Το Διεθνές αρχείο επιθέσεων καρχαριών (ISAF) του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας της Φλόριντα διερεύνησε 108 φερόμενες αλληλεπιδράσεις καρχαριών με ανθρώπους παγκοσμίως το 2022. Ο ISAF επιβεβαίωσε 57 απρόκλητα δαγκώματα καρχαριών σε ανθρώπους και 32 προκλητά δαγκώματα.

Ως "απρόκλητα δαγκώματα" ορίζονται τα περιστατικά κατά τα οποία ένα δάγκωμα σε ζωντανό άνθρωπο συμβαίνει στο φυσικό περιβάλλον του καρχαρία, χωρίς ο άνθρωπος να προκαλεί τον καρχαρία.

Τα "προκλητά δαγκώματα" συμβαίνουν όταν ένας άνθρωπος ξεκινά την αλληλεπίδραση με έναν καρχαρία με κάποιο τρόπο. Σε αυτές περιλαμβάνονται περιπτώσεις όπου δύτες δαγκώνονται μετά από παρενόχληση ή προσπάθεια να αγγίξουν καρχαρίες, δαγκώματα σε ψαράδες, δαγκώματα σε ανθρώπους που προσπαθούν να ταΐσουν καρχαρίες, δαγκώματα που συμβαίνουν κατά την αποκόλληση ή την αφαίρεση καρχαρία από αλιευτικό δίχτυ κ.λπ.

Μάθετε για άλλες περιγραφές ταξινόμησης δαγκωμάτων.

Από τις υπόλοιπες 19 περιπτώσεις, τέσσερις αφορούσαν δαγκώματα σε μηχανοκίνητα ή μη μηχανοκίνητα θαλάσσια σκάφη ("δαγκώματα από σκάφη"), δύο θαλάσσιες καταστροφές όπου τα σκάφη των θυμάτων βυθίστηκαν, και τέσσερις αφορούσαν δαγκώματα που προκλήθηκαν από καρχαρίες μετά θάνατον ("πλιάτσικο"). Τρεις περιπτώσεις θεωρήθηκαν ως "αμφίβολες", ή περιστατικά που πιθανώς δεν αφορούσαν καρχαρία. Σε αυτά περιλαμβάνονταν μία περίπτωση που αποδόθηκε σε γαλάζιο ψάρι και μία σύγκρουση με καρχαρία.

​Σε τρεις περιπτώσεις, η φύση του περιστατικού δεν ήταν σαφής με τα διαθέσιμα δεδομένα ("Δεν ήταν δυνατή η απόδοση"). Σε άλλες δύο περιπτώσεις δεν μπορούσε να επιβεβαιωθεί ότι επρόκειτο για αλληλεπίδραση καρχαρία-ανθρώπου ("Δεν επιβεβαιώθηκε"). Η ISAF θα συνεχίσει να διερευνά αυτές τις περιπτώσεις σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές επιβολής του νόμου και τους ιατρούς μέχρι να επιλυθούν ικανοποιητικά.

2022 με μια ματιά

Το 2022 το παγκόσμιο σύνολο των 57 επιβεβαιωμένων απρόκλητων περιστατικών είναι χαμηλότερο από τον πιο πρόσφατο πενταετή (2017-2021) μέσο όρο των 70 περιστατικών ετησίως. Φέτος σημειώθηκαν εννέα θάνατοι από καρχαρίες, εκ των οποίων οι πέντε αποδίδονται ως μη προκλητά. Ο αριθμός αυτός είναι σύμφωνος με τον 5ετή ετήσιο παγκόσμιο μέσο όρο των έξι μη προκλητών θανάτων ανά έτος.

Οι ετήσιες διακυμάνσεις στις αλληλεπιδράσεις μεταξύ καρχαριών και ανθρώπων είναι συνηθισμένες. Παρά την έξαρση των θανάτων το 2021, το 2022 υπήρξε επιστροφή στις τυπικές μακροπρόθεσμες τάσεις που δείχνουν μείωση του αριθμού των ετήσιων θανάτων. Η ετήσια διακύμανση των ωκεανογραφικών, κοινωνικοοικονομικών και μετεωρολογικών συνθηκών επηρεάζει σημαντικά την τοπική αφθονία καρχαριών και ανθρώπων στο νερό.

Και πιο αναλυτικά:

• Στις ΗΠΑ υπήρχαν 41 απρόκλητες επιθέσεις με 1 να είναι θανατηφόρα.
• Στην Αίγυπτο υπήρχαν 2 απρόκλητες επιθέσεις με και τις 2 να είναι θανατηφόρες.
• Στην Νότια Αφρική υπήρχαν 2 απρόκλητες επιθέσεις με και τις 2 να είναι θανατηφόρες.
• Στην Αυστραλία υπήρχαν 9 απρόκλητες επιθέσεις με 0 να είναι θανατηφόρες.
• Στην Βραζιλία υπήρχε 1 απρόκλητη επίθεση με 0 να είναι θανατηφόρες.
• Στην Νέα Ζηλανδία υπήρχε 1 απρόκλητη επίθεση με 0 να είναι θανατηφόρες.
• Στην Ταϊλάνδη υπήρχε 1 απρόκλητη επίθεση με 0 να είναι θανατηφόρες.

Οι ΗΠΑ ηγούνται παγκοσμίως στον αριθμό των απρόκλητων δαγκωμάτων

Σύμφωνα με τις μακροπρόθεσμες τάσεις, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέγραψαν τα περισσότερα απρόκλητα δαγκώματα καρχαριών το 2022, με 41 επιβεβαιωμένες περιπτώσεις. Αυτό είναι χαμηλότερο από τα 47 περιστατικά που σημειώθηκαν στις ΗΠΑ το 2021. Τα 41 περιστατικά αντιπροσωπεύουν το 72% του παγκόσμιου συνόλου. Πρόκειται για αύξηση σε σχέση με το 2021, όταν το 64% των παγκόσμιων απρόκλητων δαγκωμάτων συνέβησαν στις ΗΠΑ.

Το σύνολο των εννέα απρόκλητων περιστατικών της Αυστραλίας ήταν χαμηλότερο από τον πιο πρόσφατο πενταετή ετήσιο μέσο όρο των 15 περιστατικών για την περιοχή. Τέσσερα δαγκώματα συνέβησαν στη Νέα Νότια Ουαλία, τέσσερα δαγκώματα συνέβησαν στη Δυτική Αυστραλία και ένα μόνο περιστατικό συνέβη στη Βικτώρια.

Η Αίγυπτος και η Νότια Αφρική ανέφεραν από δύο περιστατικά, τα οποία ήταν όλα θανατηφόρα. Η Βραζιλία, η Νέα Ζηλανδία και η Ταϊλάνδη ανέφεραν από ένα μόνο περιστατικό το 2022.

Η Φλόριντα είχε τα περισσότερα απρόκλητα δαγκώματα στις ΗΠΑ.

Για δεκαετίες, η Φλόριντα βρίσκεται στην κορυφή των παγκόσμιων πινάκων στον αριθμό των δαγκωμάτων καρχαριών και η τάση αυτή συνεχίστηκε και το 2022. Τα 16 περιστατικά της Φλόριντα αντιπροσωπεύουν το 39% του συνόλου των ΗΠΑ και το 28% των απρόκλητων δαγκωμάτων παγκοσμίως. Αυτό είναι χαμηλότερο από τον πιο πρόσφατο πενταετή ετήσιο μέσο όρο της Φλόριντα, που ήταν 22 περιστατικά.

Συνολικά, τα απρόκλητα δαγκώματα ανά πολιτεία ήταν η Νέα Υόρκη (8), η Καλιφόρνια(4), η Νότια Καρολίνα (4), η Χαβάη (5), η Βόρεια Καρολίνα (2) και μεμονωμένα περιστατικά τόσο στο Τέξας όσο και στην Αλαμπάμα. Ένα από τα περιστατικά στη Χαβάη ήταν θανατηφόρο.

Στη Φλόριντα, η κομητεία Volusia είχε τα περισσότερα δαγκώματα καρχαριών (7), αντιπροσωπεύοντας το 44% του συνόλου της πολιτείας. Αυτό αντιπροσωπεύει μείωση από τον πενταετή ετήσιο μέσο όρο των εννέα περιστατικών στην περιοχή- ωστόσο, η κομητεία Volusia παρουσιάζει σημαντικές διακυμάνσεις στον αριθμό των δαγκωμάτων από έτος σε έτος. Από τα υπόλοιπα εννέα δαγκώματα, τέσσερα συνέβησαν στο Monroe, ενώ μεμονωμένα περιστατικά αναφέρθηκαν στις κομητείες Martin, Nassau, Pinellas, Brevard και Palm Beach.

Τα περισσότερα δαγκώματα που σχετίζονται με το σερφ και τα σπορ με σανίδα.

Ξεφεύγοντας από τις πρόσφατες τάσεις, οι σέρφερ και οι συμμετέχοντες σε σπορ με σανίδα αντιπροσώπευαν λιγότερα περιστατικά (35% του συνόλου των περιπτώσεων). Οι κολυμβητές και οι βατραχάνθρωποι αντιπροσώπευαν την πλειονότητα των περιστατικών σε ποσοστό 43%. Οι κολυμβητές με αναπνευστήρες και  ελεύθεροι δύτες αντιπροσώπευαν το 9%, ενώ οι υπόλοιπες δραστηριότητες ήταν πολύ διαφορετικές για να συνδυαστούν. Αυτές περιλάμβαναν άλματα στο νερό, επιπλέοντας σε σχεδία και καταδύσεις (13%).

Ο κίνδυνος δαγκώματος από καρχαρία παραμένει εξαιρετικά χαμηλός.

Οι βραχυπρόθεσμες τάσεις δείχνουν ότι τόσο τα θανατηφόρα όσο και τα μη θανατηφόρα δαγκώματα μειώνονται. Ο συνολικός αριθμός των απρόκλητων δαγκωμάτων από καρχαρίες παγκοσμίως είναι εξαιρετικά χαμηλός, δεδομένου του αριθμού των ανθρώπων που συμμετέχουν σε θαλάσσια αναψυχή κάθε χρόνο. Τα ποσοστά θνησιμότητας μειώνονται εδώ και δεκαετίες, αντανακλώντας την πρόοδο στην ασφάλεια στις παραλίες, την ιατρική περίθαλψη και την ευαισθητοποίηση του κοινού.

