστική ανάπτυξη και η κλιματική αλλαγή είναι άλλες σημαντικές απειλές. Απαιτούνται στοχευμένα μέτρα διατήρησης με βάση την περιοχή για την προστασία των βασικών οικοτόπων πλανόμυγων, ιδιαίτερα των υγροτόπων, των αρχαίων δασικών εκτάσεων που φιλοξενούν παλιά δέντρα, καθώς και των ημιφυσικών οικοτόπων εκτός των επίσημα προστατευόμενων περιοχών. Η αξιολόγηση προσδιορίζει πρακτικές όπως τα περιθώρια αγροτεμαχίων που φυτεύονται με αγριολούλουδα ή η αποκατάσταση φυτοφάγων, που αποτελούν μέρος των καλά υποστηριζόμενων μεθόδων βιώσιμης καλλιέργειας σε όλη την Ευρώπη, ως ωφέλιμες για τις πλανόμυγες. «Ο κύριος τρόπος για να σταματήσει η μείωση των πληθυσμών των πλανόμυγων είναι η προστασία των οικοτόπων τους και η σύνδεση των οικοτόπων σε όλο το τοπίο. Πιο επειγόντως, είναι κρίσιμο να προστατεύσουμε τα αρχαία δέντρα που περιέχουν κοιλότητες κορμού, τρύπες δέντρων, χυμούς, πεσμένα κλαδιά και κούτσουρα δέντρων – τους μικροβιότοποι όπου τρέφονται οι προνύμφες ενός ευρέος φάσματος ειδών, συμπεριλαμβανομένων πολλών που απειλούνται», είπε. Ο Δρ Francis Gilbert, Συμπρόεδρος της Ομάδας Ειδικών Hoverfly της IUCN SSC. Πάνω από το ένα τέταρτο (244) των ειδών που αξιολογήθηκαν βρέθηκαν να επηρεάζονται από υποβάθμιση, μετατόπιση και αλλαγή οικοτόπων ως αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής και της σχετικής αύξησης της συχνότητας πυρκαγιών. Καθώς οι δασικές πυρκαγιές συχνά καθαρίζουν νεκρά ξύλα και παλιά δέντρα, οι πλανόμυγες αναγκάζονται να μετακινηθούν σε νέες περιοχές για να αντιμετωπίσουν τα μεταβαλλόμενα τοπία. Τα είδη πλανόμυγων (Hoverflies) στις Άλπεις, τα Πυρηναία και τις Διναρικές Άλπεις, όπου ο πλούτος των ειδών είναι ο υψηλότερος, επηρεάζονται ιδιαίτερα από αυτήν την απειλή. Η μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, παράλληλα με την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων, θα είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση αυτής της απειλής. Η αξιολόγηση, η οποία ζητήθηκε και χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ολοκληρώνει ένα σημαντικό ορόσημο στην υλοποίηση της πρωτοβουλίας EU Pollinators Initiative, συμβάλλοντας στους στόχους της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Παρόλο που έχει παραγάγει πρακτικές γνώσεις για να υποστηρίξει τις προσπάθειες της ΕΕ να αναστρέψει τη μείωση των επικονιαστών, χρειάζεται περισσότερη έρευνα για την κάλυψη βασικών κενών δεδομένων. Σημείωση: Στην Ελλάδα έχουμε 418 είδη πλανόμυγας, σύμφωνα με τον Atlas of the Hoverflies of Greece. Euscorpius simaiakisi και Euscorpius triantisi τα 2 νέα είδη ενδημικών ειδών σκορπιών στην Ελλάδα.11/9/2022
Δύο νέα είδη σκορπιών προστέθηκαν πλέον στα ήδη 34 γνωστά της χώρας μας. Τα νέα αυτά είδη είναι ενδημικά και ζουν αποκλειστικά και μόνο σε δυο ελληνικά νησιά: τη Σκύρο και την Άνδρο. Η σχετική ανακάλυψη κρίνεται ως ιδιαίτερα ενθαρρυντική για τους επιστήμονες, καθώς όπως τονίζει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Άρης Παρμακέλης, πρόεδρος του Τμήματος Βιολογίας και μέλος της επιστημονικής ομάδας που για δεκαετίες τώρα μελετά τη βιοποικιλότητα της Ελλάδας: «Η ανακάλυψη των νέων ειδών δημιουργεί μια αίσθηση ανακούφισης και προκαλεί την αισιόδοξη άποψη ότι ίσως τελικά προλαβαίνουμε να πάρουμε μέτρα σχετικά με το δίδυμο της κρίσης κλιματικής αλλαγής και βιοποικιλότητας, μιας και η ζωή με την ευρηματικότητα της, συνεχίζει να αντιστέκεται στον παραλογισμό μας».
