​του Εντουάρντο Κουάρτα.
​
Θα σας διηγηθώ για την ιερακοτροφία και για το πως ταπεινώνει και οδηγεί στον δρόμο του αφανισμού τα αρπακτικά. Θα σας το διηγηθώ έχοντας σημαντικές εμπειρίες από τον καιρό που συμμετείχα στην «Ομάδα Προστασίας Αρπακτικών» - GTR στην Σικελία, μία ομάδα συντονισμού όλων εκείνων των συλλόγων και συλλογικοτήτων που μοιράζονται πόρους και εθελοντές με στόχο την παρεμπόδιση της αρπαγής νεοσσών αρπακτικών από τις φωλιές τους από μέρους των λαθροθηρών.

Τι κοινό έχουν οι λαθροθήρες με τους «γερακάρηδες», ή η λαθροθηρία με την ιερακοτροφία ; Η ιερακοτροφία είναι στενά συσχετισμένη με την λαθροθηρία πτηνών, με λίγα λόγια με τη μαζική και αδιάκριτη, μη επιλεκτική, σύλληψη άγριων πτηνών με χρήση απαγορευμένων μέσων παγίδευσης - βρόχοι, θηλειές, συρματοθηλειές, σιδηροπαγίδες, ξόβεργες, παγίδες με σιαγόνες, αγκίστρια, ζωντανά άγρια πτηνά τυφλωμένα ή ακρωτηριασμένα, που χρησιμοποιούνται ως κράχτες, μαγνητόφωνα, μηχανήματα και συσκευές ηλεκτροπληξίας, ηλεκτρονικές συσκευές που προκαλούν θανάτωση ή αναισθητοποίηση, δηλητηριώδεις σπόροι ή ουσίες και οποιεσδήποτε άλλες παρόμοιες παγίδες ή παραπλανητικά μέσα και μέθοδοι. Όχι τυχαία, ενίοτε οι ιερακοτρόφοι είναι και λαθροθήρες για λογαριασμό άλλων, οι οποίοι τροφοδοτούν την μαύρη αγορά των αρπακτικών.

Σε γενικές γραμμές, θεωρώ ότι η ιερακοθηρία είναι δραστηριότητα λιγότερο απεχθής από εκείνη της ιερακοτροφίας, της «εκπαίδευσης» δηλαδή σε βίαια υποταγή του αιχμάλωτου αρπακτικού. Και, δίχως άλλο, δεν έχει καμία απολύτως αξία το «κύρος» με το οποίο προσπαθούν να επενδύσουν την δραστηριότητα τους, ψάχνοντας στο παρελθόν την εγκυρότητα της «παράδοσης» τους. Αυτοανακηρύσσονται ως «μέντορες» ή «αρχιγερακάρηδες»… «Μέντορες» του τι ; Μήπως της βίαιας, παρά φύση, υποταγής άλλων συναισθανόμενων πλασμάτων ; Η αλήθεια είναι ότι δεν μπορεί να εξημερωθεί και δεν μπορεί να μετατραπεί ένα αρπακτικό σε οικόσιτο… Το μόνο το οποίο είναι δυνατό είναι η συνεχής φθορά της ζωτικής του δύναμης και ο εξαναγκασμός στην ανοχή της ανθρώπινης παρουσίας που, διαφορετικά, θα το απομάκρυνε «tout cour» τουλάχιστον από φόβο.

Για να διασφαλιστεί η αιχμαλωσία, τα αρπακτικά περνάνε το περισσότερο χρόνο κουκουλωμένα και «παστουρωμένα». Και σαν να μην έφτανε αυτό, υποβάλλονται σε συνεχή «εκπαίδευση» με στόχο τον εξαναγκασμό στη διατροφή στο χέρι του δεσμοφύλακα τους. Εξου και η κλασική έκφραση του κόσμου της ιερακοτροφίας : «με την πείνα κρατιούνται τα αρπακτικά «στο χέρι». «Ιερακοτροφία», με λίγα λόγια, δεν είναι άλλο παρά η αλαζονική προσπάθεια βίαιας υποταγής περήφανων και αδάμαστων αρπακτικών με στόχο την εκπαίδευση στο κυνήγι προς όφελος του ανθρώπου.