Η ISAF προσφέρει υλικό για τη μείωση του κινδύνου δαγκώματος από καρχαρία και οδηγίες για το τι πρέπει να κάνετε σε περίπτωση που συναντήσετε καρχαρία.

Μια νέα μελέτη με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο Flinders και το Πανεπιστήμιο Macquarie της Αυστραλίας διαπίστωσε ότι η ανταπόκριση των καρχαριών στη μυρωδιά της τροφής μειώνεται εάν δεν ανταμείβεται επαρκώς από την υπόσχεση ότι θα φάει. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι οι καρχαρίες μπορούν να μάθουν να μη σπαταλούν χρόνο και ενέργεια σε πηγές τροφής που είναι απρόσιτες. Δεδομένου ότι ο τουρισμός άγριας φύσης χρησιμοποιεί συχνά την τροφή ή την οσμή για να προσελκύσει καρχαρίες κοντά στους επισκέπτες, η κατανόηση της συνήθειας των καρχαριών σε οσφρητικά ερεθίσματα που σχετίζονται με την τροφή είναι απαραίτητη για την ομαλή λειτουργία αυτού του είδους τουρισμού.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν τρεις ομάδες καρχαριών Port Jackson σε αιχμαλωσία για να μελετήσουν την αντίδρασή τους στην οσμή σε διαφορετικές συχνότητες ανταμοιβής. Ενώ η πρώτη ομάδα ανταμείβονταν με τροφή κάθε φορά που έφταναν σε έναν στόχο και η δεύτερη ανταμείβονταν κάθε δεύτερη μέρα, η τρίτη δεν ανταμείβονταν ποτέ. 

Οι καρχαρίες που ανταμείβονταν πάντα μάθαιναν γρήγορα το έργο και γίνονταν ταχύτεροι και καλύτεροι στην επίτευξη του στόχου. Στην περίπτωση όμως των καρχαριών που δεν ανταμείβονταν, οι επιστήμονες παρατήρησαν μείωση της φυσικής τους αντίδρασης στη μυρωδιά της πιθανής τροφής, με ορισμένους καρχαρίες να μην εγκαταλείπουν καν την αρχική τους θέση μετά από μερικές δοκιμές.

"Η μελέτη μας αποκάλυψε ότι ενώ η συμπεριφορά των καρχαριών μπορεί να αλλάξει όταν ανταμείβονται συχνά με τροφή, η μαθημένη αντίδραση μειώνεται όταν μειώνεται η συχνότητα ανταμοιβής και εξαφανίζεται ακόμη και όταν δεν παρέχεται καμία ανταμοιβή", δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Dennis Heinrich, πρόσφατος απόφοιτος διδακτορικού από το Πανεπιστήμιο Flinders.

"Η παρατηρούμενη μείωση της ανταπόκρισης σε ένα επαναλαμβανόμενο ερέθισμα, ή η εξοικείωση, μπορεί να λειτουργήσει ως κινητήριος μοχλός των βέλτιστων στρατηγικών αναζήτησης τροφής, επιτρέποντας στους καρχαρίες να εγκαταλείψουν γρήγορα τα χαμηλής απόδοσης σημεία αναζήτησης τροφής προς αναζήτηση πιο παραγωγικών περιοχών".

Σε μελλοντική έρευνα, οι επιστήμονες θέλουν να ελέγξουν τα ευρήματα αυτά με είδη που αποτελούν συχνότερα στόχο του τουρισμού άγριας ζωής, όπως οι λευκοί καρχαρίες, και να διερευνήσουν αν η συνήθεια μπορεί να ανιχνευθεί σε τουριστικές τοποθεσίες.

"Οι γνώσεις που αποκτήθηκαν από αυτή τη μελέτη μπορούν να βοηθήσουν να ληφθούν υπόψη οι μαθημένες συμπεριφορές και η εξοικείωση κατά τη διαχείριση του τουρισμού άγριας ζωής στο μέλλον", δήλωσε ο επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης Charlie Huvenaars, θαλάσσιος βιολόγος στο Πανεπιστήμιο Flinders. "Πρέπει να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ της προσέλκυσης καρχαριών για τουριστικούς σκοπούς και της ελαχιστοποίησης της συμπεριφορικής αντίδρασης και των πιθανών μαθημένων συμπεριφορών".

Η μελέτη δημοσιεύεται στο περιοδικό Animal Behavior.  

Συντάκτης: Andrei Ionescu, Earth.com Staff Writer

Ελεύθερη μετάφραση από: ​https://www.earth.com/news/sharks-learn-to-stop-wasting-time-on-prey-they-cant-catch/

Μια ομάδα παγκόσμιων και περιφερειακών ειδικών συναντήθηκε πρόσφατα για να ξεκινήσει μια τεράστια αποστολή: τη χαρτογράφηση κρίσιμων ενδιαιτημάτων για καρχαρίες, σαλάχια και χίμαιρες σε όλη τη μαγευτική Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα.

​Υπολογίζεται ότι εδώ απαντώνται περίπου 78 είδη ελασμοβράγχιων, τα οποία έχουν προσαρμοστεί για να ευδοκιμήσουν στα ποικίλα θαλάσσια οικοσυστήματα αυτών των υποθαλάσσιων περιοχών και συμβάλλουν στον πλούτο και τη βιοποικιλότητα της περιοχής. Κατά τη διάρκεια αυτού του πενθήμερου εργαστηρίου, το οποίο διοργανώθηκε από την Ειδική Ομάδα για τους Καρχαρίες της Επιτροπής Επιβίωσης Ειδών της IUCN και φιλοξενήθηκε από την iSea, περισσότεροι από 180 εμπειρογνώμονες από όλο τον κόσμο εργάστηκαν ακούραστα τόσο διαδικτυακά όσο και αυτοπροσώπως για να οριοθετήσουν αυτό που αποκαλούν Σημαντικές Περιοχές Καρχαριών και Σαλαχιών (ISRA) στην περιοχή αυτή. Ορίζονται από την ομάδα ειδικών για τους καρχαρίες της IUCN SSC ως "διακριτά, τρισδιάστατα τμήματα ενδιαιτημάτων, σημαντικά για ένα ή περισσότερα είδη καρχαριών, τα οποία έχουν οριοθετηθεί και έχουν τη δυνατότητα διαχείρισης για τη διατήρησή τους", είναι σχεδόν σαν να τους δίνεται το δικό τους τμήμα VIP στον ωκεανό. Σε αυτά περιλαμβάνονται μέρη όπου τα είδη που προκαλούν ανησυχία ζευγαρώνουν, αναπαράγονται, τρέφονται, ξεκουράζονται ή συγκεντρώνονται, καθώς και σημαντικοί σταθμοί κατά τη διάρκεια μιας μετανάστευσης. Και ενώ οι ίδιες οι ISRA μπορεί να μην είναι "επίσημα" προστατευόμενες περιοχές, διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση πολιτικών και μέτρων διαχείρισης.

Το πώς επιλέγονται οι ISRAs απαιτεί ηράκλεια προσπάθεια και πολλή καφεΐνη, όπως διαπιστώθηκε πρόσφατα όταν οι εμπειρογνώμονες συγκεντρώθηκαν για να οριοθετήσουν ISRAs για τμήματα του Ειρηνικού Ωκεανού. Αλλά αντί να βρίσκεστε σε ένα δωμάτιο σε μια χώρα της Νότιας Αμερικής, φανταστείτε 26 συμμετέχοντες από 16 χώρες να ανταλλάσσουν πολύτιμες πληροφορίες για το πώς αυτά τα πλάσματα χρησιμοποιούν τα ενδιαιτήματά τους στην Ελλάδα. "Είμαστε πολύ χαρούμενοι που φιλοξενούμε το εργαστήριο της ISRA στη Θεσσαλονίκη. Η Μεσόγειος Θάλασσα αποτελεί εστία κινδύνου εξαφάνισης των καρχαριών και των σαλαχιών και η διαδικασία ISRA θα μας βοηθήσει να προσδιορίσουμε τις προτεραιότητες για τη διατήρηση και τη διαχείριση με βάση την περιοχή, καθώς και να κατανοήσουμε τα κενά στη γνώση. Ήταν μια καταπληκτική εβδομάδα, όλοι δούλεψαν πολύ σκληρά και ανυπομονούμε να δούμε τα τελικά αποτελέσματα", δήλωσε ο Ιωάννης Γιόβος, διευθυντής του iSea. Μαζί, οι επιστήμονες πέρασαν μέρες μελετώντας τις διαθέσιμες έρευνες και τη βιβλιογραφία για κάθε είδος ελασμοβράγχιου, χαράσσοντας σχολαστικά τα όρια γύρω από τις περιοχές που θεωρήθηκαν εξαιρετικά σημαντικές.

"Δεν μπορώ να πω πόσο ενθουσιασμένος είμαι σήμερα που εργάζομαι για τον προσδιορισμό των περιοχών που είναι σημαντικές για τους καρχαρίες και τα σαλάχια στην ίδια περιοχή - τη Μεσόγειο Θάλασσα - όπου ξεκινήσαμε την περιπέτεια της Σημαντικής Περιοχής για τα Θαλάσσια Θηλαστικά (IMMA) πριν από 6 χρόνια", δήλωσε ο καθηγητής Giuseppe Notarbartolo di Sciara, συμπρόεδρος της ομάδας εργασίας της IUCN για τις προστατευόμενες περιοχές θαλάσσιων θηλαστικών. "Βλέπουμε ήδη σημάδια του πώς οι IMMA βοηθούν τη διατήρηση των θαλάσσιων θηλαστικών εδώ, και υπάρχει τόσο επείγουσα ανάγκη να συμβεί αυτό και για τους καρχαρίες και τα σαλάχια".

Αυτό είναι το δεύτερο από μια σειρά 13 περιφερειακών εργαστηρίων που θα διοργανωθούν σε όλο τον κόσμο- αναμένεται ότι ένα εργαστήριο για τον Δυτικό Ινδικό Ωκεανό θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο του 2023. "Οι εμπειρογνώμονες που ασχολούνται με τους καρχαρίες, τα σαλάχια και τις χίμαιρες σε όλο τον κόσμο ζητούν τη σύγκληση τέτοιων συναντήσεων στην αντίστοιχη περιοχή τους για να διασφαλίσουν ότι αυτές οι ομάδες ειδών θα ληφθούν υπόψη καθώς οι χώρες αρχίζουν να υλοποιούν τη δέσμευσή τους βάσει του Παγκόσμιου Πλαισίου Βιοποικιλότητας του Κουνμίνγκ-Μοντρεάλ για την προστασία του 30% των ωκεανών μας έως το 2030", εξηγείται σε δελτίο Τύπου της ISRA. Οι οριοθετημένες περιοχές θα εξεταστούν από τις κυβερνήσεις, τους διακυβερνητικούς οργανισμούς, τις ομάδες διατήρησης και το ευρύ κοινό για μέτρα διατήρησης.