Ειδικότερα, η σχετική δημοσίευση έγινε από διεθνή επιστημονική ομάδα με τη συμμετοχή επιστημόνων από τις ΗΠΑ, την Ιταλία και την Ελλάδα. Τα δύο νέα είδη σκορπιών ανήκουν στο γένος Euscorpius της οικογένειας Euscorpiidae μίας εκ των τριών οικογενειών σκορπιών που εξαπλώνονται στην Ελλάδα. Όπως έγινε γνωστό, τα νέα είδη ονομάστηκαν προς τιμήν των επιστημόνων που συνέλεξαν τους σκορπιούς στην Άνδρο και τη Σκύρο. Euscorpius simaiakisi προς τιμήν του διδάκτορα κ. Σημαιάκη από το Πανεπιστήμιο Κρήτης και Euscorpius triantisi προς τιμήν του Αν. Καθηγητή και Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΟΦΥΠΕΚΑ, κ. Τριάντη. Όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Παρμακέλης και η δρ Ιάσμη Στάθη, ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο Κρήτης και στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης: «Είναι σημαντικό να ενισχυθεί περαιτέρω η έρευνα στη βιοποικιλότητα μέσα από χρηματοδοτήσεις εθνικών και ευρωπαϊκών δράσεων. Κατά τον τρόπο αυτό θα αναδειχθούν τα πρότυπα εξάπλωσης της βιοποικιλότητας στη χώρα μας και θα μπορέσουν να σχεδιαστούν δράσεις διαχειριστικές και αναπτυξιακές που θα λαμβάνουν υπ' όψιν τόσο την κλιματική κρίση όσο και την προστασία της βιοποικιλότητας που αποτελεί ευρωπαϊκή και εθνική υποχρέωση». Εντυπωσιακό, μάλιστα, σύμφωνα με τους επιστήμονες, είναι το γεγονός ότι η έρευνα έχει αποκαλύψει δεκάδες νέα είδη σκορπιών στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία μιας και δέκα χρόνια πριν μόνο οχτώ είδη ήταν γνωστά. Στην Ελλάδα, οι σκορπιοί ανήκουν σε τρεις οικογένειες και συγκεκριμένα στις Buthidae (1 είδος), Euscorpiidae (28 είδη) και Iuridae (7 είδη). Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα: Δίχως καμία πλέον αμφιβολία, το ανθρώπινο είδος επηρεάζει ευρύτατα και με ταχύ ρυθμό τη λειτουργία της Βιόσφαιρας, σε τέτοιο βαθμό που δικαιολογείται η εισαγωγή μιας νέας γεωλογικής περιόδου, του Ανθρωπόκαινου. Το Ανθρωπόκαινο χαρακτηρίζεται από πρωτοφανή ρυθμό παγκόσμιων εξαφανίσεων και βιολογική ομογενοποίηση. Κατά το 2ο μισό του 20ου αιώνα ο ρυθμός εξαφάνισης των ειδών έφτασε σε πρωτοφανείς ρυθμούς στην ιστορία της Γης. Σήμερα η διατήρηση και προστασία της βιοποικιλότητας είναι μια παγκόσμια περιβαλλοντική πρόκληση. Υπενθυμίζεται ότι όλοι οι σκορπιοί φέρουν δηλητήριο στο κεντρί. Το δηλητήριό τους είναι αρκετά ισχυρό και το κέντρισμά τους μπορεί να προκαλέσει από πολύ ήπια συμπτώματα, που εξαφανίζονται σύντομα, μέχρι σοβαρότερα όπως νέκρωση ιστών και σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, ανάλογα με τον οργανισμό. Στην Ελλάδα παρότι δεν υπάρχουν σκορπιοί που να διαθέτουν θανατηφόρο δηλητήριο, έχουν αναφερθεί περιπτώσεις ακραίας συμπτωματολογίας μετά από κέντρισμα σκορπιού. Συνεπώς, επειδή οι σκορπιοί είναι άγρια ζώα καλό είναι να τους αποφεύγουμε. *Στη φωτογραφία απεικονίζεται το είδος Iurus dekanum - Copyright: Απόστολος Τριχάς -NHMC Πηγή: greenagenda.gr Μια νέα έρευνα αποκαλύπτει ποιο χρώμα βλέπουν τα κουνούπια και τα προσελκύει για να μας τσιμπήσουν.