Θεωρητικά, τα αρπακτικά που ανήκουν σε ιερακοτροφείς και ιερακοθήρες θα πρέπει να είναι γεννημένα όλα σε νόμιμα, εξουσιοδοτημένα, εκτροφεία. Παρά ταύτα, μολονότι η λαθροθηρία απαγορεύεται από το νόμο, η διατήρηση σε αιχμαλωσία συνεχίζει να θεωρείται νόμιμη ως εάν ένα αρπακτικό που γεννιέται σε κλουβί να είχε διαφορετικές ανάγκες και διαφορετικά δικαιώματα από ένα άλλο που γεννιέται στην άγρια φύση. Τα αρπακτικά σε αιχμαλωσία είναι στην ουσία καταδικασμένα σε ισόβια και η βάσανος την οποία υφίστανται δεν είναι κατώτερη από την βία στην οποία υπόκεινται εκείνα που αιχμαλωτίζονται στη φύση. Ας σκεφτούμε μόνο ότι τα περισσότερα είναι από τη φύση τους αποδημητικά. Κάθε χρόνο ταξιδεύουν χιλιάδες χιλιόμετρα για να φτάσουν στις περιοχές διαχείμασης και αναπαραγωγής, ενώ τα αρπακτικά σε αιχμαλωσία περνούν τη ζωή τους δεμένα με κορδόνια και σχοινάκια, φοράνε κουδούνια και πομπούς GPS για να εντοπίζονται μόλις απομακρυνθούν και αναγκάζονται να ζευγαρώσουν παρά φύση για να υβριδοποιήσουν το είδος, ακόμη και μέσω τεχνητής γονιμοποίησης, ή και με αρπακτικά άλλων περιοχών και άλλων Ηπείρων, όπως το αμερικανικό γεράκι Χάρις ή η αμερικανική γερακίνα.

Οι παρερμηνείες του Υφυπουργού στην Βουλή για το νομοσχέδιο 4830/2021, Κεφ. Θ’, Άρθ. 23, παρ. 2 που παρ' ότι ρητά λέει ότι: «Απαγορεύεται η συμμετοχή, με οποιονδήποτε τρόπο και για οποιονδήποτε σκοπό, κάθε ζώου σε κάθε είδους παραστάσεις, μη εξαιρουμένων των εκπαιδευτικών παραστάσεων.», έδωσαν πάτημα στον γερακάρη κο. Αθανασίου να χρησιμοποιεί διάφορα πουλιά συνεχόμενα σε παραστάσεις και show και να τα κάνει βόλτες όπου βρεθεί και σταθεί.

Πλούσια η παράνομη δράση του και πραγματοποιεί συχνά "εκπαιδευτικές" παρουσιάσεις σε πάρκα της Αθήνας, ενώ και πήγε και μια Τυτώ* στο σχολείου του υιού του όπου φαίνεται ξεκάθαρα πως την Τυτώ την χειρίζεται ο ανήλικος (σε μικρή ηλικία) υιός του με ότι κινδύνους μπορεί να υπάρχει για το πτηνό αλλά και για την ασφάλεια των άλλων παιδιών.

Αλλά και όπως κάνανε οι αρκουδιάρηδες** που περιφέρανε τις αρκούδες σε δεξιώσεις, σε επιχειρήσεις και στους δρόμους, έτσι κάνει και ο γερακάρης με το να πηγαίνει τα πτηνά του σε ταβέρνα με πλήθος και σε εκκλησία, ενώ δεν λείπουν οι δημόσιες προβολές σε όλη την Ελλάδα.