Η Ομάδα Ειδικών για τους καρχαρίες της IUCN SSC είναι ένα παγκόσμιο δίκτυο εμπειρογνωμόνων αφιερωμένο στη διατήρηση και διαχείριση των καρχαριών, των σαλαχιών και των χίμαιρων. Συνεργάζονται για την αξιολόγηση της κατάστασης διατήρησης των ειδών αυτών, την παροχή επιστημονικών συμβουλών και την προώθηση της προστασίας τους. Η ομάδα διευρύνει τα όρια, τόσο κυριολεκτικά όσο και μεταφορικά, για την προστασία και τη διατήρηση αυτών των ειδών. Με τον εντοπισμό και την ιεράρχηση αυτών των περιοχών, η Ομάδα Ειδικών για τους καρχαρίες στοχεύει στην ενίσχυση των προσπαθειών διατήρησης και στην προώθηση της βιώσιμης διαχείρισης των πληθυσμών των ελασμοβραγχίων παγκοσμίως: "Μάθαμε τόσα πολλά για τις περιοχές που είναι κρίσιμες για την αναπαραγωγή, τη διατροφή, τη συγκέντρωση και άλλα χαρακτηριστικά της ιστορίας ζωής αυτών των ειδών στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα. Ωστόσο, η εργασία αυτή ανέδειξε επίσης τις προκλήσεις στην κατανόηση των σημαντικών περιοχών που πρέπει να ληφθούν υπόψη για τη διατήρηση αυτών των ειδών, καθώς και για την ανάπτυξη προστατευόμενων περιοχών. Ελπίζουμε ότι, φέρνοντας σε επαφή εμπειρογνώμονες από την περιοχή, θα μπορέσουν να συνεχίσουν να εργάζονται από κοινού για την προώθηση της διατήρησης αυτών των ειδών", προσθέτει η Δρ Rima Jabado, επικεφαλής του έργου ISRA και πρόεδρος της ειδικής ομάδας για τους καρχαρίες της Επιτροπής επιβίωσης ειδών της IUCN.

Αφού υποβληθούν σε αυστηρή αξιολόγηση από ομοτίμους, τα τελικά αποτελέσματα του εργαστηρίου αναμένεται να ανακοινωθούν τον Αύγουστο του 2023.

Ελεύθερη μετάφραση από: https://www.forbes.com/sites/melissacristinamarquez/2023/07/02/important-shark-and-ray-areas-delineated-in-the-mediterranean-and-black-seas

Παρακολουθώντας τις κυνηγετικές σελίδες στο facebook, δεν μπορούμε να αντισταθούμε να μην σχολιάσουμε αυτά τα παρακάτω "διαμάντια" που έχουν γράψει αυτοί οι "παντογνώστες" κυνηγοί για τον καρχαρία Μάκο (Isurus oxyrinchus) στην Ζάκυνθο.

Πάμε τώρα να γράψουμε ποια είναι τα πραγματικά facts και όχι οι γελοιότητες που γράφουν αυτοί οι φωστήρες.

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Από που να το πρωτοπιάσει κανείς. Ούτε μια πρόταση δεν είναι σωστή. Οι λευκοί καρχαρίες δεν αισθάνονται τα θύματα τους από χιλιόμετρα μακριά, για την ακρίβεια δεν γνωρίζουν αν αυτό που ακούνε είναι το επόμενο τους γεύμα ή κάτι άλλο. Αν νομίζουν ότι αξίζει να πάνε να εξερευνήσουν και δεν χαλάσουν αρκετή ενέργεια θα το κάνουν.

Παρακάτω στην εικόνα μπορείτε να δείτε για τα αισθητήρια όργανα των καρχαριών και σε τι αποστάσεις τους είναι χρήσιμα.

Η κλιματική αλλαγή δεν έχει λιγοστέψει την τροφή τους. Και ειδικά στην Μεσόγειο το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η υπεραλίευση. 

Οι φώκιες Monachus monachus φαίνεται να πηγαίνουν καλύτερα στους πληθυσμούς τους και υπάρχουν και μελέτες που το αποδεικνύουν, αλλά παραμένουν ακόμα σε κίνδυνο. Η τροφή του λευκού καρχαρία είναι ψάρια, καρχαρίες, σαλάχια, φώκιες, δελφίνια, θαλασσοπούλια, καλαμάρια, χταπόδια, καβούρια και φάλαινες. Ακόμα και να εξαφανιζόντουσαν οι φώκιες πάλι έχει αρκετά είδη που μπορεί να φάει στην Ελλάδα και την Μεσόγειο.

Και ναι ένα ναυάγιο μπορεί να τραβήξει κάποια είδη καρχαριών για ένα "τσιμπούσι" αλλά αυτά θα παραμείνουν για λίγες ώρες ή ημέρες εκεί και δεν θα μετακομίσουν στην περιοχή μόνιμα.

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Στην Μεσόγειο έχουμε 49 είδη καρχαριών, από μικρά σκυλόψαρα, βενθικούς καρχαρίες, μέχρι και πελαγικούς καρχαρίες. Έχουμε σχεδόν απ' όλη την γκάμα. 

Και ενώ έχει ήδη αναγνωριστεί σαν Μάκο καρχαρίας απ' όλες τις οργανώσεις και τους βιολόγους που ασχολούνται, έρχονται οι φωστήρες να τον βγάλουν και αυτόν ως Σαπουνά. 

Άρα γνωρίζουν πως είναι ο Σαπουνάς (Cetorhinus maximus)? Για δείτε το σκίτσο του για να καταλάβετε για τι πράγμα μιλάμε. Και συγκρίνετε τον με το σκίτσο του Λευκού Καρχαρία και του Μάκο.

Και εδώ προκύπτει και το σημαντικό ερώτημα: Πως είναι δυνατόν άνθρωποι που δεν ξέρουν καν να αναγνωρίσουν τους καρχαρίες και τα είδη, έχουν πιο ειδικές γνώσεις για την συμπεριφορά του κάθε είδους και πως κινούνται οι καρχαρίες όταν τρέφονται με πλαγκτόν;

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Έλα ντε, που ξανακούστηκε ότι έχουμε καρχαρίες στις θάλασσες μας; Ας σοβαρευτούμε λίγο:
1. Δεν αρκούν οι δεκάδες καταγραφές θέασης κάθε χρόνο αρκετών ειδών καρχαριών, κυρίως μέσω της αλιείας αλλά και των κοινωνικών δικτύων.
2. Δεν αρκούν οι επίσημες καταγεγραμμένες επιθέσεις καρχαριών που είχαμε τις προηγούμενες δεκαετίες, γιατί από την δεκαετία του '80 και μετά δεν έχει τύχει ξανά να έχουμε επίθεση. 
3. Δεν μας αρκεί που τους καρχαρίες τους κατέγραψε ο Αριστοτέλης (Γεννήθηκε το 384 π.Κ.Χ.  και πέθανε το 322 π.Κ.Χ.) - δηλαδή ο πατέρας της θαλάσσιας βιολογίας, αλλά ούτε και ο Ηρόδοτος (Γεννήθηκε το 484 π.Κ.Χ. και πέθανε το 425 π.Κ.Χ.) πριν από τον Αριστοτέλη.

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Η Μεσόγειος πάντα είχε καρχαρίες, όπως και η κάθε θάλασσα και ωκεανός. Δεν γέμισε τώρα. Αλλά αντιθέτως μειώνονται με δραματικούς ρυθμούς.

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Ο καρχαρίας τίγρης που είναι ένα από τα πολλά είδη καρχαριών που υπάρχει στην Ερυθρά θάλασσα δεν ξέφυγε για να έρθει στα δικά μας νερά. Καρχαρίας Τίγρης έχει εντοπιστεί από το 2016 στην Λιβύη, αλλά δεν έχει καταγραφεί ποτέ στην Ελλάδα.

Έχουμε την χαρά να φιλοξενούμε στα νερά μας τουλάχιστον 36 είδη καρχαριών μόνιμα και να αναπαράγονται επιτυχώς σε εμάς στην Ελλάδα. Το ότι δεν γνωρίζει ο μέσος Έλληνας (μην πούμε και η πλειοψηφία) ότι έχουμε καρχαρίες στην Ελλάδα είναι θέμα παιδείας.

Ποια είναι όμως η αλήθεια;

Που τα βρίσκουν και τα γράφουν; Πάμε ένα - ένα:

1. Οι μάκο καρχαρίες όπως και κάθε είδος καρχαρία μπορεί να βγει στα ρηχά. Ειδικά όταν κάποια είδη προτιμάνε ρηχά νερά για να γεννήσουν ή γιατί κυνηγάνε ψάρια και στα ρηχά νερά.

2. Ο Γαλάζιος καρχαρίας είναι ακίνδυνος, εκτός αν τρέφεται. Όπως και η πλειοψηφία των καρχαριών είναι ακίνδυνοι.

3. Λευκούς καρχαρίες έχουμε και στην Ελλάδα και γεννάνε στα νερά μας, όπως και στην Μεσόγειο εδώ και τουλάχιστον 2.500 χρόνια.  Ενώ καρχαρία Τίγρη που είναι το είδος που έφαγε τον Ρώσο, έχει πρωτοκαταγραφεί στην Μεσόγειο από το 2016 στην Λιβύη.

4. Δεν έχουν συναντήσει μόνο 2 φορές λευκό καρχαρία. Για την ακρίβεια σχεδόν κάθε χρόνο 1-3 νεαρούς λευκούς καρχαρίες εντοπίζουμε μόνο στο Αιγαίο, ενώ σε άλλα μέρη της Μεσογείου πιο πολύ. 

5. Κάποιες φορές έχουν καταγραφεί καρχαρίες να έχουν ακολουθήσει πλοία, αλλά δεν είναι αυτός ο κανόνας. Υπάρχουν εδώ και χιλιάδες χρόνια σε όλη την λεκάνη της Μεσογείου.