Αν θέλετε να προστατευθείτε από τα κουνούπια που θα εισβάλλουν στη ζωή μας τους επόμενους μήνες, προσέξτε τι χρώμα ρούχα φοράτε. Επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον ανακάλυψαν ότι ένα κοινό κουνούπι προσελκύεται μόνο από ορισμένα χρώματα και αγνοεί τα υπόλοιπα. Επομένως, μπορεί να έχουμε ένα πρόσθετο μέσον στα χέρια μας για να αποφύγουμε τις επιθέσεις τους. Η διαδικασία που χρησιμοποιούν τα κουνούπια για να μας εντοπίζουν είναι εντυπωσιακή, λένε οι ερευνητές. Έως τώρα πίστευαν ότι χρησιμοποιούν τρία βασικά ίχνη:
Η νέα έρευνα, όμως, υποδηλώνει ότι «υπάρχει ακόμα ένα ίχνος: το χρώμα που βλέπουν», λέει ο επικεφαλής ερευνητής Dr. Jeffrey Riffell, καθηγητής Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον, στο Σηάτλ. Σύμφωνα με τη νέα έρευνα, τα κουνούπια πρώτα εντοπίζουν το διοξείδιο του άνθρακα που εκπνέουμε. Ύστερα, πετούν προς συγκεκριμένα χρώματα, όπως:
Τα υπόλοιπα χρώματα, όπως το πράσινο, το μπλε, το λευκό και το μωβ, τα αφήνουν παγερά αδιάφορα. Τα ευρήματα αυτά εξηγούν γιατί κατευθύνονται απ’ ευθείας στο δέρμα μας, δεδομένου ότι – ανεξάρτητα από την συνολική χροιά του – αυτό εκπέμπει ένα ισχυρό κοκκινοπορτοκαλί «σήμα» στα μάτια. «Η χροιά του δέρματος δεν έχει σημασία. Όλοι εκπέμπουμε ένα ισχυρό κόκκινο «σήμα»», τόνισε ο Dr. Riffell. Η έρευνα Οι ερευνητές δημοσιεύουν τα ευρήματά τους στην επιστημονική επιθεώρηση Nature Communications. Στην έρευνά τους χρησιμοποίησαν θηλυκά κουνούπια του είδους Aedes aegypti. Τα θηλυκά κουνούπια είναι τα μόνα που πίνουν αίμα. Το συγκεκριμένο είδος είναι αυτό που μεταδίδει τον δάγκειο πυρετό, τον κίτρινο πυρετό, τον ιό chikungunya και τον ιό Ζίκα. Οι ερευνητές έβαλαν εκατομμύρια κουνούπια σε μικροσκοπικούς θαλάμους δοκιμών, καταγράφοντας την πορεία τους. Στους χώρους απελευθέρωναν διάφορες μυρωδιές, ενώ τοποθετούσαν και διάφορα οπτικά ερεθίσματα, όπως μια έγχρωμη κηλίδα ή το δάκτυλό τους. Χωρίς οσφρητικό ερέθισμα, τα κουνούπια αγνοούσαν την έγχρωμη κηλίδα, ανεξάρτητα από το χρώμα της. Όταν όμως οι ερευνητές έβαλαν στον χώρο λίγο διοξείδιο του άνθρακα (CO2), τα κουνούπια συνέχισαν να αγνοούν μόνο τα μισά χρώματα. Όπου έβλεπαν κόκκινη, πορτοκαλί, μαύρη ή κυανή κηλίδα, πετούσαν γρήγορα προς το μέρος της. Το ίδιο έκαναν και μόλις οι ερευνητές έβαζαν μέσα στον θάλαμο το (γυμνό) δάκτυλό τους. Όταν όμως φορούσαν ένα πράσινο γάντι, τα κουνούπια δεν το πλησίαζαν! Το διοξείδιο του άνθρακα είναι άοσμο για τους ανθρώπους. Είναι το αέριο που οι άνθρωποι και άλλα ζώα απελευθερώνουν με κάθε εκπνοή. Τα κουνούπια, όμως, μπορούν να το μυρίσουν. Προγενέστερη έρευνα του Dr. Riffell και των συνεργατών του έχει δείξει ότι το αέριο αυτό αυξάνει τη δραστηριότητα των θηλυκών κουνουπιών. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι αρχίζουν να ψάχνουν τον χώρο γύρω τους, προφανώς αναζητώντας έναν ξενιστή για να πιουν αίμα. Το αίμα είναι απαραίτητο για την αναπαραγωγή τους. Τι μπορούμε να κάνουμε Η νέα έρευνα απέδειξε ότι, μετά την ανίχνευση του διοξειδίου του άνθρακα, τα μάτια τους αναζητούν ορισμένα μήκη κύματος στο οπτικό φάσμα. Σε αυτά τα μήκη κύματος εμπίπτει το χρώμα του δέρματoς μας. Η γνώση για τα χρώματα που προσελκύουν και απωθούν τα κουνούπια μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καλύτερων εντομοαπωθητικών προϊόντων, παγίδων και άλλων μεθόδων για την προστασία από αυτά και από τις ασθένειες που προκαλούν. Σήμερα 8 Φεβρουαρίου 2021, παρουσιάστηκε από την Scottish Wildlife Trust σε λίγους φίλους του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας ένα διαδικτυακό σεμινάριο (webinar) με τίτλο: "Pitfall Trap και άλλοι μέθοδοι καταγραφής εντόμων" μέσω της πλατφόρμας zoom, ώστε να μεταφερθεί η σωστή γνώση και η δεξιοτεχνία της σωστής παγίδευσης εντόμων μέσω διαφόρων μεθόδων και εργαλείων σε Έλληνες επιστήμονες αλλά και πολίτες-επιστήμονες (citizen scientists), ώστε να μπορούν να μελετούν, να καταγράφουν αλλά και φωτογραφίζουν καλύτερα τα έντομα με την ελάχιστη επίπτωση προς την άγρια ζωή.