* Η Τυτώ (Tyto alba) είναι ένα προστατευόμενο είδος με διάφορες κοινοτικές, εθνικές και ευρωπαϊκές νομοθεσίες και απαγορεύεται η κατοχή της. Εδώ γεννιέται και το ερώτημα πως έχει στην κατοχή του αυτό το είδος ο κος. Αθανασίου και γιατί το περιφέρει;

** Πριν από 50 χρόνια (την δεκαετία του '70) καταργήθηκαν με Νόμο οι παραστάσεις με αρκούδες, ενώ στις 31 Ιανουαρίου του 2012 ψηφίστηκε από την τότε βουλή το νομοσχέδιο όπου απαγορεύει τη λειτουργία τσίρκων και κάθε είδους παραστάσεων με ζώα όπως και τη χρησιμοποίησή τους σε επιχειρήσεις ψυχαγωγικών παιχνιδιών, πίστες αυτοκινήτων, μουσικές συναυλίες, επιδείξεις, πανηγύρια και άλλες εκδηλώσεις.​

Για να αποκτήσουν κάποιοι άνθρωποι γεράκια, αετούς και άλλα πτηνά για να κυνηγούν με αυτά (ιερακοθηρία) ή για να τα αναπαράγουν για να τα πωλούν (ιερακοτροφία), σημαίνει ότι έχουν συλληφθεί αυτά τα είδη (π.χ. γεράκια) σε άλλες χώρες που δεν προστατεύονται, όπως π.χ. ΗΠΑ. 

Παρακάτω έχουμε 2 βίντεο με την σύλληψη που γερακιών που κάνει μια ομάδα στις ΗΠΑ σαν επάγγελμα.

Ποιο είναι όμως το πρόβλημα; (Να τονίσουμε τα βασικά)

1. Έχουμε υφαρπαγή άγριων ζώων από την άγρια φύση, συνήθως από χώρες που δεν προστατεύονται.
2. Υπάρχουν αρκετοί άνθρωποι που το κάνουν χωρίς να έχουν κάποια άδεια από το εκάστοτε κράτος.
3. Υπάρχει ένα μεγάλο παρα-εμπόριο πώλησης τέτοιων ειδών.
4. Λόγω του στρες της σύλληψης και της παγίδευσης μόνο ένα μικρό ποσοστό επιβιώνει (για την ακρίβεια ανάλογα με το είδος πουλιού μόνο τον 1ο χρόνο έχουν πιθανότητα θανάτου έως 80%).
5. Και ένα μικρότερο ακόμα ποσοστό μπορεί να αναπαραχθεί όταν νιώθει παγιδευμένο.
6. Ακόμα και αν η σύλληψη, η παγίδευση και η αναπαραγωγή ήταν παράνομη, τα μικρά που θα γεννηθούν θεωρούνται νόμιμα για πώληση και κατοχή από ιδιώτες εφ' όσον γεννήθηκαν μέσα από εκτροφή και όχι ελεύθερα.
7. Επίσης ένα μεγάλο ποσοστό (π.χ. περίπου το 81% των Peregrine Falcons) παθαίνουν συχνά τραυματικές βλάβες που συνίστανται σε κατάγματα, εξαρθρήματα και τραύμα μαλακών ιστών (σσ. όταν είναι παγιδευμένα).

Η κατοχή τέτοιων άγριων ζώων, από την υφαρπαγή νεαρών και ενήλικων ειδών ή τα αυγά τους, είναι από τις πιο μαύρες σελίδες της ανθρωπότητας κατά της βίας των ζώων και αποτελεί ένα διαρκές έγκλημα κατά της άγριας ζωής με την υποστήριξη επιχειρηματιών, πολιτικών, και άλλων ομάδων ανθρώπων.

​"Το πουλί προσπαθεί απελπισμένα να κρατήσει την αναπνοή του και όταν πια δεν τα καταφέρνει αναγκάζεται να καθίσει στο χέρι του ανθρώπου δυνάστη του".

Για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί το αρπακτικό για κυνηγετικούς σκοπούς ή και για παραστάσεις ή επιδείξεις, πρέπει να υποταγεί στον άνθρωπο μέσω της πλήρους ακύρωσης της θέλησης του.

1. Μία πρώτη φάση της διαδικασίας υποταγής του - που πλασάρεται ως «εκπαίδευση» - είναι εκείνη του «διατροφικού εκβιασμού». Το αρπακτικό τοποθετείται σε μία μπάρα, δεμένο στο ένα πόδι και εξαναγκάζεται επανειλημμένα και μέχρι εξάντλησης να ανεβεί στο χέρι του γερακάρη.

