Παγκόσμια απειλή το εμπόριο του Στεπογέρακου (Falco cherrug) για ιερακοτροφία και ιερακοθηρία.

Το Στεπογέρακο είναι είδος γνήσιου γερακιού, που απαντάται και στον ελλαδικό χώρο. Η επιστημονική του ονομασία είναι Falco cherrug, και περιλαμβάνει 4 υποείδη. Στην Ελλάδα απαντάται το υποείδος F. c. cherrug (J.E.Gray, 1834).

Το Στεπογέρακο είναι το μεγαλύτερο από τα γεράκια που απαντώνται στον ελλαδικό χώρο. Το μέγεθός του είναι εκείνο που «τραβάει την προσοχή» στο πεδίο, διότι είναι πολύ σπάνιο και, αλλιώς, θα διέλαθε της παρατήρησης.

• Έχει μήκος σώματος (43)-45 έως 55-(59) εκατοστά και ανάπτυγμα πτερύγων (99)-104 έως 125-(129) εκατοστά.
  
  
• Το βάρος του κυμαίνεται από 750-1000 γραμμάρια για το αρσενικό και 1000-1300 γραμμάρια για το θηλυκό.
  
  
• Εκτός από το βάρος, τα φύλα είναι όμοια.
  
  

Τα ενήλικα Στεπογέρακα έχουν ανοιχτόχρωμο κεφάλι με αμμοκίτρινο κάλυμμα («στέμμα») και παρειές με μικρές καφέ κηλίδες. Η ράχη είναι σκούρα ερυθροκάστανη, ενώ η κάτω επιφάνεια είναι λευκή με πολλές σκούρες κηλίδες. Η ουρά είναι επίσης σκούρα καστανή με υπόλευκες λωρίδες. Το «μουστάκι» στο πρόσωπο είναι στενό και δυσδιάκριτο.
​
Το κήρωμα και τα πόδια είναι κίτρινα (γκριζογάλανα στα νεαρά άτομα).

Κυνηγά συχνά με οριζόντια επίθεση, αντί της κάθετης εφόρμησης του Πετρίτη, και τρέφεται κυρίως με τρωκτικά και τα πτηνά. Στην Ευρώπη, σκίουροι εδάφους (Spermophilus sp.) και άγρια περιστέρια είναι τα πιο κοινά θηράματα.

Αποτελεί την πρώτη επιλογή για την ιερακοθηρία, πράγμα που του κοστίζει την ελευθερία του και το κατατάσσει αυτομάτως στα κινδυνεύοντα είδη.

Στην Ελλάδα είναι εξαιρετικά σπάνιο και οι κίνδυνοι ελλοχεύουν κυρίως από τη λαθροθηρία.

IUCN Red List

Με βάση την κόκκινη λίστα του IUCN:
​

• Στην Μεσόγειο θεωρείται άκρως απειλούμενο (CR) - με τελευταία αναθεώρηση: 25 Οκτωβρίου 2021: https://www.iucnredlist.org/species/22696495/209774770.
  
  
• Στην Ευρώπη θεωρείται απειλούμενο είδος (EN) - με τελευταία αναθεώρηση: 18 Δεκεμβρίου 2020: https://www.iucnredlist.org/species/22696495/166310374 - από Ευάλωτο το 2015 (VU).
  ​
  
• Ενώ παγκοσμίως θεωρείται απειλούμενο είδος (EN) - με τελευταία αναθεώρηση: 5 Ιουλίου 2021: https://www.iucnredlist.org/species/22696495/204182473 - από Ευάλωτο το 2010 (VU).

Για όσους δεν γνωρίζουν τι σημαίνει η εικόνα παραπάνω. Να εξηγήσουμε πως "άκρως απειλούμενο" είδος είναι η τελευταία κατηγορία πριν το είδος θεωρείται εξαφανισμένο στην άγρια φύση. 

Με την τελευταία αναθεώρηση οι πληθυσμοί του Στεπογέρακου παγκοσμίως είναι σε πτώση (φθίνουσα) και υπολογίζονται σε 12,200 με 29,800 άτομα παγκοσμίως.

Μείωση του είδους λόγω ιερακοτροφίας.

Ο πληθυσμός αυτού του είδους βρίσκεται σε σοβαρή μείωση, κυρίως λόγω της απώλειας οικοτόπων και της σύλληψης για το εμπόριο γερακιών για χρήση σε ιερακοτροφία και ιερακοθηρία.

Στην Ελλάδα - ειδικά γερακάρηδες - προσπαθούν να μας πείσουν για το καλό της ιερακοτροφίας στο είδος (βλέπε παρακάτω το στιγμιότυπο οθόνης του Συλλόγου Ελληνικής Ιερακοθηρίας).

Όμως μελέτες και παγκόσμιοι οργανισμοί προειδοποιούν για το πως το είδος απειλείται άμεσα λόγω του εμπορίου του Στεπογέρακου για την χρήση του για ιερακοτροφία και ιερακοθηρία.

Παρακάτω είναι μερικά συγκεντρωμένα στοιχεία, από μια μεγάλη λίστα Παγκοσμίων Οργανισμών (ΜΚΟ) και μελετών που τονίζουν το πρόβλημα για το Στεπογέρακο:

1. Σύμφωνα με το Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (CMS), το παράνομο και μη δηλωμένο εμπόριο αποτελεί σημαντικό πρόβλημα για τη διατήρηση του είδους.
   
   
2. Σύμφωνα με την μελέτη: "​Πού πήγαν όλα τα γεράκια; Οι εξαγωγές του Στεπογέρακου (falco cherrug) σε μια παγκόσμια οικονομία" (Stretesky, P. B., McKie, R. E., Lynch, M. J., Long, M. A., & Barrett, K. L. (2018)), μας λέει ότι στο πλαίσιο της διατήρησης βιολογίας (conservation biology), τα αυξανόμενα στοιχεία για τη μείωση του πληθυσμού του Στεπογέρακου (falco cherrug) έχουν στρέψει την προσοχή ολονών στον ρόλο του παγκόσμιου εμπορίου γερακιών και ο παγκόσμιος πληθυσμός τους θα συνεχίσει να μειώνεται εάν δεν αλλάξει η πολιτική διατήρησης και συνεχιστούν οι τρέχουσες οικονομικές συνθήκες. Οι εξαγωγές του Στεπογέρακου για την ιερακοτροφία - ιερακοθηρίας θεωρούνται μία από τις κύριες μέγιστες απειλές για το είδος.
   
   
3. Σύμφωνα με το Birdlife International, μας λέει ότι στην Ευρώπη πέρα από την άλλες απειλές όπως τα καλώδια ρεύματος, η ιερακοτροφία - ιερακοθηρία είναι επίσης ένα σοβαρό πρόβλημα, η οποία έχει προκαλέσει τοπικές εξαφανίσεις του είδους στο παρελθόν (Baumgart 1991, 1994, Kovács et al. 2014, K. Ruskov in litt. 2007, A. Kovács in litt. 2016).
   
   
4. Σύμφωνα με το Wildlife Conservation Society (WCS) - Wildlife Trade, η πρωταρχική απειλή για το Στεπογέρακο είναι η σύλληψη για την ιερακοτροφία και ιερακοθηρία. Η CITES (2003) εκτιμά ότι ο αριθμός των Στεπογέρακων που λαμβάνονται από τη φύση σε ετήσια βάση κυμαίνεται από 6.825 με 8.400 άτομα (συμπεριλαμβανομένης της θνησιμότητας από αιχμαλωσία 5%). Ωστόσο, τα Στεπογέρακα απαιτούν έγκυρη άδεια CITES για το διεθνές εμπόριο και προστατεύονται στο Αφγανιστάν.
   
   
5. Ενώ σύμφωνα με το Cites: CASE STUDIES – SAKER FALCON (FALCO CHERRUG), του Frederic J. Launay ο οποίος είναι στο IUCN/SSC Re-introduction Specialist Group μας λέει για τον υβριδισμό με υβριδικά γεράκια που διέφυγαν ή απελευθερώθηκαν θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη γενετική ακεραιότητα των άγριων πληθυσμών. Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, οι απειλές είναι κυρίως παγίδευση γερακιών ή/και παράνομου εμπορίου, κυρίως από την Κεντρική Ασία, το Ιράν και το Πακιστάν.

Βιβλιογραφία

• Wikipedia: https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B5%CF%80%CE%BF%CE%B3%CE%AD%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BF
  ​
• Eureopean Environment Agency: https://eunis.eea.europa.eu/species/8709#legal_status
  
  
• Convention on the Conservation of Migratory Species of Wild Animals (CMS):  https://www.cms.int/raptors/sites/default/files/document/cms-raptors_stf-ws_pr04_demeulenaer.pdf​
  ​
• Stretesky, P. B., McKie, R. E., Lynch, M. J., Long, M. A., & Barrett, K. L. (2018). Where have all the falcons gone? Saker falcon (falco cherrug) exports in a global economy. Global Ecology and Conservation, 13, e00372. https://doi.org/10.1016/j.gecco.2017.e00372
  
  
• Birdlife International: http://datazone.birdlife.org/species/factsheet/saker-falcon-falco-cherrug/text
  
  
• WCS Wildlife Trade: https://wildlifetrade.wcs.org/WCS-Response/Military-WCS-Projects/Species-of-Interest/Saker-Falcon.aspx
  
  
• CITES: https://cites.org/sites/default/files/ndf_material/WG6-CS5.pdf