Για όσους το έχασαν, μπορούν να το δουν στην κατάλληλη καρτέλα e-learning ή στο My Wildlife School. Τα τζιτζίκια (ή και τζίτζικες) είναι τα αρθρόποδα που κάνουν έναν χαρακτηριστικό ήχο και τα ακούμε όλη την ημέρα το καλοκαίρι. Στην Ελλάδα έχουμε πάνω από 20 είδη τζιτζικιών με πολλά είδη να είναι ενδημικά μόνο σε κάποιες συγκεκριμένες περιοχές.
Ο φωτογραφικός οδηγός για τους τζίτζικες βοηθάει κάπως αλλά η αναγνώριση τους γίνεται ευκολότερα από τον ήχο που βγάζουν μιας και κάθε είδος βγάζει διαφορετικό ήχο. Για αναγνωρίσεις μέσω ήχου δείτε το στην ιστοσελίδα: http://www.cicadasong.eu 10 Ημέρες έμειναν για να ξεκινήσει η Εθνική Εβδομάδα Νυχτοπεταλούδας - Ελλάδα (http://nationalmothweek.org/) όπου την τελευταία εβδομάδα του Ιουλίου ταυτόχρονα σε όλον τον κόσμο καταγράφουν οι πολίτες τις νυχτοπεταλούδες της περιοχής τους.
Τις νυχτοπεταλούδες μπορούμε να τις βρούμε παντού ακόμα και στο παράθυρο του σπιτιού μας, αρκεί να αφήσουμε αναμμένο ένα φως το βράδυ για να τις προσελκύσουμε (εκτός από κάποιες που είναι και ημερόβιες). Έχουν διάφορα σχέδια και χρώματα, όπου μερικές μπορεί να τις βρούμε βαρετές και άλλες ελκυστικές και να μας μαγέψουν. Για φέτος έχουμε ένα δώρο σε όλους τους πολίτες που ασχολούνται με τις καταγραφές νυχτοπεταλούδων. Αυτό είναι ο νέος φωτογραφικός οδηγός πεδίου με 200+ καταγραφές νυχτοπεταλούδων Πως να χρησιμοποιήσετε τον φωτογραφικό οδηγό πεδίου:
To 5min Butterfly Count, σχεδιάστηκε έτσι ώστε για εσάς να είναι ένα (εκπαιδευτικό) παιχνίδι για να περνάτε την ώρα σας μόνοι σας ή με τους φίλους σας (μπορεί να εκτυπωθεί και για ομάδες/σχολεία/κλπ ), και για εμάς δεδομένα καταγραφής για κάποια είδη κοινών πεταλούδων που έχουμε στην Ελλάδα.
Το μόνο που χρειάζεται να κάνετε είναι για 5 λεπτά μόνο να παρατηρήσετε τι πεταλούδες έχει η περιοχή που βρίσκεστε και μετά να αφιερώσετε 1-2 λεπτά για να επιλέξτε τα είδη που είδατε και να σημειώσετε τον αριθμό των ίδιων ειδών. Εάν τα έχετε εκτυπώσει, με την πρώτη ευκαιρία, βάλτε τις καταγραφές σας και ηλεκτρονικά. Το περίφημο «Αλογάκι της Παναγίας» που σέβεται ο κόσμος και συνήθως δεν το ενοχλεί αποτελεί ένα από τα πιο ιδιαίτερα και άγνωστα στην πραγματικότητα έντομα. Έχει μήκος 5-7 εκατοστά και το επιστημονικό του όνομα είναι Mantis Religioza, η λέξη mantis προέρχεται από την ελληνική λέξη μάντης. Μεταφράζοντας την επιστημονική του ονομασία θα λέγαμε ότι πρόκειται για τον «προσευχόμενο μάντη». Πρόκειται για ένα από τα πιο αδίστακτα και αιμοβόρα πλάσματα της φύσης και δεν έχει να κάνει τίποτα με το δήθεν "θεϊκό" όνομα του. Έχει απίστευτη ικανότητα να στοχεύει και να εγκλωβίζει το θήραμα του σε ασύλληπτα γρήγορους χρόνους και να το σκοτώνει ακινητοποιώντας το με το ράμφος του και τα μακριά και σαν πριόνια πόδια του που αγκαλιάζουν το θύμα και δεν του δίνουν περιθώρια διαφυγής… Το πιο σημαντικό όμως είναι και στο άνισο μέγεθος που έχουν τα δυο φυλά. Το θηλυκό είναι