Μόνο όταν ανεβεί δίχως αντίσταση θα του δοθεί τροφή. Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται καθημερινά, για εβδομάδες, έως ότου καθίσει εκούσια στο χέρι του γερακάρη γνωρίζοντας ότι θα πάρει τροφή.

2. Σε επόμενες φάσεις της διαδικασίας υποταγής, το αρπακτικό υποχρεώνεται να καθίσει στο χέρι περισσότερων ανθρώπων πλέον του γερακάρη. Η διαδικασία έγκειται στο περίφημο «Wachtragen», ή στην συνεχή και αδιάκοπη μεταφορά του από άτομο σε άτομο, για ημέρες και νύχτες και κάθε φορά σε διαφορετικό περιβάλλον. Σε πλήρη σύγχυση από την επαφή με τους ανθρώπους και τα συνεχή περιβαλλοντικά ερεθίσματα, το αρπακτικό αναγκάζεται να συνεχίσει έως πλήρους εξάντλησης. Η διαδικασία ολοκληρώνεται όταν δεν θα δείξει πλέον κανένα σημάδι φόβου και θα έχει υποταγεί στα παραγγέλματα.

3. Μία άλλη μέθοδος, ιδιαίτερα σκληρή, είναι εκείνη του «θαλάμου νερού». Το αρπακτικό οδηγείται σε ένα δωμάτιο του οποίου το πάτωμα καλύπτεται με νερό, με ύψος το οποίο δεν του επιτρέπει να πατώσει. Το νερό σημαίνει θάνατο για το αυτό καθόσον δεν μπορεί να κολυμπήσει. Το πουλί τρομάζει από τους παρόντες και σπρώχνεται στο νερό. Προσπαθεί απελπισμένα να κρατήσει την αναπνοή του και όταν πια δεν τα καταφέρνει αναγκάζεται να καθίσει στο χέρι του ανθρώπου που του το απλώνει στην επιφάνεια του νερού. Με αυτό τον τρόπο επιβάλλεται στο αρπακτικό ότι η σωτηρία του είναι μονοσήμαντα συνυφασμένη με την επιστροφή στο χέρι του γερακάρη.

4. Φάσεις της «εκπαίδευσης»-υποταγής (σύμφωνα με επίσημο ιστότοπο ιερακοθηρίας)

Τέσσερις είναι η φάσεις της διαδικασίας της «εκπαίδευσης»-υποταγής των αρπακτικών.

α. Το «imprinting». To «imprinting» είναι εκείνη η διαδικασία κατά την οποία το αρπακτικό εξαναγκάζεται να «αποτυπώσει» στη μνήμη του ένα δεδομένο περιβάλλον, από τη γέννηση και για όλη την διάρκεια της ζωής του. Σε πολύ νεαρή ηλικία είναι πολύ πιο εύκολο να «δεθεί» με το όποιο περιβάλλον και, για αυτό, η πρώτη φάση της «εκπαίδευσης» - ή «εξημέρωσης» - μπορεί να παραλειφθεί. Η διαδικασία είναι αναστρέψιμη.

β. Ο εθισμός. Ο εθισμός - ή «προσαρμογή», ή «εξοικείωση» - αποτελεί την διαδικασία κατά την οποία το αρπακτικό οδηγείται στην παντελή απουσία αντίδρασης σε ένα ορισμένο ερέθισμα. Εάν προσπαθήσουμε να χαϊδέψουμε ένα αρπακτικό, για παράδειγμα, αυτό θα φοβηθεί και θα προσπαθήσει να μας ραμφίσει. Εάν όμως, συνεχίσουμε, σταθερά και καθημερινά, να προσπαθούμε να το χαϊδέψουμε, το αρπακτικό θα «συνηθίσει» και θα πάψει να αντιδρά.

Αυτή η διαδικασία «προσαρμογής» θέτει το αρπακτικό σε συγκεκριμένα ερεθίσματα κατά τρόπο τόσο πιεστικό και συνεχή που στο τέλος σταματά κάθε αντίδραση.