Δυστυχώς είδαμε πάλι μια πλήρη αμάθεια (από πλευρά κυνηγών) και ημιμάθεια στο θέμα των καρχαριών από άλλους Έλληνες συμπολίτες μας, και πραγματικά εγείρει πολλά ερωτήματα για την παιδεία μας αλλά και αν πια κάνουμε ακόμα αναζήτηση στο google για να ψάξουμε τι συμβαίνει, τι γίνεται στα νερά μας και γνώσεις γύρω από τους καρχαρίες.

Από την πλευρά των κυνηγών οκ το κατανοούμε, τους έχουμε συνηθίσει στα καθημερινά fake news και στην πλήρη ασχετοσύνη τους σε όλα τα υπόλοιπα θέματα πλην του κυνηγιού. 

Ποιοι είναι οι καρχαρίες τίγρεις; Πού ζούνε και με τι τρέφονται; Γιατί σκοτώνεται κόσμος στην Ερυθρά θάλασσα; Κι αφού οι θάλασσες μας είναι τόσο κοντά, κινδυνεύουμε στην Ελλάδα από μια παρόμοια επίθεση;

​Ερωτήσεις που χρίζουν ορθολογικών και τεκμηριωμένων απαντήσεων, χωρίς φανφάρες και τρομολαγνεία.

Για αυτόν τον λόγο, μαζί μας στο σημερινό βίντεο έχουμε τον θαλάσσιο βιολόγο Χρήστο Τακλή από τη σελίδα ελληνικό παρατηρητήριο βιοποικιλότητας. 
​
https://www.biodiversitygr.org/
https://www.facebook.com/Biodiversitygr

Mία εκρεμμότητα δεκαετιών τελειώνει για τη χώρα καθώς μετά απο πολύμηνη διαβούλευση με περιβαλλοντικές οργανώσεις και επιστημονικούς φορείς, το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δημιουργεί το πρώτο Εθνικό Συντονισμένο Δίκτυο Παρακολούθησης και Διαχείρισης Εκβρασμών Ειδών Θαλάσσιας Άγριας Πανίδας. Με Κοινή Υπουργική Απόφαση που υπέγραψαν ο Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης, ο Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών Θόδωρος Σκυλακάκης, ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς και ο Υφυπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Σίμος Κεδίκογλου, ορίζεται το πλάισιο για την αντιμετώπιση με επιστημονικό τρόπο των εκβρασμών για 4 κατηγορίες ειδών:
​

• Κητώδη
• Φώκιες
• Θαλάσσιες Χελώνες
• Χονδριχθύες (Καρχαρίες, Βάτους, Ράγιες, Χίμαιρες)

Σύμφωνα με την ΚΥΑ αλλά και την εξασφαλισμένη χρηματοδότηση ύψους 1,5 εκ. ευρώ μέσω του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.) και από προγράμματα του YΜΕΠΕΡΑΑ 2021-2027 (ΦΕΚ Β’ 2566/2022):

• Συστήνονται τέσσερις εξειδικευμένες Ομάδες Διαχείρισης Περιστατικών Εκβρασμών (μία για κάθε ομάδα ειδών) επιφορτισμένες με τη διαχείριση των εκβρασμών στο πεδίο. Ο εντοπισμός, η διάσωση και οι δειγματοληψίες αποτελούν τον τομέα ευθύνης των τεσσάρων ομάδων.
• Δημιουργείται κατάλληλη υποδομή με κινητές μονάδες για τη βραχυπρόθεσμη παροχή πρώτων βοηθειών, περίθαλψη και τη διαχείριση των θαλασσίων θηλαστικών στο πεδίο.
• Δημουργείται ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα για την καταγραφή των περιστατικών εκβρασμών ώστε βάσει των δεδομένων που συλλέγονται, να τεκμηριώνεται η ανάγκη λήψης μέτρων για την προστασία της θαλάσσιας πανίδας και της δημόσιας υγείας.
• Συστήνεται τράπεζα δειγμάτων με σκοπό τη διερεύνηση της νοσηρότητας – θνησιμότητας.

Ο Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Γιώργος Αμυράς, δήλωσε: «Όλοι θυμόμαστε την ιστορία της μικρής ραμφοφάλαινας (Ziphius cavirostris) που είχε εκβραστεί στα νερά της Αττικής τον Ιανουάριο του 2022 και όλοι είχαμε συγκινηθεί για τον αγώνα που έδινε για επιβίωση με τη δική μας βοήθεια. Σήμερα, 2 χρόνια μετά, η χώρα έχει το μηχανισμό και τα επιστημονικά πρωτόκολλα για να αντιμετώπισει με επάρκεια και αμεσότητα τέτοια περιστατικά, τα οποία δυστυχώς δεν είναι σπάνια στις θάλασσες του Μεσογείου. Μόνο στις ελληνικές ακτές κάθε χρόνο εκβράζονται 1000 χελώνες, 250 κτηνώδη (δελφίνια, φάλαινες) και 25 φώκιες βάσει πληροφοριών που συλλέγονται από τις λιμενικές αρχές, την Κτηνιατρική Σχολή του ΑΠΘ, το ΕΛΚΕΘΕ και τις σχετικές ΜΚΟ. Εμείς στο Υπουργείο Περιβάλλοντος, προχωράμε βήμα βήμα και χτίζουμε ασπίδα προστασίας για την προστασίας της βιοποικιλότητας».

Πηγή: https://ypen.gov.gr/kya-gia-ti-dimiourgia-diktyou-parakolouthisis-kai-diacheirisis-ekvrasmon-eidon-agrias-thalassias-panidas/

Οι καρχαρίες είναι ένα από τα σημαντικότερους θηρευτές στις θάλασσες και τους ωκεανούς μας, διαδραματίζοντας κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση των θαλάσσιων οικοσυστημάτων. Ωστόσο, οι πληθυσμοί των καρχαριών παγκοσμίως απειλούνται λόγω της υπεραλίευσης και της καταστροφής των ενδιαιτημάτων τους. Στην Μεσόγειο πάνω από τα μισά είδη καρχαριών και σαλαχιών απειλούνται με εξαφάνιση. Η Ελλάδα είναι μία από τις χώρες όπου η αλιεία  των περισσότερων ειδών καρχαριών εξακολουθεί να επιτρέπεται, παρά το γεγονός ότι πολλά είδη καρχαριών κινδυνεύουν ή απειλούνται.

Τι συμβαίνει σήμερα όμως στην Ελλάδα;

• Καθημερινή πώληση προστατευόμενων ειδών καρχαριών, όπως γαλάζιοι καρχαρίες, εξαβράγχιοι καρχαρίες, γαλέοι δροσίτες, και άλλα είδη.
• Τουλάχιστον 56% των καρχαριών πωλούνται με λανθασμένη σήμανση σαν άλλο είδος. Έτσι βλέπουμε προστατευόμενα είδη να πωλούνται κυρίως σαν γαλέοι ή σκυλόψαρα.
• Ενώ οι νομοθεσίες και οι ευρωπαϊκές οδηγίες απαγορεύουν κάποια είδη να πωληθούν, αυτά καταλήγουν σε ιχθυαγορές, ιχθυοπωλεία, ταβέρνες, κλπ με την σφραγίδα των αρχών (όπως π.χ. λιμενικές αρχές).
• Πλήρη άγνοια από ψαράδες και λιμενικές αρχές στην σωστή αναγνώριση ειδών των καρχαριών και την νομοθεσία γύρω από αυτούς.

Εμείς, οι υπογράφοντες, πιστεύουμε ότι ήρθε η ώρα να αναλάβουμε δράση για την προστασία αυτών των υπέροχων και πολύ σημαντικών πλασμάτων για το οικοσύστημα, αλλά και τη διασφάλιση της επιβίωσής τους. Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να απαγορεύσει κάθε αλιεία καρχαριών στα ελληνικά ύδατα και να προωθήσει βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές που δίνουν προτεραιότητα στη διατήρηση των πληθυσμών των καρχαριών.

Οι αρνητικές επιπτώσεις της αλιείας καρχαριών επεκτείνονται πέρα από την απώλεια μεμονωμένων καρχαριών. Η απομάκρυνση των καρχαριών από τα θαλάσσια οικοσυστήματα μπορεί να οδηγήσει σε ανισορροπίες που επηρεάζουν ολόκληρο το τροφικό πλέγμα, με αποτέλεσμα την απώλεια της βιοποικιλότητας και των υπηρεσιών του οικοσυστήματος στις οποίες βασίζονται οι άνθρωποι.

Σε μια χώρα όπως την Ελλάδα που εξαρτόμαστε από την αλιεία σαν εργασία αλλά και τους θαλάσσιους οργανισμός (όπως ψάρια) για την τροφή μας, είναι αναγκαίο να προστατευτούν οι καρχαρίες περισσότερο από ποτέ.

Πιστεύουμε ότι η απαγόρευση της αλιείας καρχαριών στην Ελλάδα δεν είναι μόνο το σωστό για το περιβάλλον, αλλά και μια υπεύθυνη και ηθική απόφαση που θα ωφελήσει τις μελλοντικές γενιές. Ήρθε η ώρα η Ελλάδα να αναλάβει ηγετικό ρόλο στην προστασία των καρχαριών και να συμβάλει στην προστασία αυτών των υπέροχων πλασμάτων πριν να είναι πολύ αργά. Όπως ήρθε και η ώρα ώστε η Ελλάδα να πρωτοστατήσει και να είναι η πρώτη χώρα σε όλη την Ε.Ε. που θα απαγορεύεται πλήρως η αλιεία οποιουδήποτε είδος καρχαρία (σκυλόψαρα, γαλέοι, κ.α.). 

Καλούμε την ελληνική κυβέρνηση να λάβει άμεσα μέτρα για την απαγόρευση κάθε αλιείας καρχαριών στα ελληνικά ύδατα και να εφαρμόσει βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές που θέτουν ως προτεραιότητα τη διατήρηση των πληθυσμών των καρχαριών. Ελάτε μαζί μας στον αγώνα μας για να σώσουμε τους καρχαρίες μας και να εξασφαλίσουμε ένα υγιές μέλλον για τις θάλασσες μας, όπως μας αξίζει.
​

Ο Γαλέος, είναι ένα είδος καρχαρία που καταναλώνεται συνήθως σε ορισμένες μεσογειακές χώρες, συχνά μαγειρεμένο με σκόρδο και άλλα μπαχαρικά. Ωστόσο, παρά τη δημοτικότητά του, ο Γαλέος είναι ένα είδος που είναι ιδιαίτερα ευάλωτο στην υπεραλίευση και έχει αργό ρυθμό αναπαραγωγής, γεγονός που καθιστά δύσκολη την αναπλήρωση του πληθυσμού του όταν αυτός εξαντληθεί. Η κατανάλωση του Γαλέου, ιδίως κατά την Καθαρά Δευτέρα και την 25η Μαρτίου, όπως π.χ. το παραδοσιακό πιάτο Γαλέος με σκορδαλιά που το ξέρουν οι άπαντες, μπορεί να συμβάλει στη μείωση των πληθυσμών των καρχαριών και να έχει καταστροφικές επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα. Είναι σημαντικό να λαμβάνουμε υπόψη τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τις επιπτώσεις στην υγεία των διατροφικών μας επιλογών και να λαμβάνουμε συνειδητές αποφάσεις που ωφελούν τόσο εμάς όσο και τον κόσμο γύρω μας.

Στην Ελλάδα έχουμε 4 είδη Γαλέων, τον Δροσίτη Γαλέο (Galeorhinus galeus) ο οποίος είναι το μόνο προστατευόμενο είδος από τους Γαλέους, τον Αστρογαλέο (Mustelus asterias), τον Γριζογαλέο (Mustelus mustelus) και τον Στικτογαλέο (Mustelus punctulatus)

Επιπλέον, ορισμένα είδη καρχαριών, συμπεριλαμβανομένου των ειδών Γαλέου, μπορεί να περιέχουν υψηλά επίπεδα υδραργύρου, ο οποίος μπορεί να είναι επιβλαβής για την ανθρώπινη υγεία εάν καταναλωθεί σε μεγάλες ποσότητες. Γενικά η βιοσυσσώρευση του κρέατος καρχαρία είναι τοξική για τους ανθρώπους.

Σας ζητάμε να πείτε όχι στον Γαλέο και σε άλλα είδη κρέατος καρχαρία. Αυτή η απλή επιλογή μπορεί να κάνει μεγάλη διαφορά στην προστασία της υγείας των ωκεανών μας και των πλασμάτων που τους αποκαλούν σπίτι τους.

Ελάτε μαζί μας στον αγώνα για την προστασία των ωκεανών μας και της απίστευτης ποικιλίας της θαλάσσιας ζωής που υποστηρίζουν. Επιλέξτε την αποχή από το κρέας καρχαρία και διαδώστε το στους φίλους και την οικογένειά σας. Δουλεύοντας μαζί, μπορούμε να έχουμε θετικό αντίκτυπο στον κόσμο γύρω μας και να προστατεύσουμε το περιβάλλον για τις μελλοντικές γενιές.

Μελέτες έχουν αποκαλύψει ότι το κρέας και τα πτερύγια του καρχαρία είναι απίστευτα επιβλαβή για την ανθρώπινη υγεία.

Οι καρχαρίες συσσωρεύουν τοξίνες στους ιστούς τους χάρη σε διαδικασίες γνωστές ως «βιοσυσσώρευση» και «βιομεγέθυνση». Η βιοσυσσώρευση τοξινών συμβαίνει όταν ένα ζώο εκτίθεται σε ελάχιστα επίπεδα τοξίνης για παρατεταμένη χρονική περίοδο. Καθώς οι καρχαρίες είναι μακρόβιοι, μπορούν να εκτεθούν σε περιβαλλοντικές τοξίνες για χρόνια.

Η βιοσυσσώρευση συμβαίνει επίσης σε μικροσκοπικά ζώα στο κάτω μέρος της τροφικής αλυσίδας, όπως τα πλαγκτόν. Καθώς τα μεγαλύτερα ζώα καταναλώνουν τεράστια ποσότητα από αυτούς τους μικροοργανισμούς, αυτές οι τοξίνες στη συνέχεια συγκεντρώνονται στους ιστούς τους.

Το μεγαλύτερο αρπακτικό που τρώει στη συνέχεια αυτό το ζώο μεγεθύνει ακόμη περισσότερο τα επίπεδα τοξινών, και ούτω καθεξής στην τροφική αλυσίδα. Αυτό σημαίνει ότι τα κορυφαία αρπακτικά όπως οι καρχαρίες έχουν σοβαρά βιομεγεθυνμένα επίπεδα τοξινών.

Οι επιστήμονες έχουν μάθει ότι ο καρχαρίας γενικά δεν συνιστάται για ανθρώπινη κατανάλωση, επειδή το κρέας είναι συχνά εξαιρετικά υψηλό σε τοξίνες και βαρέα μέταλλα. Δοκιμές σε κρέας καρχαρία έχουν δείξει ότι συχνά υπερβαίνει τα συνιστώμενα επίπεδα BMAA (β-μεθυλαμινο-l-αλανίνη), υδραργύρου (Hg), μεθυλ-υδράργυρου (MeHg), αρσενικού (As) και καδμίου.

Ο υδράργυρος και ο μεθυλ-υδράργυρος μπορεί να προκαλέσουν νευρολογικές διαταραχές και διαταραχές συμπεριφοράς, βλάβες οργάνων και γενετικές ανωμαλίες. Το αρσενικό είναι εξαιρετικά τοξικό! Μπορεί να προκαλέσει θάνατο σε υψηλές δόσεις και ακόμη και χαμηλές δόσεις μπορεί να προκαλέσουν πολλαπλές διαφορετικές μορφές καρκίνου Το κάδμιο είναι καρκινογόνο και μπορεί να προκαλέσει νεφρική βλάβη. Το BMAA σχετίζεται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ, τη νόσο του Πάρκινσον και το ALS. Η σιγουατοξίνη προκαλεί ναυτία, έμετο και νευρολογικά προβλήματα.

Τα πτερύγια καρχαρία ήταν εξαιρετικά επιζήμια για τους πληθυσμούς των καρχαριών σε όλο τον κόσμο.

Ελπίζουμε ότι τώρα γνωρίζουμε ότι η κατανάλωση κρέατος καρχαρία είναι τόσο επιζήμια για την ανθρώπινη υγεία, η ζήτηση για προϊόντα καρχαρία μπορεί να μειωθεί σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορέσουμε να αρχίσουμε να ξαναχτίζουμε τον αποδεκατισμένο αριθμό τους.
​
Για να μάθετε περισσότερα, μπορείτε να δείτε: https://www.sophiemaycocksharkspeak.com/post/toxic-soup
Πτερύγια καρχαρία 📷 CatwalkPhotos / Shutterstock
Κρέας καρχαρία 📷 Vladimir Shulenin / Shutterstock
Διάγραμμα 📷 Barcia at al (2020)

​Σήμερα, 54 είδη καρχαριών έχουν μόλις προστεθεί στο CITES - τη μεγαλύτερη συμφωνία που ρυθμίζει το διεθνές εμπόριο ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση. 🦈

Γιατί είναι αυτό τόσο πρωτοποριακό; Αυτή η λίστα τοποθετεί πάνω από το 90% των ειδών καρχαριών που διακινούνται διεθνώς για τα πτερύγια τους υπό τον κανονισμό και τον έλεγχο της CITES – από μόλις 25% στο παρελθόν!

Αυτή η λίστα περιλαμβάνει 19 είδη που απειλούνται με εξαφάνιση και άλλα 35 είδη που μοιάζουν με εξαφάνιση. Το διεθνές τους εμπόριο πρέπει τώρα να ρυθμιστεί σε μεγάλο βαθμό - ένα δραστικό βήμα σε σχέση με τους λίγους περιορισμούς και κανονισμούς της διεθνούς βιομηχανίας εμπορίου καρχαριών επί του παρόντος.

«Αυτό είναι ένα ιστορικό βήμα προς τα εμπρός στη διατήρηση του καρχαρία παγκοσμίως, θέτοντας τις απελπιστικά απαιτούμενες βάσεις για την προστασία αυτών των απίστευτων ειδών. Σήμερα είναι μια σημαντική νίκη για αυτά τα υπέροχα αρπακτικά και μια σημαντική νίκη για τους ωκεανούς μας». - Lauren Sandeman, Εκστρατεία Απειλούμενων Ειδών.

Πέρα από τους καρχαρίες μπήκαν σε καθεστώς προστασίας CITES 7 είδη σαλαχιών γλυκού νερού και τα κιθαρόψαρα.

Με σημερινή (22.10.2021) μας επιστολή-καταγγελία ενημερώσαμε τον Λιμενάρχη Βόλου για την παράνομη πώληση στις 19.10.2021 ενός εξαβράγχιου καρχαρία (Hexanchus griseus) σαν Γαλέο, από το ιχθυοπωλείο – ιχθυομαγειρείο της Λάρισας της οικογένειας Μέρχα, ο οποίος αλιεύθηκε στον Κατηγιώργη Πηλίου, ενώ προστατεύεται από το Π.Δ. 67/1981.

Φώτο: Τρίκαλα voice.

Την Παρασκευή 22 Ιανουαρίου και ώρα 19:00 θα παρουσιαστεί στα Αγγλικά webinar για τους καρχαρίες και την θαλάσσια διατήρηση και προστασία από τον Greg Holder.

Για να εγγραφείτε ακολουθήστε τον παρακάτω σύνδεσμο: https://us02web.zoom.us/.../tZcldOyrrTMvGNP7vjuM63ea8hlir...
​
Το webinar θα βιντεοσκοπηθεί, ώστε να περαστούν έπειτα ελληνικοί υπότιτλοι για όσους δεν θα μπορούν να το παρακολουθήσουν.

You are invited to a Zoom meeting.
When: Jan 22, 2021 05:00 PM London
Register in advance for this meeting:
https://us02web.zoom.us/.../tZcldOyrrTMvGNP7vjuM63ea8hlir...
After registering, you will receive a confirmation email containing information about joining the meeting.

Πόσες φορές δεν είδατε καρχαρία να κολυμπάει (σπάνιες οι θεάσεις στην Ελλάδα), ή είδατε φωτογραφία καρχαρία στις εφημερίδες ή στα κοινωνικά δίκτυα, ή στο ιχθυοπωλείο και αναρωτηθήκατε τι είδος καρχαρία είναι αυτός;

Βεβαίως αν λάβατε απάντηση από ψαρά ή κάποιον άλλον στον δρόμο, πιθανότατα έχετε λάβει και λάθος απάντηση. Διότι σχεδόν όλους τους καρχαρίες στην Ελλάδα τους αναφέρουν σαν Γαλέους, Σκυλόψαρα και Σαπουνάδες.

Στα 43 είδη που έχουν εντοπιστεί στην Ελλάδα δεν μπορεί όλοι οι καρχαρίες να είναι ίδιοι και όλοι να ονομάζονται ακριβώς το ίδιο (όπως είναι φυσικό).

Βεβαίως τους καρχαρίες μπορούμε στις 99% των περιπτώσεων να τους ξεχωρίσουμε από τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους. Δηλαδή το σχήμα, το μέγεθος, το χρώμα (και άλλα) της ουράς, των βραγχιακών σχισμών, των πτερυγίων, κλπ.

Δεν είναι κάτι δύσκολο, αλλά χρειάζεται εκπαίδευση και πρακτική, όπως ότι μαθαίνουμε στην ζωή μας.
Τέτοια συγκεκριμένη εκπαίδευση δεν υπάρχει όμως πουθενά. Θα μπορέσετε να μάθετε τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των καρχαριών αν είστε φοιτητής ή έχετε ήδη τελειώσει το πανεπιστήμιο ως θαλάσσιος βιολόγος, αλλά δεν θα έχετε μάθει πως μπορείτε να αναγνωρίζετε τους καρχαρίες με βάση των μορφολογικών χαρακτηριστικών τους.

Έτσι εδώ και μήνες στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, δουλεύαμε την δημιουργία του δεύτερου ηλεκτρονικού μαθήματος μας (MOOC) με τίτλο "Αναγνωρίσεις Καρχαριών με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους", ώστε ο κάθε ενδιαφερόμενος πολίτης είτε είναι άσχετος με τους καρχαρίες, ή είναι βιολόγος , ή ταξινομιστής (αυτός που ασχολείται με την αναγνώριση των ειδών και την ταξινόμηση τους), ή ψαράς να μπορέσει να μάθει να αναγνωρίσει σωστά τους καρχαρίες που έχουμε στην Ελλάδα αλλά και να γνωρίζει πως μπορεί να αναγνωρίσει τους 500+ καρχαρίες που έχουμε σε όλον τον κόσμο.

Το μάθημα περιέχει τις εξής ενότητες:

1. Εισαγωγή
2. Εξωτερική ανατομία του καρχαρία
3. Πως κατατάσσουμε τα είδη;
4. Σουλούπι (σώμα) καρχαρία
5. Ρύγχος - Στόμα
6. Κεφάλι
7. Μάτια
8. Δόντια
9. Βραγχιακές σχισμές
10. Ραχιαία πτερύγια
11. Θωρακικό πτερύγιο
12. Πυελικό και εδρικό πτερύγιο
13. Ουρά
14. Αρσενικός ή θηλυκός (φύλο);
15. Σχέδιο (pattern)
16.  Περίληψη
17.  Ευχαριστίες
18.  Θεωρητικές και Πρακτικές εξετάσεις​

Το μάθημα από 1 Σεπτεμβρίου είναι διαθέσιμο στον σύνδεσμο: 
https://mywildlifeschool.com/course/anagnoriseis-karxarion/

140 επιθέσεις, οι οποίες μόνο οι 64 ήταν επιθέσεις οι οποίες ήταν απρόκλητες. Παρ' όλα αυτά ο αριθμός των ανθρώπων που πέθαναν παραμένει χαμηλός στους 5.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα στο: https://www.floridamuseum.ufl.edu/shark-attacks/yearly-worldwide-summary.

Ταυτόχρονα υπήρξε και η πρώτη επίθεση και από τον καρχαρία κόπτη (Cookiecutter shark - Isistius brasiliensis).

Credit: CC-BY-SA Horizon Charters | Άρθρο: created by AI

Επειδή βλέπουμε πολλά προστατευόμενα είδη καρχαριών να ψαρεύονται και μάλιστα να φτάνουν μέχρι τους πάγκους για να πωληθούν να ξεκαθαρίσουμε τι επιτρέπεται και τι όχι.

Να τονίσουμε άσχετα με το τι πιστεύει ο κάθε ψαράς για ποιο είδος είναι καρχαρίας και ποιο όχι (το αναφέρουμε διότι έχουν υπάρξει αναφορές από ψαράδες που λένε ότι το σκυλόψαρο, ο γαλέος και ο σαπουνάς [όπου αρκετά είδη καρχαριών τα αναφέρουν σαν σαπουνάδες] δεν είναι καρχαρίες), πρέπει να μάθει να τα αναγνωρίζει σωστά. Για αυτό έχουμε και ηλεκτρονικό οδηγό πεδίου για την σωστή αναγνώριση: https://www.biodiversitygr.org/shark-species.html.

Η νομοθεσία όμως είναι ξεκάθαρη.

Απαγορεύονται να διατηρούνται επί του σκάφους, να μεταφορτώνονται, να εκφορτώνονται, να μεταφέρονται, να αποθηκεύονται, να πωλούνται, να εκτίθενται ή να διατίθενται προς πώληση.

Σε περίπτωση τυχαίας σύλληψης, τα άτομα θα πρέπει να ελευθερόνονται άμεσα και χωρίς να προκαλούνται βλάβες, και οι πληροφορίες να καταχωρούνται στο ημερολόγιο αλιείας.

Αν ανασυρθεί νεκρό πρέπει να υπάρξει επικοινωνία με το τοπικό λιμεναρχείο πριν πάει στην στεριά, ώστε να παραλάβουν τον καρχαρία για να μην υπάρξει κερδοφορία από προστατευόμενο είδος

Σήμερα 14 Ιουλίου είναι η παγκόσμια ημέρα ευαισθητοποίησης για τους καρχαρίες. 

Και όμως οι περισσότεροι Έλληνες ακόμα δεν γνωρίζουν πως έχουμε καρχαρίες στην Ελλάδα ή ότι και τους τρώμε. Για περισσότερες λεπτομέρειες διαβάστε το: Προστατευόμενα και απειλούμενα είδη καρχαριών στα πιάτα των Ελλήνων, με το πιο γνωστό που τρώμε να είναι ο "Γαλέος με σκορδαλιά".

Βεβαίως δεν σταματάει εκεί η εκμετάλλευση μας για τους καρχαρίες αφού στην Ελλάδα υπάρχουν δεκάδες προϊόντα με χόνδρο καρχαριών που πωλούνται. 

Παρ' όλα αυτά βλέπουμε πολύ μεγάλη άγνοια ακόμα και από τους επαγγελματίες ψαράδες ή και το λιμενικό για τα είδη των καρχαριών που έχουμε και για το πως να τους αναγνωρίζουμε. Αν και ποια έχουμε την λύση όπου έχουμε δημιουργήσει ένα ηλεκτρονικό μάθημα για την αναγνώριση των καρχαριών με βάση τα μορφολογικά χαρακτηριστικά τους.

Οι καρχαρίες όμως είναι πρωτεύοντες θηρευτές και η μείωση τους (ή και εξαφάνιση τους) επηρεάζει αρνητικά τα πάντα σε όλο το θαλάσσιο οικοσύστημα. Κινδυνεύουν με εξαφάνιση πάνω από το 50% των καρχαριών στην μεσόγειο με βάση το νέο Report της WWF και το πρόβλημα δεν είναι όμως μόνο στην Ελλάδα ή την Μεσόγειο αλλά σε όλο τον κόσμο.

Στην Ελλάδα παρατηρούμε την εμφάνιση των καρχαριών από τον Οκτώβριο του 2017 και δίνουμε τα δεδομένα αυτά δημόσια, εδώ μέσα από την ιστοσελίδα μας.

Δεδομένα Α' εξαμήνου για την καταγραφή των καρχαριών στην Ελλάδα.
​
Το πρόγραμμα καταγραφής των καρχαριών μέσω των κοινωνικών δικτύων συνεχίζεται κανονικά και για το 2019 (όπως είχαμε ανακοινώσει τον Ιανουάριο). Αλλά για το 2019 τι έχει πιαστεί στις θάλασσες μας;

Έχοντας τελειώσει το 1ο εξάμηνο δίνουμε δημόσια τα στοιχεία για τις καταγραφές που είχαμε.
Βάση αυτών των καταγραφών (και με βάση και των 2 προηγούμενων χρόνων) ο Εξαβράγχιος καρχαρίας (Hexanchus griseus) κρατάει την πρωτιά σε αλίευση και εμπόριο γενικά παρ' ότι είναι προστατευόμενο είδος και απαγορεύεται η αλιεία και το εμπόριο του.

Παρ' όλα αυτά το μεγαλύτερο μέρος των καρχαριών που αλιεύεται (ή έτσι φαίνεται, μιας και δεν έχουμε εικόνα από τις ιχθυόσκαλες) και πωλούνται είναι προστατευόμενα είδη. 

Η αλιεία καρχαριών κατά πλειοψηφία είναι από επαγγελματίες ψαράδες, των οποίων τις περισσότερες φορές ανήκει στην παρεμπίπτουσα αλιεία (by-catch) αλλά είναι και αδήλωτη και προωθούνται για πώληση οι καρχαρίες που πιάνουν.

Ενώ οι καταγραφές από ερασιτέχνες ψαράδες δείχνει ότι η πλειοψηφία κρατάει τους καρχαρίες που πιάνουν για τους ίδιους και τις οικογένειες τους, με ελάχιστες περιπτώσεις να τους πωλούν για να βγάλουν κέρδος.

Αυτή η νέα καμπάνια του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας (BiodiversityGR) γίνεται για να αναδείξει πόσο άσκοπο είναι η χρήση προϊόντων με χόνδρο καρχαρία και ότι αυτά τα προϊόντα συμβάλλουν απλώς μόνο στην μείωση των καρχαριών (ή και εξαφάνιση τους), χωρίς να θεραπεύει τίποτα από αυτά που αναφέρουν οι πωλητές.

Ισχυρίζονται πως ο χόνδρος καρχαρία έχει λειτουργίες που μπορούν να ενισχύσουν και να επιταχύνουν τις διαδικασίες επούλωσης. Μπορούν και διεγείρουν την κυτταρική και χημική σύσταση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και ότι είναι χρήσιμο για την καλή κατάσταση του δέρματος, των μαλλιών και των νυχιών. Και ότι μπορεί να θεωρηθεί μια αποτελεσματική θεραπεία στην αγωγή νόσων όπως: οστεοαρθρίτιδα, ρευματοειδή αρθρίτιδα, οστεοπόρωση, έκζεμα, ψωρίαση, έντερο-κολίτιδα, κνίδωση, ακμή, κιρσώδη έλκη, συρίγγια, αιμορροΐδες, φλεβίτιδα, λοιμώξεις του έρπητα, ερυθηματώδη λύκο, εκφύλιση της ωχράς κηλίδας, εξιδρωματική αμφιβληστροειδοπάθεια, νεοαγγειακό γλαύκωμα και νεοπλασματικές εκφυλίσεις.

Επίσης ότι λιπαίνει τις αρθρώσεις και απορροφά τους κραδασμούς, ότι χρησιμεύει στην πρόληψη τραυματισμών τένοντα και αρθρώσεων, και ότι βοηθάει στην θεραπεία του καρκίνου.

Εδώ να σημειώσουμε πως παρ’ ότι γίνονται πάνω από 30 χρόνια έρευνες για το εάν πραγματικά ο χόνδρος καρχαρία βοηθάει στην καταπολέμηση του καρκίνου, μια έρευνα του 2016 (10) δείχνει ότι δεν υπάρχει κανένα στοιχείο ότι δουλεύει.
​
Να υπενθυμίσουμε πως ετησίως υπολογίζονται ότι άνω των 100 εκατομμυρίων καρχαριών αλιεύονται για τα πτερύγια τους, τους χόνδρους τους, το έλαιο ήπατος και άλλα προϊόντα (2).

Ο χόνδρος καρχαρία χρησιμοποιείται κυρίως στη σούπα πτερυγίων καρχαρία, μια ακριβή παραδοσιακή λιχουδιά που σερβίρεται σε πολλές ασιατικές χώρες. Ο χόνδρος καρχαρία είναι επίσης πηγή θειικής χονδροϊτίνης (CS), ενός κύριου συστατικού σε συμπληρώματα οστεοαρθρίτιδας που διακινούνται στην αγορά των nutraceutical. Το CS προέρχεται επίσης από το βόειο κρέας, το χοιρινό (χοίρο), το κοτόπουλο (πτηνά) και άλλα θηλαστικά (1).

Η οστεοαρθρίτιδα είναι μια ασθένεια που επηρεάζει τις αρθρώσεις ανθρώπων και ζώων, η οποία χαρακτηρίζεται από ρωγμές και μείωση του χόνδρου μέσα στις αρθρώσεις με αποτέλεσμα τον χρόνιο πόνο και την απώλεια κινητικότητας. Συνήθως προκαλείται από την υπερβολική χρήση των αρθρώσεων, τις έντονες σωματικές επιπτώσεις (τραύμα) και τη γενική γήρανση (4).

Ενώ είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο ότι το CS που προέρχεται από πηγές βοοειδών, χοίρων, πτηνών και θηλαστικών έχει θεραπευτικά αποτελέσματα στα οστεοαρθριτικά συμπτώματα (7), η κατάποση χόνδρου καρχαρία (CS) παρέχει σημαντικά μειωμένα οφέλη στους πάσχοντες από εκφυλιστική ασθένεια των αρθρώσεων (1). Αυτό οφείλεται στις μοριακές ιδιότητες του CS, οι οποίες διαφέρουν πολύ μεταξύ των πηγών. Το CS που προέρχεται από βόειο κρέας έχει το χαμηλότερο μοριακό βάρος (7-21 kDa στην πιο εκλεπτυσμένη μορφή του) και έτσι έχει την υψηλότερη βιοδιαθεσιμότητα ή είναι η πιο εύπεπτη μορφή CS, ενώ το CS που προέρχεται από τον καρχαρία έχει το μεγαλύτερο μοριακό βάρος (+40 kDa σε την πιο εκλεπτυσμένη κατάσταση) (4). Αυτό σημαίνει ότι η CS καρχαρία έχει κακή βιοδιαθεσιμότητα στα θηλαστικά (συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων) καθώς το μεγάλο μόριο CS δεν περνά αποτελεσματικά μέσω του εντερικού τοιχώματος. Αντί να απορροφάται στο σώμα, η CS καρχαρία διασπάται και εκκρίνεται κυρίως, περιορίζοντας τις θεραπευτικές επιδράσεις στις πληγείσες αρθρώσεις (5, 6). Όχι μόνο έχει περιορισμένα φαρμακευτικά οφέλη, οι μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι κατάποσης χόνδρου καρχαρία δεν είναι ακόμη καθοριστικοί (9).

Είναι σημαντικό να επαναλάβουμε ότι τα συμπληρώματα χόνδρου καρχαρία διακινούνται μόνο στην αγορά της φαρμακευτικής αγωγής που δεν ρυθμίζεται από την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ή παρόμοιο οργανισμό, δεδομένου ότι οι προμηθευτές δεν χρειάζεται να επικυρώνουν τις επιδόσεις των προϊόντων με κλινικές δοκιμές όπως και στη φαρμακευτική βιομηχανία (4).

Η κακή διαχείριση της αλιείας καρχαρία σε όλο τον κόσμο σημαίνει ότι πολλά είδη αλιεύονται υπερβολικά και ολοένα απειλούνται περισσότερα είδη με εξαφάνιση. Από τα 1.041 γνωστά είδη χονδροειδών ψαριών (καρχαρίες, σαλάχια), περισσότερο από 25% απειλούνται, είναι ευάλωτα προς εξαφάνιση ή σχεδόν απειλούνται (8). Οι υγιείς πληθυσμοί καρχαρία είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και του πληθυσμού των πολυάριθμων άλλων θαλάσσιων ειδών (2, 1).

Το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας θέλει να στοχεύει στην καλύτερη ενημέρωση του κοινού σχετικά με την κακή απόδοση των συμπληρωμάτων χόνδρου καρχαρία και στη μείωση της περιττής κατανάλωσης CS που προέρχεται από καρχαρίες και πωλούνται εντός της Ελλάδας.

Πηγές:
(1) Hepplestone, Dr. L.M. BCSc, n.d., Use of Shark Cartilage in Osteoarthritic Nutraceuticals.
(2) Hepplestone, Dr. L.M. BCSc, 2008, Shark Cartilage in Osteoarthritic Nutraceuliticals - Trade Statistics.
(3) The Shark Trust, Nigel Hulbert n.d., Shark Cartilage.
(4) Hepplestone, Dr. L.M. BCSc, 2008, Osteoarthritis, Blue Hills Veterinary Hospital.
(5) Volpi, N., 2002, Oral bioavailability of chondroitin sulphate (Condrosulf) and it’s constituents in healthy male volunteers. Osteoarthritis Cartilage; 10:768-777.
(6) Volpi, N., 2003, Oral absorption and bioavailability of ichthyic origin chondroitin sulphate in healthy male volunteers. Osteoarthritis Cartilage; 11:433-441.
(7) Neil, Kirsten M., Caron, John P., Orth, Michael W., 2005, The role of glucosamine and chondroitin sulphate in treatment for and prevention of osteoarthritis in animals. JAVMA, Vl 226, No.7.
(8) IUCN Red List, 2014, Assessment Results - Extinction Risk & Conservation of the World’s Sharks & Rays, Analysis from the IUCN Shark Specialist Group.
(9) D.Uebelhart, M.D., 2008, Clinical review of chondroitin sulfate in osteoarthritis, Osteoarthritis and Cartilage, Volume 16, Supplement 3, October 2008, Pages S19-S21.
(10) Cartilage (Bovine and Shark) (PDQ®)

​Ευχαριστούμε το sharklife για την ενημέρωση ότι προϊόντα με χόνδρο καρχαρία πωλούνται σε όλη την υφήλιο και μπορέσαμε να κάνουμε και εμείς την έρευνα μας για το τι πωλείται στην Ελλάδα.

Παρακάτω στον πίνακα παραθέτουμε κάποια από τα προϊόντα με χόνδρο καρχαρία που πωλούνται εντός της Ελλάδας. Βεβαίως αυτός ο πίνακας είναι μια μικρή εικόνα για το τι πραγματικά συμβαίνει διότι βρήκαμε και προϊόντα από λάδι συκωτιού καρχαρία, αλλά και γενικά άλλα προϊόντα. 

Μια απλή αναζήτηση στο google, bestprice, skroutz δείχνει πάρα πολλές εταιρείες να πωλούν σκευάσματα με χόνδρο από καρχαρία.

Την Πέμπτη, η Διεθνής Ένωση για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) ανακοίνωσε σε δελτίο Τύπου ότι η ομάδα ειδικών καρχαριών (SSG), αποτελούμενη από 174 εμπειρογνώμονες από 55 χώρες, δημοσίευσε ενημερωμένες εκθέσεις κόκκινου καταλόγου για 58 είδη ελασμοβράχιων. Δεκαεπτά από αυτά τα 58 είδη ταξινομούνται ως απειλούμενα με εξαφάνιση, συμπεριλαμβανομένης της αναταξινόμησης του Ρυγχοκαρχαρία (Isurus oxyrinchus) από ένα είδος ευάλωτων σε απειλούμενα είδη (Roy, 2019).

Η ανακοίνωση ήρθε μετά από μια 2ετή επανεξέταση περισσότερων από 400 ειδών ελασμοβράχιων από την SSG. Ο καθηγητής Nicholas Dulvy, συμπρόεδρος του SSG στο Πανεπιστήμιο Simon Fraser στον Καναδά, δήλωσε στην ανακοίνωση ότι τα αποτελέσματα ήταν "ανησυχητικά και δεν προκαλούν έκπληξη, καθώς βρίσκουμε τους καρχαρίες που ωριμάζουν ιδιαίτερα αργά, και είναι απροστάτευτοι από την υπεραλίευση τείνουν να είναι οι πιο απειλούμενοι καρχαρίες. "Μεταξύ των ειδών που ασχολούνταν με την SSG ήταν ο Ρυγχοκαρχαρίας και ο ξάδελφος του, μακρύπτερος ρυγχοκαρχαρίας (Isurus paucus), που επίσης απαριθμήθηκε ως είδος που απειλείται με εξαφάνιση. Και τα δύο είδη μακό είναι άκρως μεταναστευτικά και χρειάζονται αρκετά χρόνια μέχρι να ωριμάσουν σεξουαλικά (Ebert, Fowler, & Dando, 2015 · Skomal, 2016). Είναι επίσης αλιεύονται για το κρέας και τα πτερύγια τους στις ασιατικές αγορές, αλλά μέχρι σήμερα δεν ρυθμίζονται από αλιευτικές ποσοστώσεις. Το Μεξικό πρότεινε οι Μάκο καρχαρίες να είναι προστατευόμενο είδος CITES του Παραρτήματος ΙΙ. Η Σύμβαση CITES ή η σύμβαση για το διεθνές εμπόριο των ειδών που απειλούνται με εξαφάνιση, το Παράρτημα ΙΙ δεν απαγορεύει την αλιεία ή το εμπόριο μάκο, αλλά θα ρυθμίζει αυτές τις πρακτικές. Τον Μάιο του τρέχοντος έτους, τα συμμετέχοντα έθνη θα ψηφίσουν για την πρόταση. Μπορείτε να ακολουθήσετε ενημερώσεις στα κοινωνικά μέσα χρησιμοποιώντας τα αρχεία #ABreakForMakos και #CITES

Πηγή: ocean for sharks

Μέσα από το 15μήνο πρόγραμμα μας για την καταγραφή των καρχαριών στην Ελλάδα, ανακαλύπτουμε πως και με ποιο τρόπο οι Έλληνες τρώμε καρχαρίες και μάλιστα απειλούμενα αλλά και προστατευόμενα είδη. Βεβαίως φαίνεται πως υπάρχει μεγάλη άγνοια γύρω από το θέμα και στους καταναλωτές αλλά και στους ίδιους τους ψαράδες και τους λιμενικούς.

Το θέμα ξεκινάει από τους ψαράδες που ονομάζουν όλα τα είδη σκυλόψαρα, γαλέοι και σαπουνάδες και με αυτές τις ονομασίες φτάνει η πλειοψηφία των καρχαριών στις ιχθυόσκαλες. Όμως πολλοί καρχαρίες δεν φτάνουν καν στις ιχθυόσκαλες αλλά οι ψαράδες τους ξεφορτώνουν συνήθως σε μικρά λιμάνια ή απομακρυσμένες παραλίες και μέχρι να δέσουν το σκάφος τους έχουν φροντίσει ήδη να πουλήσουν τους καρχαρίες σε ταβέρνες, εστιατόρια ή και ιχθυοπωλεία.

​Βάση των καταγραφών του προγράμματος δείχνει ότι περίπου το 90% που των καρχαριών που αλιεύονται μόλις περίπου το 5% επιστρέφεται πίσω στην θάλασσα ενώ άγνωστος είναι ο πραγματικός αριθμός για το πόσοι πουλήθηκαν ή ιδιο-καταναλώθηκαν. Επίσης δεν είναι γνωστό εάν αυτοί οι καρχαρίες που απελευθερώθηκαν κατάφεραν να επιβιώσουν ή όχι.

Περισσότεροι έλεγχοι χρειάζονται από το λιμενικό αλλά και εκμάθηση στους ψαράδες.

Μέσα από το πρόγραμμα είδαμε και μάθαμε για τους ανύπαρκτους ελέγχους που γίνονται στις ιχθυόσκαλες, με πολλές φορές καν να μην υπάρχουν λιμενικοί παρών αλλά και να περνάνε προστατευόμενα είδη κάτω από την μύτη των αρχών. Οι ίδιοι οι λιμενικοί αδυνατούν να αναγνωρίσουν σωστά τα είδη των καρχαριών που έχουν μπροστά τους αλλά και οι ίδιοι παραδέχονται πως ποτέ δεν έλαβαν κάποια εκπαίδευση για την αναγνώριση των καρχαριών.

Επίσης το ίδιο ακριβώς πρόβλημα προκύπτει και με τους επαγγελματίες αλιείς. Ενώ με τους ερασιτέχνες ψαράδες είναι κάπως καλύτερα τα πράγματα που τουλάχιστον οι περισσότεροι προσπαθούν να μάθουν τι είδος έχουν πιάσει, αλλά η πλειοψηφία των ερασιτεχνών ψαράδων δεν ενδιαφέρεται στην αλιεία καρχαριών.

Όπως ήδη αναφέραμε παραπάνω οι περισσότεροι ψαράδες λένε όλα τα είδη γαλέους, σκυλόψαρα και σαπουνάδες με το να προκαλεί ένα πραγματικό κομφούζιο στην αγορά αλλά και στους καταναλωτές διότι κανένας δεν ξέρει τι είδος είναι αυτό που πουλιέται και έαν είναι προστατευόμενο είδος. π.χ.

• Ο Γαλέος (Galeorhinus galeus) είναι προστατευόμενο είδος από διάφορες νομοθεσίες και συμβάσεις και θεωρείται τρωτό είδος με βάση το IUCN.
• Ενώ ο Σαπουνάς (Cetorhinus maximus) είναι επίσης ένα προστατευόμενο είδος από διάφορους κανονισμούς της Ε.Ε., νομοθεσίες και συμβάσεις και θεωρείται απειλούμενο είδος με βάση το IUCN.

Παρ' όλα αυτά, οι ψαράδες αρκετές φορές αναφέρουν σαν "γαλέο" τα 3 είδη Mustelus sp. που έχουμε στην Ελλάδα, τα οποία θεωρούνται τρωτά με βάση το IUCN, αλλά δεν προστατεύονται από κάποια νομοθεσία και επιτρέπεται η αλιεία τους.

Αλλά τα mustelus sp. ζουν μέχρι 13 με 27 χρόνια (εξαρτάται το είδος) και όλα ενηλικιώνονται και είναι έτοιμα για αναπαραγωγή στην μισή ζωή τους, με μικρό ρυθμό γεννήσεων και αναπαραγωγής και αυτό δημιουργεί ένα πρόβλημα με την συχνή αλιεία τους για το ποιο πραγματικά θα είναι το μέλλον των Mustelus sp.

Τις περισσότερες φορές όμως οι ψαράδες πιάνουν Εξαβράγχιους καρχαρίες  (Hexanchus griseus), όπου αναγνωρίζονται λανθασμένα σαν Σαπουνάδες (Cetorhinus maximus). Ενώ σαν σαπουνάδες πολλές φορές οι ψαράδες εννοούν όλους τους καρχαρίες που πιάνουν στον αφρό (δηλαδή στην επιφάνεια της θάλασσας).

Το πρόγραμμα όμως έφερε στην επιφάνεια επίσης και άλλο ένα πρόβλημα, όπου η αλίευση και η πώληση προστατευόμενων ειδών καρχαριών φτάνει άνω του 70% (βάση των καταγραφών).

Ενώ ταυτόχρονα οι καταναλωτές έχουν πλήρη άγνοια για ότι αρκετοί καρχαρίες που αγοράζουν είναι απειλούμενα και προστατευόμενα είδη και έτσι συμβάλλουν έστω και άθελα τους (μιας και δεν ζητάνε ποτέ να μάθουν περισσότερα για αυτό το είδος που αγοράζουν και στέκονται μόνο στο όνομα και την τιμή που έχει η καρτέλα) στην παράνομη αλιεία και το εμπόριο αυτών των ειδών.

Γαλέος με σκορδαλιά, καρχαρίας μεζές με το ούζο και το τσίπουρο, και καρχαρίας σουβλάκι είναι μερικά από τα είδη που τρώμε πολύ οι Έλληνες.

​Τώρα που πλησιάζει η Καθαρά Δευτέρα (στις 11 Μαρτίου 2019) οι Έλληνες θα γεμίσουμε για μια άλλη φορά τις κοιλιές μας με γαλέο και σκορδαλιά, διότι αποτελεί παράδοση χρόνων. Το μόνο όμως που δεν γνωρίζει η πλειοψηφία των Ελλήνων είναι πως ο Γαλέος (Galeorhinus galeus) είναι είδος καρχαρία, και είναι προστατευόμενο και απειλούμενο είδος.

Άλλο ένα πρόβλημα είναι οι ψαροταβέρνες σε όλη την επικράτεια, συνήθως σε παράλιες περιοχές, όπου δεν είναι και λίγες φορές που θα βγάλουν σαν μεζέ διάφορα είδη καρχαριών με το ούζο ή το τσίπουρο. Αλλά αυτοί οι καρχαρίες αγοράζονται πολλές φορές κατευθείαν από τα αλιευτικά σκάφη χωρίς να έχουν εκφορτωθεί σε κάποια ιχθυόσκαλα, αλλά ούτε και να έχει ειδοποιηθεί το λιμενικό για ότι πιάσανε καρχαρία, ή να έχει καταγραφεί κάπου αλλού επίσημα.

Ενώ τον τελευταίο καιρό, βλέπουμε και μια προσπάθεια από ψαροταβέρνες και ιχθυοπωλεία στην χώρα μας να προσπαθούν να κάνουν το σουβλάκι από καρχαρία το νέο trend της εποχής μας.

Βεβαίως υπάρχουν διάφορες μελέτες που αποδεικνύουν πως οι περισσότεροι καρχαρίες είναι ακατάλληλοι για ανθρώπινη κατανάλωση, καθώς το δέρμα τους περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις από τοξικά βαρέα μέταλλα, αλλά αυτή η ενημέρωση δεν έχει φτάσει ποτέ στα αυτιά του κόσμου, αφού δεν υπάρχει ούτε μια ενημερωτική αφίσα ή flyer σε ιχθυοπωλεία ή ιχθυοαγορές και δεν έχει φροντίσει κανείς να ενημερώσει τους καταναλωτές.

Για ακόμα μια χρονιά που μας πέρασε αποδείχτηκε πως δεν είμαστε στο μενού των καρχαριών, άσχετα με το τι μηνύματα προσπαθούν να περάσουν οι εφημερίδες και οι ταινίες που τους βλέπουν αχόρταγους θηρευτές που θα επιτεθούν και θα φάνε σε ότι βρουν μπροστά τους.

Για το 2018 σύμφωνα με το shark attack file, όπου έχει την μεγαλύτερη βάση δεδομένων για όλες τις επιθέσεις παγκοσμίως για τους καρχαρίες, είχαμε 93 απρόκλητες επιθέσεις και μόνο 4 ήταν θανατηφόρες.