σχεδόν διπλάσιο και πάντα μεγαλύτερο από το αρσενικό και πιο επιθετικό.. Είναι τόσο αιμοβόρο που την ώρα του ζευγαρώματος ακριβώς τη στιγμή που το αρσενικό εκσπερματώνει και αφήνεται πιο χαλαρό με μια απίστευτα γρήγορη κίνηση το θηλυκό γυρίζει και σκοτώνει το αρσενικό την ώρα που το γονιμοποιεί και διαιωνίζει το είδος! Συνήθως το αποκεφαλίζει με συνοπτικές κινήσεις και στη συνεχεία το καταβροχθίζει παίρνοντας πίσω τη χαμένη ενεργεία που «σπατάλησε» κατά τη διάρκεια της ερωτικής πράξης με το αρσενικό. Τρώγοντας το θηλυκό το σώμα του αρσενικού παίρνει αρκετές πρωτεΐνες τις οποίες αργότερα χρειάζεται για να θρέψει τους κοινούς απογόνους τους που θα έρθουν στον κόσμο μετά την επιτυχημένη συνουσία. Τα αρσενικά κατά κάποιο τρόπο γνωρίζουν τι τα περιμένει γι αυτό κατά την εκσπεpμάτωση κάποιες φόρες κάνουν μια απότομη κίνηση και αποκολλούνται από το θηλυκό για να γλιτώσουν την επίθεση που τα περιμένει. Σε γενικές όμως γραμμές 8 στα 10 αρσενικά δεν τα καταφέρνουν και αφήνουν την τελευταία τους πνοή ένδοξα στα σαγονιά του υπερμεγέθους θηλυκού. Το πιο παράξενο από όλα είναι ότι μετά τον αποκεφαλισμό του αρσενικοί κατά την επίθεση του θηλυκού η συνουσία συνεχίζεται για μερικά δευτερόλεπτα και η γονιμοποίηση του θηλυκοί είναι πάντα επιτυχής μετά το θάνατο του αρσενικού. Οι φωτογραφίες δείχνουν το ζευγάρι την ώρα του ζευγαρώματος τη στιγμή που το θηλυκό έχει παγιδεύσει το αρσενικό και έχει αρχίσει να το τρώει. Από πέρσι έχει αρχίσει μια τρομολαγνεία από διάφορους ενημερωτικούς ιστότοπους και blogs (όπου έπειτα παίρνουν και αντιγράφουν και οι εφημερίδες αυτά τα δημοσιεύματα) με δημοσιεύματα για να μιλάνε για επικίνδυνη αράχνη-δολοφόνο, εννοώντας την camel spider.
Σαφώς χωρίς να έχουν κάνει την δημοσιογραφική τους έρευνα, αφού στην αράχνη που αναφέρονται είναι η camel spider (Galeodes arabs). Παρ' ότι όλους τους μύθους που την περιτριγυρίζουν (ότι τρώει στομάχια καμήλων, κοιμισμένους ανθρώπους ή ότι είναι σε μισό μέγεθος ανθρώπου), δεν παύει να είναι υπέροχη θηρευτής και δεν είναι επικίνδυνη για τον άνθρωπο. Στην Ελλάδα έχουμε κάποια γαλεώδη (που κοινώς μερικές φορές αναφέρονται σαν camel spiders, wind scorpions ή sun spiders), τα οποία είναι κοινά είδη από την αρχαιότητα, με το πιο κοινό την μαρμάγκα τη μυρμηγκάνα (Galeodes graecus) . Ανήκουν στην ομοταξία των αραχνιδίων και είναι εντελώς ακίνδυνα για τον άνθρωπο, δεν έχουν αδένες δηλητηρίου και το δάγκωμα τους θεωρείται εξαιρετικά δυνατό και επώδυνο. Είναι νυχτόβια σαρκοφάγα και τρέφονται με άλλα έντομα, και αν επιτρέπει το μέγεθός τους ακόμη και με μικρά τρωκτικά. Συμμετοχή του ΕΠΒ στο πρόγραμμα μετανάστευσης της πεταλούδας Vanessa atalanta στην Ευρώπη.16/6/2017
Μια νέα συνεργασία ξεκίνησε, αυτή τη φορά με το Insect Migration and Ecology Lab για το πρόγραμμα "Red Admiral migration", όπου αφορά την καταγραφή της μετανάστευσης της πεταλούδας Vanessa atalanta στην Ευρώπη.
H πεταλούδα Red Admiral (Vanessa atalanta) είναι μια κοινή πεταλούδα στην Ελλάδα, όπου μπορεί να παρατηρηθεί και να καταγραφεί εύκολα σχεδόν όλο το χρόνο. Αυτό το project είναι ανοιχτό για να συμμετάσχει ελεύθερα όποιος θέλει μέσω των αντίστοιχων εφαρμογών/πλατφόρμων καταγραφής. Για κινητά/tablets:
Ηλεκτρονικά εργαλεία (για όλα τα μέσα, υπολογιστές, κινητά, κλπ):
Οι ακόλουθες οδηγίες είναι πολύ σημαντικές για τις καταγραφές:
Ευκαιρία φαίνεται να βρήκε ιδιώτης λόγω έλλειψης νομοθεσίας για την προστασία των σκορπιών στην Ελλάδα, ώστε να συλλαμβάνει άγριους σκορπιούς στην Πάρο και να τους πουλάει ηλεκτρονικά μέσω της ιστοσελίδας skorp.io
Μετά από καταγγελία που έγινε από φίλο του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας, τραβήξαμε screenshots από τα είδη που πουλάει και ενημερώσαμε την δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος. Τα είδη που βρήκαμε στην συγκεκριμένη ιστοσελίδα είναι τα Euscorpius sicanus και Mesobuthus gibbosus από έναν μοναδικό πωλητή τον Στέλιο Κόκα. Τέσσερα είδη πεταλούδων από τα Βαλκάνια και Ελλάδα που ζουν σε διάσπαρτες περιοχές και ξέφωτα με θαμνώδη βλάστηση και επηρεάζονται από την απώλεια ενδιαιτημάτων και την υποβάθμιση που προκαλείται από τις πυρκαγιές, την αστικοποίηση, και την ανάπτυξη των υποδομών αναφέρονται πια ως απειλούμενα είδη προς εξαφάνιση (Endangered). Τα είδη είναι τα εξής:
Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να διαβάσετε στο The status and distribution of Mediterranean butterflies (https://portals.iucn.org/library/node/46183). Το έντομο Dryocosmus kuriphilus (Hymenoptera, Cynipidae) αποτελεί έναν από τους βασικότερους εχθρούς της καστανιάς σε παγκόσμια κλίμακα, προσβάλλοντας κατά αποκλειστικότητα τα διάφορα είδη του γένους Castanea. Είναι ενδημικό είδος της Κίνας, όπου όμως στην περιοχή καταγωγής βρίσκεται σε ισορροπία με τους φυσικούς του εχθρούς, χωρίς να προκαλεί σημαντικά προβλήματα. Το 2002 εντοπίστηκε για πρώτη φορά στο Piemonte της Ιταλίας, όπου και εισήχθη μέσω της μεταφοράς και εισαγωγής κινέζικων ποικιλιών καστανιάς στην περιοχή. Η απουσία φυσικών εχθρών στην Ευρώπη, οι οποίοι και θα μπορούσαν να ανακόψουν την εξάπλωση του νεο-εισαχθέντος οργανισμού, σε συνδυασμό με την ιδιαίτερη αναπαραγωγική του συμπεριφορά (παρθενογένεση) αλλά και την ανεξέλεγκτη μεταφορά φυτικού υλικού εντός της ΕΕ, συνετέλεσαν καθοριστικά στην ταχύτατη εξάπλωσή του σε πολυάριθμες χώρες. Στα επόμενα χρόνια και διαδοχικά το έντομο εντοπίστηκε σε Γαλλία, Σλοβενία, Ολλανδία, Ουγγαρία, Ελβετία, Κροατία, Γερμανία και Τσεχία, γεγονός που αποτυπώνει τη δυναμική του, αλλά και τη δυσκολία έγκαιρου εντοπισμού του. Τα μέτρα διαχείρισης του εντόμου μέχρι τον Οκτώβριο του 2014 προσδιορίζονταν από την απόφαση 2006/464/ΕΚ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και αφορούσαν στη λήψη προσωρινών έκτακτων μέτρων για την πρόληψη της εισαγωγής και της εξάπλωσής του στην Κοινότητα, η οποία και καταργήθηκε με την 2014/690/ΕΕ Εκτελεστική Απόφαση της Επιτροπής. Την ίδια χρονιά (2014) διαπιστώθηκε για πρώτη φορά η παρουσία του εντόμου D. kuriphilus στην Ελλάδα, και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή της Πιερίας, μετά από ελέγχους που διεξήχθησαν στο πλαίσιο του προγράμματος των επίσημων επισκοπήσεων του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων για επιβλαβείς οργανισμούς καραντίνας. Παρά το ότι, σύμφωνα με τα έως τώρα στοιχεία το D. kuriphilusφαίνεται να έχει περιορισμένη εξάπλωση στη χώρα, η παρουσία του και μόνο αποτελεί σοβαρή απειλή για τις καστανιές που βρίσκονται τόσο σε φυσικές συστάδες (καστανοδάση) όσο και σε καστανεώνες. Το προσβεβλημένο δέντρο εμφανίζει κηκίδες σε νεαρούς βλαστούς και φύλλα, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ευρωστία και να διαταράσσεται η ανάπτυξη του δέντρου, οδηγώντας τελικά σε μείωση της παραγωγής καρπών, η οποία και μπορεί να ανέλθει και στο 70 έως 80%. Η καταπολέμηση του εντόμου με τη χρήση χημικών εντομοκτόνων είναι σχετικά δύσκολη έως ανέφικτη λόγω του ότι το έντομο παραμένει προστατευμένο εντός των κηκίδων (ανήλικα στάδια) και εξέρχεται από εκεί (ως ενήλικο) για σύντομο χρονικό διάστημα. Για να είναι λοιπόν αποτελεσματική η χρήση εντομοκτόνων, θα πρέπει αρχικά να προσδιοριστεί επακριβώς η στιγμή εμφάνισης των ενήλικων ατόμων και στη συνέχεια να καλυφθεί πλήρως η κόμη του δέντρου με τη χρήση ψεκαστικών μέσων εδάφους, κάτι που αυξάνει το δείκτη δυσκολίας καθώς τα δέντρα καστανιάς έχουν συνήθως μεγάλες διαστάσεις. Ως εκ τούτου η μέχρι στιγμής ενδεδειγμένη μέθοδος για την καταπολέμηση του εντόμου συνίσταται στην εξαπόλυση και εγκατάσταση του παρασιτοειδούς εντόμου Torymus sinensis(Hymenoptera, Torymidae). To παρασιτοειδές έντομο αυτό είναι ενδημικό της Κίνας και θεωρείται ότι είναι εξειδικευμένο, ως προς τον ξενιστή του (δηλαδή τη σφήκα της καστανιάς), διαθέτοντας ταυτόχρονα εξαιρετικό συγχρονισμό με αυτόν. Παρά τα προβλήματα που αρχικά προέκυψαν, διαδοχικές μελέτες σε Ιταλία και Κροατία, έδειξαν ότι οι επαναληπτικές εξαπολύσεις του Τ. sinensis όχι μόνο ανέκοψαν τη ραγδαία εξάπλωση του D. kuriphilus, αλλά μείωσαν σημαντικά και τα επίπεδα των πληθυσμών του. Με σκοπό την ενημέρωση του ευρύτερου κοινού για την παρουσία του εντόμου και την έγκαιρη αναγνώριση των συμπτωμάτων της προσβολής, το Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών Θεσσαλονίκης του ΕΛΓΟ-ΔΗΜΗΤΡΑ και το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές των Υπουργείων Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής) και Περιβάλλοντος & Ενέργειας (Διεύθυνση Προστασίας Δασών και Αγροπεριβάλλοντος) προχώρησαν στη σύνταξη και έκδοση ενημερωτικού υλικού, σε μορφή φυλλαδίου και αφίσας. Το υλικό αυτό διανεμήθηκε στις αρμόδιες υπηρεσίες όλης της χώρας, ενώ είναι διαθέσιμο στις ιστοσελίδες των παραπάνω φορέων. Ταυτόχρονα, σχεδιάστηκε και υποβλήθηκε προς χρηματοδότηση ένα τριετές πρόγραμμα για την καταπολέμηση του εντόμου, το οποίο και μπορεί να συμβάλει καθοριστικά στην ανάσχεση της περαιτέρω εξάπλωσής του, όσο ακόμη η παρουσία του είναι περιορισμένη σε ένα μόνο σημείο. Πηγή: dasarxeio.com Πληροφορίες: Ινστιτούτο Δασικών Ερευνών. 570 06 Βασιλικά Θεσσαλονίκης, τηλ.: 2310 461 171-2. e-mail: [email protected] Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, Στ. Δέλτα 8 145 61 Κηφισιά τηλ.: 210 8078324 Περίληψη Τα τρία νέα είδη του γένους αράχνη Leptonetela συλλέχθηκαν από σπήλαια στην Ελλάδα: L. arvanitidisi sp. n. (αρσενικό και θηλυκό), L. paragamiani sp. n. (αρσενικό και θηλυκό) και L. penevi sp. n. (αρσενικά και θηλυκά). Λεπτομερείς εικονογραφήσεις των νέων ειδών παρέχονται και κώδικες DNA ελήφθησαν για μελλοντική χρήση. Εισαγωγή Οι leptonetids είναι μικροσκοπικές (1,0-3,0 mm) αράχνες που μπορούν να διακριθούν εύκολα από άλλες οικογένειες με το διακριτικό 6-μάτια μοτίβο, με τα οπίσθια διάμεσα μάτια που βρίσκονται πίσω από τα οπίσθια πλευρικά μάτια. Ένα σύνολο από 23 γένη και 276 είδη της οικογένειας αράχνη Leptonetidae είναι γνωστά σε όλο τον κόσμο (Παγκόσμιο Κατάλογο Αραχνών 2016). Συνολικά 50 είδη Leptonetela είναι γνωστά από την Ευρώπη και την Ασία. Τα δείγματα που μελετήθηκαν στην παρούσα εργασία κατατέθηκαν στην Ινστιτούτο Ζωολογίας στην Κινεζική Ακαδημία Επιστημών (IZCAS) στο Πεκίνο στην Κίνα. Διαβάστε όλη την μελέτη στο: zookeys.pensoft.net.
Πηγή: meli-kalavrita.gr
Στη νησίδα των Αντικυθήρων ανακαλύφθηκε ένα νέο είδος γρύλου (Rhacocleis andikithirensis).16/9/2016
Στη νησίδα των Αντικυθήρων ανακαλύφθηκε ένα νέο είδος του γένους Rhacocleis: R. andikithirensis. Αργότερα ανακαλύφθηκε σε άλλα νησιά στις δυτικές Κυκλάδες. Η σχέση του με άλλα μέλη του γένους βασίζεται στην μορφολογία και τα βιοακουστικά γνωρίσματα που έχουν συζητηθεί.
Πηγές: http://www.grasshoppersofeurope.com/news/new-greece-rhacocleis-andikithirensis http://www.bioone.org/doi/abs/10.1665/034.025.0105 Δεν υπάρχει η camel spider στην Ελλάδα. Λάθος αναγνώριση τρομοκρατεί τους πολίτες στην Πούντα.25/6/2016
Μια λάθος αναγνώριση και ένα λάθος δημοσιεύμα, με αρκετές ανακρίβειες, σε διάφορες ενημερωτικές ιστοσελίδες και blogs αποτέλεσαν λόγος για να τρομοκρατούνται οι πολίτες στην Πούντα Αιγίου.
Η παρακάτω φωτογραφία είναι μια Μαρμάγκα η μυρμηγκάνα όπως είναι η κοινή της ονομασία, ή Galeodes Graecus η επιστημονική ονομασία της. Πρόκειται για ένα γαλεώδης. Δεν είναι δηλητηριώδες, αλλά ούτε είναι και συγχώνευση αράχνης με σκορπιού όπως αναφέρεται στο άρθρο στο διαδίκτυο. Τα δημοσιεύματα στο filodimos.gr αλλά και στο katohika.gr (και όλα τα υπόλοιπα blogs που αντεγράψαν), απ' ότι φαίνεται δεν μπήκανε καν στον κόπο να ψάξουν στο google να δουν πως μοιάζει η camel spider που αναφέρανε. Αλλά ούτε που καν τους τράβηξε το ενδιαφέρον ότι δεν υπάρχει η camel spider στην Ελλάδα. Η βρωμούσα είναι ένα έντομο το οποίο συναντάται πολύ συχνά στην Ελληνική ύπαιθρο, είναι ένα πολυφάγο έντομο που όταν νιώσει φόβο ή απειλή , εκτοξεύει ένα υγρό το οποίο έχει μια πολύ άσχημη μυρωδιά. Είναι ένα έντομο το οποίο σχεδόν όλοι έχουμε πατήσει σε κάποια ύπαιθρο κατα καιρούς με αποτέλεσμα την πολύ έντονη και άσχημη μυρωδιά. Οι βρωμούσες προσελκύονται από το φως και είναι δύσκολο να τις παρατηρήσεις γιατί βρίσκονται είτε σε κορμούς δέντρων ή είτε σε φύλλα και το χρησιμοποιούν σαν καμουφλάζ, επειδή είναι ίδιο με το χρώμα τους περιβλήματος τους. Περιγραφή Έχει πράσινη απόχρωση συνήθως. Το κεφάλι της έχει σχήμα τριγώνου. Εναποθέτει τα αυγά της στην κάτω επιφάνεια τον φύλλων. Διαθέτει δύο ζεύγη φτερών, που το ένα είναι διαφανές. Έχει 2-3 γενεές το χρόνο και σε 6-10 εβδομάδες ολοκληρώνει τον βιολογικό της κύκλο. Ξεκινάει από κάμπια, που έχει κίτρινο χρώμα και έχει 5 στάδια για να γίνει τέλειο έντομο πράσινου χρώματος. Προσβολές Προσβάλει μεγάλη ποικιλία φυτών αλλά έχει ιδιαίτερη προτίμηση στην ντομάτα, το καλαμπόκι και τα φασόλια. Μπορεί να προσβάλει και φρούτα από καρποφόρα δέντρα. Σημεία προσβολής είναι τα νεαρά φύλλα και οι καρποί. Credit: kalliergo.gr
|
Categories
All
Archives
September 2024
|