γ. Ο ψυχολογικός καταναγκασμός. Ο ψυχολογικός καταναγκασμός αποτελεί το πλέον ισχυρό εργαλείο του γερακάρη στο πλαίσιο της εκπαίδευσης»-υποταγής του αρπακτικού. Ο ψυχολογικός καταναγκασμός βασίζεται στην αρχή της «επιβράβευσης» και χρησιμοποιεί την μέθοδο των «εξαρτημένων αντανακλαστικών» του Παβλόφ.

Για να το αναγκάσει να καθίσει στο χέρι του, ο γερακάρης τοποθετεί τροφή στην γροθιά του και καλεί το αρπακτικό να την πάρει, πλησιάζοντας την σε αυτό και ίσως αφήνοντας το να πάρει λίγα κομμάτια. Από την στιγμή που το πουλί θα καθίσει για πρώτη φορά στο χέρι του γερακάρη θα συμβούν δύο πράγματα :

- Το αρπακτικό καταλαβαίνει ότι πηδώντας στο χέρι θα φάει.

- Το αρπακτικό καταλαβαίνει ότι για να φάει θα πρέπει να πηδήξει στο χέρι του γερακάρη.

Στη φύση το αρπακτικό θηρεύει μόνο όταν πεινάσει και σκοτώνει για να επιβιώσει. Τα αρπακτικά που προορίζονται για το κυνήγι διατηρούνται μεν ξεκούραστα αλλά με τη κατάλληλη δόση πείνας έτσι ώστε να κυνηγήσουν. Οι γερακάρηδες αρνούνται ότι αφήνουν τα πουλιά τους να λιμοκτονούν αλλά είναι σίγουρο ότι σε καθορισμένες περιόδους δεν τους δίνουν τροφή παρ’ ότι το ζητάει ο μεταβολισμός τους.

δ. Ο έλεγχος της διατροφής. Το βασικό εργαλείο του γερακάρη για να αναγκάσει το αρπακτικό να καθίσει στο χέρι του, να επιστρέψει σε αυτόν όταν το καλεί ή και να επιτεθεί σε ένα θήραμα - πραγματικό ή σε προσομοίωση - είναι η πείνα. Ο γερακάρης χρησιμοποιεί τους φυσιολογικούς - διατροφικούς του κύκλους του αρπακτικού, μεταξύ της στιγμής που είναι χορτάτο και εκείνης που έχει χωνέψει το τελευταίο γεύμα και αναζητά πάλι τροφή, για να το υποχρεώσει στην υποταγή.

Η διαδικασία είναι σταδιακή. Σε μία πρώτη φάση το αρπακτικό εθίζεται να τρώει στο χέρι του γερακάρη, σε μία δεύτερη εθίζεται να πάρει την τροφή με πηδήματα σε μικρή απόσταση στο χέρι του, ενώ στις επόμενες η απόσταση μεγαλώνει σταδιακά έως ότου εθιστεί να παίρνει την τροφή του ακόμη και σε μερικές εκατοντάδες μέτρων.

Η διαχείριση της πείνας του αρπακτικού και η διατήρηση του σε συγκεκριμένο βάρος αποτελούν τη βάση της «εκπαίδευσης»-υποταγής του αρπακτικού, αλλά και τους παράγοντες που μπορούν να υποθηκεύουν την όλη διαδικασία ή να καταστούν αιτία φυγής του την στιγμή της ελεύθερης πτήσης.

Το αρπακτικό ζυγίζεται ακόμη και 2 ή και 3 φορές την ημέρα και το βάρος του καταγράφεται στο περίφημο «ημερολόγιο του γερακάρη». Μέσω το ελέγχου του βάρους του, ο γερακάρης προσδιορίζει το «βάρος πτήσης», με λίγα λόγια το βάρος το οποίο πρέπει να έχει έτσι ώστε να αποδίδει στην πτήση και στο κυνήγι και να επιστρέφει όταν του ζητηθεί.
​
Πηγή
Γιώργος Δημητρίου
Περιφερειακός Σύμβουλος Αττικής
Επικεφαλής «ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ για την ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΤΤΙΚΗΣ