Έντονο πρόβλημα φέτος θα έχουν αρκετές παραλίες στο Αιγαίο (προς την χερσαία Ελλάδα), με βάση τις καταγραφές που έχουμε για τις μωβ μέδουσες.

Το πρόβλημα που αντιμετώπισε ο κορινθιακός πριν 3-5 χρόνια και η έξαρση που είχε η Μάλτα τις 2 τελευταίες χρονιές, τώρα έρχεται στο Αιγαίο.

Όλο τον χειμώνα μέχρι και σήμερα οι μωβ μέδουσες (Pelagia noctiluca) εντοπιζόντουσαν από Αττική, Πήλιο, Χαλκιδική μέχρι και Καβάλα, όπως και σε ελάχιστα νησιά κοντά σε αυτές τις περιοχές.

Οι μωβ μέδουσες θεωρούνται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στην Μεσόγειο. Το τσίμπημα τους είναι επώδυνο λόγω της νευροτοξίνης που έχουν. 

Οι νηματοκύστες παράγουν στο ανθρώπινο δέρμα, ερύθημα, πρήξιμο, κάψιμο όπως και μερικές φορές σοβαρές δερμονεκρωτικές, καρδιο- και νευροτοξικές επιδράσεις, οι οποίες είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες σε ευαίσθητα άτομα. 

Οι εξάρσεις μεδουσών μπορούν να επηρεάσουν σε μεγάλο βαθμό τις ανθρώπινες οικονομικές δραστηριότητες, όπως κολύμβηση, ψάρεμα, τουρισμός, κλπ. 

Χρήσιμες συμβουλές για τους πολίτες:

• Οι πολίτες καλούνται να κοιτάζουν τον καιρό και τους ανέμους πριν πάνε σε κάποια παραλία. Χρειάζεται να έχει αντίθετους ανέμους με την φορά της παραλία (π.χ. αν η παραλία έχει θέα προς τον Νότο, τότε για να μειώνεται η πιθανότητα να υπάρχουν μέδουσες πρέπει οι άνεμοι να κατεβαίνουν από τον Βορά, ώστε τον κυματισμό που δημιουργεί να τις διώχνει μακριά από τις παραλίες).
  
  
• Αν σε μια παραλία έχει πλαγκτόν, συνιστάται να αποφεύγουν οι πολίτες να κολυμπάνε, διότι οι μέδουσες τρέφονται με πλαγκτόν αλλά και τα κνιδοκύτταρα τους είναι μικρά, διαφανή και μπορούν να φτάσουν τα 10 μέτρα μήκος.
  
  
• Αν υπάρχει έντονο πρόβλημα με τις μωβ μέδουσες σε μια παραλία τότε συνιστάται οι πολίτες να μην ρισκάρουν να κολυμπήσουν και να φροντίζουν να έχουν πάντα κάποια αντισταμινική κρέμα μαζί τους.
  
  
• Για κανέναν λόγο οι πολίτες δεν πρέπει να βγάζουν τις μέδουσες έξω για να τις θάψουν στην άμμο, λόγω του ότι μεταφέρεται το πρόβλημα έξω με πιθανότητα κάποιος να πατήσει έστω και τυχαία κάποια νηματοκύστη, αλλά και γιατί σε τέτοιες μεγάλες εξάρσεις όσες και να δουν οι πολίτες και να βγάλουν υπάρχουν και άλλες εκατοντάδες μέσα στην θάλασσα. Δεν πρόκειται να λυθεί έτσι το πρόβλημα.
  
  
• Καλούνται όλοι οι πολίτες που βλέπουν οποιαδήποτε μέδουσα να τραβάνε φωτογραφία (έστω και με το κινητό του) και να ανεβάζουν την καταγραφή στο inaturalist.org (η πλατφόρμα έχει εφαρμογή και για ios και android) βάζοντας το είδος μέδουσας (αν δεν γνωρίζουν το είδος ας τοποθετούν cnidaria), την ημερομηνία που την είδανε και την ακριβή τοποθεσία. Με αυτό τον τρόπο ενημερώνεται ο σπέσιαλ google χάρτης που φτιάξαμε (οπότε μπορεί ο κάθε πολίτης να γνωρίζει τι καταγραφές μεδουσών υπάρχουν στην κάθε περιοχή από το κινητό του και μέσω των google maps), αλλά και οι καταγραφές είναι ανοιχτές για να μελετηθούν από κάθε βιολόγο και ερευνητή χρειάζεται αυτά τα δεδομένα.

Όλοι οι πολίτες και καταστηματάρχες πρέπει να συμβάλλουν στην προσπάθεια σωστής καταγραφής των μεδουσών αν δουν, και να μην προσπαθήσουν να κρύψουν το πρόβλημα κάτω από το χαλί όπως έγινε άλλες χρονιές, ηδάλλως ο τουρισμός μπορεί να καταστραφεί φέτος.

Με αφορμή αυτές τις ημέρες (8 με 12 Οκτωβρίου είναι οι ημέρες ευαισθητοποίησης των κεφαλόποδων), αλλά και το ότι ο κόσμος δεν γνωρίζει ποια είδη κεφαλόποδων έχουμε στην Ελλάδα ανακοινώνουμε την έναρξη του νέου project καταγραφής των κεφαλόποδων μέσα από το inaturalist (https://www.inaturalist.org/projects/cephalopods-of-greece), ώστε τα δεδομένα να είναι ανοιχτά και για άλλους φορείς / επιστήμονες / ερευνητές / βιολόγους / φοιτητές / κλπ. αλλά και την έναρξη της δημιουργίας νέου οδηγό πεδίου για τα κεφαλόποδα της Ελλάδας (το οποίο θα πάρει λίγο καιρό να δημοσιευθεί γιατί υπάρχουν πολλά είδη, ειδικά στις σουπιές).

​Σήμερα 12 Αυγούστου άρχισαν όλες οι ηλεκτρονικές και τοπικές εφημερίδες να βγάζουν copy-paste το ίδιο άρθρο για το που εμφανίστηκαν μέδουσες και ότι αυξήθηκαν σε όλη την Ελλάδα.

Επειδή τα ΜΜΕ κατά καιρούς λένε ότι να είναι, ας ξεκινήσουμε από την αρχή.

Το πρόγραμμα καταγραφής των μεδουσών τρέχει από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας με σκοπό να καταγράψει τις μέδουσες που εμφανίζονται στην Ελλάδα και να κατανοήσουμε λίγα περισσότερα πράγματα για αυτές, όπως που εμφανίζονται οι μέδουσες, πότε εμφανίζεται το κάθε είδος, πότε βλέπουμε έξαρση και ποια είδη μεδουσών συνυπάρχουν μαζί.

Πώς γίνεται αυτό;

Οποιοσδήποτε πολίτης μπορεί και έχει facebook βάζει την καταγραφή του στην ομάδα του facebook: https://www.facebook.com/groups/medouses, αλλά έχουμε φροντίσει και για αυτούς που δεν έχουν facebook να μας στέλνουν τις καταγραφές μέσω email ή πολλές φορές τους προτρέπουμε να τις βάζουν στο inaturalist.org (όπου παίρνουμε όλα τα δεδομένα για την βιοποικιλότητα της Ελλάδας) αλλά έτσι βοηθούν και σε άλλα ευρωπαϊκά και παγκόσμια προγράμματα.

Έτσι από αυτό το πρόγραμμα το πρώτο που κάναμε είναι δημιουργήσουμε τον οδηγό πεδίου για τις μέδουσες, ώστε οι πολίτες να μπορούν μόνοι τους να αναγνωρίζουν το είδος μέδουσας που είδαν ή τους τσίμπησαν. Βεβαίως πάντα προσφέρουμε (αφιλοκερδώς) αναγνώριση στο είδος που είδανε και μας έχουν στείλει υλικό (φωτογραφίες / βίντεο).

Δεύτερο βήμα ήταν η δημιουργία χάρτη με τις εμφανίσεις των μεδουσών ώστε να ενημερώνεται ο κόσμος.

Αυξήθηκαν οι μέδουσες;

Για να πει κανείς ότι αυξήθηκαν ή μειώθηκαν οι μέδουσες πρέπει να έχει δεδομένα και από άλλες χρονιές. Όταν η Ελλάδα (σαν κράτος) δεν μαζεύει δεδομένα και μόνο οι φορείς αποκτούν μέσω διάφορων projects είναι δύσκολο να απαντήσει κανείς σε μια τέτοια ερώτηση.

Παρ' όλα αυτά υπάρχει ανάλογα με την χρονιά κάποιες αυξομειώσεις, ανάλογα με το είδος και την τοποθεσία. π.χ. Φέτος βλέπουμε μείωση στις καταγραφές με πέρσι, αλλά αυτό δεν σημαίνει κάτι, διότι οι καταγραφές αφορούν από πολίτες. Όπως καταλαβαίνεται χωρίς την βοήθεια του κόσμου (citizen science) θα ήταν ακατόρθωτο να υπάρχει προσωπικό για μια τόσο μεγάλη ακτογραμμή που έχει η Ελλάδα να είναι παρών παντού σε καθημερινή βάση.

Τι σημαίνει όμως αυτό;

Ότι οι πολίτες που βοήθησαν πέρσι μπορεί να πήγαν σε διαφορετικό μέρος για διακοπές όπου έχει λιγότερες μέδουσες ή δεν είδαν και καθόλου. Ή μπορεί να μην πήγαν καν διακοπές. Και τα νέα άτομα που μας δίνουν καταγραφές συνήθως οι περισσότερες είναι τυχαίες μέδουσες που είδαν. 

Από την άλλη πλευρά ο περισσότερος κόσμος μπαίνει για μπάνιο και δεν απομακρύνεται ούτε καν 20 μέτρα από την παραλία. Κάθεται έξω στην ζώνη όπου όλοι πλατσουρίζουν.  Έχουμε ήδη καταγράψει σε παραλίες οι οποίες ήταν πλήρης με κόσμο, και στα πρώτα 30-40 μέτρα από την παραλία να μην υπάρχει μέδουσα και πιο βαθιά (ακόμα και στα 50-100 μέτρα από την παραλία) να υπάρχουν πάρα πολλές. Έτσι για να δει κάποιος μέδουσες έξω-έξω πρέπει να τις έχουν παρασύρει τα θαλάσσια ρεύματα και τα κύματα.

Υπάρχουν προβλήματα;

Δυστυχώς μέσα από το πρόγραμμα έχουμε εντοπίσει διάφορα προβλήματα. 

Το κύριο από αυτά είναι η δυσφορία μερικών πολιτών νομίζοντας ότι δυσφημούμε την περιοχή τους και αρνούνται να μας δώσουν στοιχεία. Δηλαδή αντί για την ενημέρωση των πολιτών και πως να προστατευτούν προτιμάνε τις καταγγελίες εναντίων μας. Λες και με μαγευτικό τρόπο θα εξαφανιστούν οι μέδουσες από την περιοχή ή ότι οι τουρίστες δεν θα το καταλάβουν ότι έχει μέδουσες και δεν θα σηκωθούν να φύγουν.

Επίσης υπάρχουν πολίτες που μας δίνουν φωτογραφίες, βίντεο αλλά και καταγραφές οι οποίες δεν είναι ολοκληρωμένες, όπως δεν δίνουν ακριβή τοποθεσία ή ημερομηνία. Για μια καταγραφή να είναι ολοκληρωμένη και να μπορέσουμε να την καταγράψουμε και να την χαρτογραφήσουμε χρειαζόμαστε τα εξής στοιχεία:

• Ημερομηνία
• Τοποθεσία
• Είδος (άμα δεν το ξέρουν, μπορούν να μας το περιγράψουν ή να μας δώσουν φωτογραφίες και να το αναγνωρίσουμε εμείς)
• Πληθυσμό (πόσες είδανε οι ίδιοι).
• Φωτογραφία / Βίντεο είναι προαιρετικά (αλλά πολύ χρήσιμα για την επαλήθευση του είδους)

Χάρτης της google.

Η google δεν αποφάσισε μια ημέρα να σου έχει δεδομένα για το που εμφανίστηκαν οι μέδουσες (ουτοσάλως από που θα έπαιρναν τα δεδομένα). Υπάρχουν 2 άτομα από το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας που δημιούργησαν τον χάρτη (όπου να τονίσουμε ότι ο κάθε πολίτης μπορεί να δημιουργήσει χάρτη και να βάλει τα δεδομένα), τον έκαναν δημόσιο, τον συντηρούν αλλά ανανεώνουν και τα δεδομένα όσο πιο συχνά γίνεται. 

Μπορείτε να δείτε παρακάτω τον διαδραστικό χάρτη, και αν πατήσετε το εικονίδιο που έχει αριστερά από το όνομα "Μέδουσες (Jellyfish) 2019"​ μπορείτε να δείτε και τις καταγραφές των προηγούμενων μηνών (όπου τις απενεργοποιούμε για να μην υπάρχει σύγχυση).

​Με λίγα λόγια όχι δεν φαίνεται να αυξήθηκαν οι μέδουσες.
Οι καταγραφές εξαρτώνται από πόσες μας δίνουν οι πολίτες.
Στην πραγματικότητα είναι πολλές περισσότερες απ' ότι καν φαντάζεστε οι μέδουσες.
Εξαρτάται από την περίοδο. π.χ. τον χειμώνα υπάρχουν ελάχιστες, σχεδόν μηδαμινές καταγραφές.
Και βλέπουμε τις μέδουσες από τον Μάρτιο μέχρι και τον Νοέμβριο, με τις περισσότερες τέλη Ιουλίου με μέσα Αυγούστου όπου περισσότεροι άνθρωποι ξεχύνονται στις παραλίες για τις διακοπές τους.

Και άμα κάποια εφημερίδα ή περιοδικό θέλει να μιλήσει για τις μέδουσες ας μας ρωτήσει (δεν θα τους κοστίσει κάτι) στο email biodiversitygr@gmail.com και ο υπεύθυνος για το πρόγραμμα θα έρθει σε άμεση επαφή μαζί τους ή θα τους προωθήσουμε σε άλλους θαλάσσιους βιολόγους που ασχολούνται με τις μέδουσες στην Ελλάδα ή και στο εξωτερικό.

Ένας από τους βασικούς μας στόχους είναι η καταγραφή της βιοποικιλότητας της Ελλάδας. Για να το πετύχουμε αυτό χρειαζόμαστε την βοήθεια των πολιτών (λέγεται επιστήμη των πολιτών - citizen science), όπου οι πολίτες βάζουν τις καταγραφές τους και οι επιστήμονες κάνουν επαλήθευση των δεδομένων..

Αυτό το νέο project τώρα στοχεύει στην καταγραφή των γυμνοβράγχιων (nudibranches). 
Υπολογίζονται ότι υπάρχουν άνω των 60 ειδών στην Ελλάδα και μερικά είδη είναι τόσο μικροσκοπικά (κάτι χιλιοστά) όσο το 1/4 του μικρού νυχιού στο χέρι, ενώ υπάρχουν και μεγαλύτερα γυμνοβράγχια που φτάνουν κάτι δεκάδες εκατοστά. Για όσους δεν ξέρουν τι είναι τα γυμνοβράγχια μπορούν να διαβάσουν το άρθρο: Τι είναι τα γυμνοβράγχια (Nudibranchs) και πόσα είδη έχουμε στην Ελλάδα;

Γενικώς τα γυμνοβράγχια μπορούμε εύκολα να τα βρούμε εκεί που υπάρχουν σπόγγοι, αλλά από 1 μέτρο έως αρκετά δεκάδες μέτρα υποβρυχίως.

Πως όμως μπορεί κάποιος να συμμετάσχει;

​Για να συμμετάσχει κάποιος το μόνο που πρέπει να κάνει είναι να βάζει τις καταγραφές του στο προφίλ του στο inaturalist, και εφ' όσον έχει taxa name και δεν αφήνετε κενό (άμα δεν ξέρετε μπορείτε να βάζετε "nudibranchia" σαν όνομα και θα υπάρχουν ταξινομιστές που θα το διορθώνουν και θα βάζουν το είδος που είναι) και τοποθεσία εντός της Ελλάδας εμείς θα παίρνουμε τα δεδομένα.

Γιατί όμως στο inaturalist;

Διότι υπάρχουν και άλλα προγράμματα καταγραφής των γυμνοβράγχιων (ευρωπαϊκά και παγκόσμια) όπου με αυτό τον τρόπο βοηθάτε και σε αυτά τα προγράμματα αλλά δεν χρειάζεται να γίνεται διπλή και τριπλή δουλειά από τις οργανώσεις και ερευνητές και ούτε να χαθούν χρόνια προσπαθώντας να αποκτήσουν τέτοια χρήσιμα δεδομένα.

Εμείς καλούμε όλους τους δύτες, υποβρύχιους φωτογράφους και πολίτες να αφιερώσουν λίγο χρόνο να βάζουν τις καταγραφές τους στο https://www.inaturalist.org/projects/sea-slugs-of-greece.

Επίσης αν έχετε παλαιότερες καταγραφές μπορείτε να τις ανεβάσετε, ώστε να είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ποια είδη γυμνοβράγχιων έχουμε, αν έχουν έρθει ξενικά είδη (λόγω της τροπικοποίησης της Μεσογείου), να μπορούμε να βοηθάμε άλλους με το να αναγνωρίζουμε ποιο είδος είδανε, αλλά και να μπορέσουμε να φτιάξουμε και νέο οδηγό πεδίου (δωρεάν εννοείται) για τις επόμενες γενιές.

Για όσους θέλουν υπάρχει ένας οδηγός πεδίου (http://www.naturagraeca.com/ws/195,257,1,Γυμνοβράγχια) από το naturagraeca, με αρκετά είδη όπου μπορεί να σας βοηθήσει αν θέλετε να προσπαθήσετε να αναγνωρίσετε μόνοι σας το είδος που είδατε.

Υπενθυμίζουμε πως συνεχίζουμε το πρόγραμμα καταγραφής των μεδουσών και για το έτος 2019. Συνήθως συναντάμε τις μέδουσες από τον Μάρτιο έως και τον Νοέμβριο.

Βάλαμε ήδη τις πρόσφατες καταγραφές για τον Μάρτιο και τον Απρίλιο στον νέο χάρτη.

Όσοι θέλετε να συμμετάσχετε βάλτε τις καταγραφές σας στο Μέδουσες και Τσούχτρες στην Ελλάδα - Jellyfish in Greece ή στο inaturalist (παίρνουμε όλα τα δεδομένα για τις καταγραφές που γίνονται στην Ελλάδα), και δώστε όσα περισσότερα στοιχεία γίνεται όπως:

• Ημερομηνία που είδατε την μέδουσα (ή μέδουσες)
• Είδος (έχουμε οδηγός πεδίου για σωστή αναγνώριση αλλά σας κάνουμε και εμείς αναγνώριση: https://www.biodiversitygr.org/jellyfish-species.html)
• Πληθυσμό (δηλαδή πόσες μέδουσες είδατε από το ίδιο είδος. Εάν είναι πολλές βάλτε >5, >20 ή >50)
• Τοποθεσία (όσο πιο ακριβής γίνεται για να μην υπάρχει τρομοκράτηση κόσμου, π.χ. παραλία και περιοχή, ή και συντεταγμένες εάν έχετε)
• Και φωτογραφία ή βίντεο (ακόμα και εάν είναι τραβηγμένη από κινητό είναι καλύτερο από το να μην υπάρχει καθόλου)

Μέσα στα 8 χρόνια εμπειρίας και μετά από 9 επιτυχημένα projects, είμαστε σε θέση να θέσουμε και για φέτος ποια projects θα συνεχίσουμε να τρέχουμε και ποια τερματίσαμε.

Τα projects που θα τρέξουμε μέσα στο 2019:

• Καταγραφή των καρχαριών στην Ελλάδα, μέσα από τα κοινωνικά δίκτυα. (το οποίο όμως οι καταγραφές θα ανεβαίνουν πια άμεσα στο inaturalist για εύκολη πρόσβαση απ' όλους τους ερευνητές, επιστήμονες και ενδιαφερομένους.)
• Καταγραφή των μεδουσών στην Ελλάδα. (όπου συνεχίζεται με τον ίδιο τρόπο όπως έγινε και πέρσι, αλλά βελτιώνουμε λίγο καλύτερα την βάση δεδομένων και την μετατρέπουμε στα Αγγλικά ώστε τα δεδομένα να είναι διαθέσιμα σε κάθε ερευνητή, επιστήμονα και ενδιαφερόμενο παγκοσμίως)
• Καλοκαιρινό πρόγραμμα καταγραφής θαλάσσιας βιοποικιλότητας. (εκτός απροόπτου θα τρέξει όπως και πέρσι)
• National Moth Week 2019 (όπως και κάθε χρονιά)

Μέχρις στιγμής αυτά τα projects είναι διαθέσιμα, αλλά πάντα μπορεί να προκύψουν νέα projects. Ανάλογα βεβαίως την διαθεσιμότητα των εθελοντών.

Τα projects που τερματίστηκαν:
​

• Red admiral Migration. Το 2018 θα ήταν η τελευταία χρονιά που το πανεπιστήμιο του Bern θα έτρεχε το πρόγραμμα. (Αυτό σημαίνει πως το πρόγραμμα έληξε και η συνεργασία μας έλαβε τέλος)
• Καταγραφή βατοειδών. (Διότι δεν υπήρχε η όρεξη να τρέξει όπως το πρόγραμμα με την καταγραφή των καρχαριών)
• Παρατήρηση θήρας. (Μη αρκετή συμμετοχή εθελοντών. Βεβαίως οι καταγγελίες για λαθροθηρία προς τα δασαρχεία θα συνεχιστούν κανονικά)
• Θαλάσσια ξενικά είδη. (Δεν έχει νόημα να τρέχουμε ίδιο πρόγραμμα που έχει και άλλη οργάνωση. Οπότε ότι στοιχεία μας δίνονται θα τα παραδίδουμε άμεσα στην iSea που τρέχει το πρόγραμμα Σε ξενίζει .... Μοιράσου το μαζί μας-Is it Alien to you? Share it!!!)

Και ότι άλλα micro-projects που τρέχαμε τα προηγούμενα χρόνια τερματίζονται άμεσα με σκοπό την εύρεση και δημιουργία νέων projects.

Από σήμερα στις 24 Ιουλίου τα ξημερώματα, το πρότζεκτ για την βιοποικιλότητα της Ελλάδας στην πλατφόρμα iNaturalist αναβαθμίστηκε σε "Collection Project". 

Τι σημαίνει όμως αυτό για τους χρήστες;

Για τους απλούς χρήστες στην ουσία απλοποιείται, γιατί έτσι το μόνο που χρειάζεται να κάνουν είναι να ανεβάζουν τις καταγραφές τους κανονικά στο προφίλ τους όπως έκαναν μέχρι τώρα, χωρίς να χρειάζεται να ανησυχούν να βάλουν στα projects το "Biodiversity of Greece". Στην πραγματικότητα δεν χρειάζεται πια καθόλου να μπαίνει το πρότζεκτ. Γιατί όλες αυτές οι καταγραφές από την Ελλάδα μπαίνουν αυτόματα στο αναβαθμισμένο πρότζεκτ.

Τι σημαίνει για το ΕΠΒ που χρειάζεται όλα αυτά τα στοιχεία;

Το σημαντικότερο είναι ότι εμείς έτσι έχουμε πια καταγραφές από όλους τους οργανισμούς βιοποικιλότητας από την Ελλάδα που ανέβηκαν στην πλατφόρμα iNaturalist. Χωρίς να παρακαλάμε τον καθένα να μας βάζει στα projects του.

​Και εκεί που μας είχαν δηλώσει γύρω στις 400 καταγραφές, ξαφνικά αποκτάμε όλες τις καταγραφές στην Ελλάδα που ξεπερνούν τις 19.700 καταγραφές και τα 3,950 είδη.

Το Καλοκαιρινό Θαλάσσιο Πρόγραμμα Citizen Science τελείωσε με επιτυχία.

Ο καιρός στάθηκε σύμμαχος μας και είχαμε πολλές εκπλήξεις που δεν τις περιμέναμε. Σύντομα θα αναρτήσουμε και διάφορα βίντεο από τις δράσεις μας και τις καταγραφές μας.

Οι συμμετέχοντες επισκέφτηκαν παραλίες και σπηλιές της περιοχής, εξερεύνησαν την τοπική βιοποικιλότητα, γνώρισαν πλατφόρμες αναζήτησης ειδών και παρατήρησαν οργανισμούς σε ψηφιακό μικροσκόπιο και έμαθαν να στέλνουν τις καταγραφές τους σε προγράμματα Επιστήμης των πολιτών.

Επίσης έμαθαν για διάφορα προγράμματα επιστήμης του πολίτη που τρέχουν στην Ελλάδα και πως μπορούν να βοηθήσουν, όπως τα προγράμματα καταγραφής καρχαρίων και σελαχιών στην Ελλάδα, το πρόγραμμα καταγραφής μεδουσών, τι να κάνουν έτσι και βρουν εκβρασμένα είδη χελώνας και δελφινιών αλλά και πως να κάνουν μετρήσεις και να βάζουν τα δεδομένα.

Έμαθαν οι συμμετέχοντες για το μεγάλο πρόβλημα των πλαστικών απορριμάτων και πως καταστρέφει το περιβάλλον και πως αυτά τα πλαστικά διασπάζονται σε μικρόπλαστικά και νανοπλαστικά και περνάνε στα ψάρια και σε εμάς. Όπου και να πηγαίναμε βλέπαμε παντού σε παραλίες και βυθό πλαστικά σκουπίδια.

Επίσης οι συμμετέχοντες ενημερώθηκαν για την κατάσταση στην αλίεια και για ποιοι οργανισμοί απειλούνται περισσότερο.

Καταφέραμε να βάλουμε μια ενημερωτική πινακίδα στον οικισμό "Κατηγιώργη", όπου έχει και τον περισσότερο τουρισμό, ώστε οι κάτοικοι και οι τουρίστες να μπορούν να ενημερωθούν για ποια είδη βλέπουν περισσότερο εκεί που κολυμπάνε!

Και το πιο σημαντικό απ' όλα είναι ότι μάθανε να κάνουν πιο εύκολα θαλάσσιες καταγραφές και να ξέρουν που να ψάχνουν για θαλάσσιους οργανισμούς.

Παρακάτω θα δείξουμε βήμα - βήμα τι πρέπει να κάνετε για να βάλετε επιτυχώς την καταγραφή σας στο πρόγραμμα "Red Admiral migration".

Για αρχή ανοίξτε τον ακόλουθο σύνδεσμο: ​http://www.inaturalist.org/projects/red-admiral-in-europe-movements-in-space-and-time.

Εάν έχετε λογαριασμό στο inaturalist απλώς συνδεθείτε, ηδάλλως πρέπει να εγγραφείτε (μπορείτε να εγγραφείτε και με τους εξής λογαριασμούς: facebook, twitter, yahoo, google).

Βήμα 1ο:

• στον σύνδεσμο που σας δώσαμε παραπάνω, πατάτε στο "ADD OBSERVATIONS", το έχουμε σημειώσει με το κίτρινο κουτάκι, και θα σας ανοίξει την επόμενη οθόνη (δείτε την επόμενη εικόνα)

Βήμα 2ο:

• Συμπληρώνετε όλα τα στοιχεία.
• Εκεί που λέει αριστερά "What did you see", συμπληρώνετε ένα από τα δύο εξής "Red Admiral" ή "Vanessa atalanta". Είναι ακριβώς το ίδιο, το "Red Admiral" είναι το Αγγλικό του όνομο και το "Vanessa atalanta" είναι το επιστημονικό (ή και λατινικό) του όνομα.
• Έπειτα αριστερά που λέει "When did you see it" συμπληρώνετε την ακριβή ημερομηνία που το είδατε (π.χ. 16/6/2017). Άμα πατήσετε πάνω σας βγάζει ένα μίνι ημερολόγιο και επιλέγετε εύκολα την ημερομηνία.
• Από κάτω στο "Description" μπορείτε να βάλετε μια περιγραφή εφ' όσον το επιθυμείτε.
• Έπειτα πιο κάτω αριστερά στο "tags" μπορείτε να βάλετε κάποια από τα παρακάτω "Vanessa atalanta", "Red Admiral", "Butterfly" ή και άλλα tags που να προσδιορίζουν κάτι όπως π.χ. την χώρα "Greece".
• Έπειτα προχωράμε στην μέση και εκεί που γράφει "Where were you" βάζουμε την ακριβή τοποθεσία που τραβήξαμε την πεταλούδα.
• Εάν δεν μπορεί μέσω της εύρεσης να βρει την τοποθεσία, πατάμε διπλό κλικ στον χάρτη παρακάτω και σέρνουμε τον δείκτη εκεί που τραβήξαμε την φωτογραφία. Σημείωση: να είναι όσο πιο ακριβής γίνεται η τοποθεσία.
• Έπειτα στην δεξιά πλευρά πατάμε στο κουμπί που λέει "Choose files" και φορτώνουμε την φωτογραφία της πεταλούδας ή τις φωτογραφίες εάν έχουμε περισσότερες από μία αλλά από την ίδια καταγραφή.
• Επίσης καλό είναι να επιλέξουμε το κουτάκι από κάτω που λέει "Sync obs w/photo metadatas?", διότι φορτώνει και τα στοιχεία της φωτογραφία όπως μοντέλο κάμερας, ανάλυση, iso, exposure, κλπ.
• Επίσης για τέλος σε αυτή την σελίδα, πηγαίνουμε παρακάτω και συμπληρώνουμε τα πεδία "Abundance data accuracy" και "Abundance | Anzahl Ind." με πόσες πεταλούδες Vanessa atalanta είδατε.
• Και πατάτε "Save observation"

​
Και θα σας το εμφανίσει όπως στην επόμενη φωτογραφία. Αλλά θέλει ακόμα 1 βήμα που θα το δείτε παρακάτω.

Και αυτό ήταν. Η καταγραφή σας καταχωρήθηκε επιτυχώς για το πρόγραμμα της μετανάστευσης της Red admiral (Vanessa atalanta) στην Ευρώπη.

Να τονίσουμε για τέλος τα σημαντικά που πρέπει οπωσδήποτε να ακολουθηθούν:

• Κάθε παρατήρηση πρέπει να καταγράφεται μία φορά, δηλαδή δεν πρέπει να καταγράφεται παραπάνω από 1 φορά.
• Η τοποθεσία της κάθε καταγραφής πρέπει να είναι όσο πιο ακριβέστερη γίνεται.
• Πρέπει οποσδήποτε να αναφέρεται ο αριθμός των ζώων που έχουν παρατηρηθεί και το στάδιο της ζωής τους (αυγό, κάμπια, χρυσαλλίδα, ενήλικο-τελικό στάδιο).

Μια νέα συνεργασία ξεκίνησε, αυτή τη φορά με το Insect Migration and Ecology Lab για το πρόγραμμα "Red Admiral migration", όπου αφορά την καταγραφή της μετανάστευσης της πεταλούδας Vanessa atalanta στην Ευρώπη.

H πεταλούδα Red Admiral (Vanessa atalanta) είναι μια κοινή πεταλούδα στην Ελλάδα, όπου μπορεί να παρατηρηθεί και να καταγραφεί εύκολα σχεδόν όλο το χρόνο.

Αυτό το project είναι ανοιχτό για να συμμετάσχει ελεύθερα όποιος θέλει μέσω των αντίστοιχων εφαρμογών/πλατφόρμων καταγραφής.

Για κινητά/tablets:

•  NaturaList (Για android)
•  iObs (Για ios)

Ηλεκτρονικά εργαλεία (για όλα τα μέσα, υπολογιστές, κινητά, κλπ):

• iNaturalist στο project: http://www.inaturalist.org/projects/red-admiral-in-europe-movements-in-space-and-time. Αλλά οι ενδιαφερόμενοι πρέπει να εγγραφούν στο συγκεκριμένο project και τα δεδομένα να τοποθετούνται κατευθεία μέσα στο project. (Σαν ΕΠΒ εμείς αυτό προτείνουμε)
• ή στο www.observation.org 

Οι ακόλουθες οδηγίες είναι πολύ σημαντικές για τις καταγραφές:

• Κάθε παρατήρηση πρέπει να καταγράφεται μία φορά, δηλαδή δεν πρέπει να καταγράφεται παραπάνω από 1 φορά ή σε διαφορετικές πλατφόρμες, οπότε καλό είναι να επιλέξετε 1 πλατφόρμα από τις παραπάνω και να βάζετε εκεί τις καταγραφές σας.
• Η τοποθεσία της κάθε καταγραφής πρέπει να είναι όσο πιο ακριβέστερη γίνεται, όλα τα παραπάνω εργαλεία σας προσφέρουν αυτή την δυνατότητα.
• Πρέπει οποσδήποτε να αναφέρεται ο αριθμός των ζώων που έχουν παρατηρηθεί και το στάδιο της ζωής τους (αυγό, κάμπια, χρυσαλλίδα, ενήλικο-τελικό στάδιο).

Έχουν περάσει σχεδόν 3 χρόνια από το 5μήνο project που κάναμε το 2012 για να καταγράψουμε τις πεταλούδες του Πηλίου. Είχαμε δεσμευτεί τότε πως θα ακολουθούσε και για την περίπτωση της Ρόδου. 

Για να στηθεί όμως ένα ίδιο project είναι αδύνατον. Μιλάμε για ένα ολόκληρο νησί με το να φιλοξενεί τα περισσότερα είδη πεταλούδων στην Ελλάδα. Και τα στοιχεία που θα είχαμε στα χέρια μας δεν θα μπορούσαν εύκολα να δείξουν τι γίνεται και με τους πληθυσμούς τους ειδικά με το πέρασμα των χρόνων.

Έτσι ρίχνουμε στον εθελοντισμό και την τεχνολογία, δημιουργώντας ένα project, το Butterflies of Rhodes, Greece (http://www.projectnoah.org/missions/1284846018) στο projectnoah.org για τις πεταλούδες της Ρόδου. Καλό θα ήταν βεβαίως όταν κάποιος ανεβάζει μια νέα καταγραφή πεταλούδας, εκεί που υπάρχει η επιλογή "Is it for a mission?", κάποιος εκτός από το παραπάνω project να βάζει και το Butterflies and Moths of Greece (http://www.projectnoah.org/missions/64566136).

Με αυτό τον τρόπο κερδίζουμε σε αρκετά σημεία, όπως:

1. Μηδενίζουμε όποια έξοδα θα είχαμε να κάνουμε, όπως μεταφορικά, στέγαση και τροφή, ώστε κάποιος εθελοντής να μεταβεί στην Ρόδο και να συγχρονίζει όλο το project όλη την περίοδο της καταγραφής.
2. Ενεργοποιούμε όλους τους πολίτες και τουρίστες της Ρόδου που ενδιαφέρονται ώστε να μας βοηθήσουν και να καταγράφουν μόνοι τους, παρέχοντας τους όποια συμβουλή θέλουν ηλεκτρονικά.
3. Με αυτόν τον τρόπο καταγράφουμε αλλά και παρατηρούμε τις όποιες αλλαγές στον πληθυσμό των πεταλούδων στο νησί των ιπποτών, την Ρόδο.

Πως μπορεί κάποιος να συμμετάσχει:

1. Πατάτε να εγγραφείτε. Εγγράφεστε είτε με google, ή twitter, ή facebook, ή yahoo, ή windows live id, ή aol λογαριασμό.
2. Πηγαίνετε στο Mission: Butterflies of Rhodes, Greece (http://www.projectnoah.org/missions/1284846018) και πατάτε "join this mission".
3. Έπειτα σας συστήνουμε να εγγραφείτε και να βοηθήσετε ταυτόχρονα και στο Butterflies and Moths of Greece (http://www.projectnoah.org/missions/64566136).
4. Πηγαίνετε στο Home και έπειτα πατάτε στο upload a new spotting.
5. Βάζετε το αγγλικό όνομα της πεταλούδας έτσι και το ξέρετε και το επιστημονικό (κάτω από τις φωτογραφίες), σε περίπτωση που δεν το ξέρετε επιλέγετε το κουτάκι "Help me ID this species".
6. Επιλέγετε την κατηγορία "Αρθρόποδα", η οποία είναι η κατηγορία που ανήκουν οι πεταλούδες.
7. Ανεβάζετε τις φωτογραφίες της ίδια πεταλούδας. Σε περίπτωση που είναι διαφορετική πεταλούδα ή είδατε την ίδια πεταλούδα σε άλλο μέρος ή άλλη ημερομηνία βάζετε μια νέα καταγραφή όπως αναφέρουμε στο βήμα 4.
8. Προσθέτετε αριστερά στα κουτάκια άμα θέλετε πληροφορίες όπως "Περιγραφή, Βιότοπος και Σημειώσεις".
9. Στα δεξιά επιλέγετε στον Χάρτη που τραβήξατε τις φωτογραφίες.
10. Έπειτα στα δεξιά πιο κάτω βάζετε την ημερομηνία που τραβήξατε τις φωτογραφίες.
11. Πιο κάτω δεξιά βάζετε για ποιες αποστολές-project είναι οι φωτογραφίες. Σας συστήνουμε και στα 2 να βάζετε όπως αναφέραμε στο βήμα 2 και 3.
12. Άμα τραβήξατε βίντεο από την συγκεκριμένη καταγραφή μπορείτε να το ανεβάσετε στο youtube ή στο vimeo και να βάλετε το λίνκ μέσα στην καταγραφή.
13. Επίσης μπορείτε προαιρετικά να βάλετε λίνκ για αναφορές, για το συγκεκριμένο είδος, από wikipedia, encyclopedia of life ή άλλη ιστοσελίδα.
14. Στο τελευταίο κουτάκι βάζετε tags.
15. Τσεκάρετε το κουτάκι ότι οι φωτογραφίες σαν ανήκουν ή ότι έχετε άδεια από τον φωτογράφο που τις τράβηξε.
16. Και τέλος πατάτε Save changes.

Κατανοούμε πως φαίνεται πολύπλοκο σε μερικούς. Αλλά δεν είναι τόσο δύσκολο. Με 2-3 καταγραφές να βάλετε θα το πάρετε το κολάι.

Το πιο σημαντικό είναι να τραβάτε φωτογραφίες, άμα ξέρετε να βάζετε το όνομα της πεταλούδας, να βάζετε στον χάρτη την τοποθεσία που καταγράψατε την/τις πεταλούδα/ες, την ημερομηνία και φυσικά το mission: Butterflies of Rhodes, Greece.

Δεν πειράζει έτσι και δεν ξέρετε το όνομα της πεταλούδας, γιατί υπάρχει σύστημα που μπορούν τα άλλα μέλη να προτείνουν το όνομα έτσι και το ξέρουν. Ψηφίζοντας κιόλας όσοι λένε ότι είναι αυτό που προτάθηκε. Έτσι το μόνο που μένει για εσάς είναι απλώς όταν έχει βρεθεί το όνομα της, να το αλλάξετε χειροκίνητα, επεξεργάζοντας την καταγραφή.

Υπάρχει και εφαρμογή για τα smartphones από το Noah και για android κινητά αλλά και iphone. http://www.projectnoah.org/mobile

Ο παραπάνω χάρτης είναι με τις περιοχές και τους εθελοντές που ανέλαβαν το project με την φωτογράφιση των πεταλούδων του Πηλίου για το εξάμηνο Απρίλιος 2012 έως και τον Σεπτέμβριο του 2012.

• Πορτοκαλί: Πολύ μικρή συμμετοχή σε φωτογραφίες.
• Φούξια: Μέτρια συμμετοχή σε φωτογραφίες.
• Μπλε: Μεγάλη συμμετοχή σε φωτογραφίες.

Άρθρο της εφημερίδας Θεσσαλίας στις 12/07/2012.

Μπορείτε να δείτε και online το άρθρο εδώ: http://e-thessalia.gr/?p=22292 
 

Και ολόκληρη η εφημερίδα online εδώ:http://issuu.com/e-thessalia/docs/12-07-2012/1 
 

Ο υπεύθυνος του προγράμματος Τακλής Χρήστος μίλησε στο ερτ3 θεσσαλονίκης για αυτό το πρωτότυπο project της καταγραφής των πεταλούδων στο πήλιο.

Η συνέντευξη έγινε στις 10/07/12 και ώρα 16:35.

Έχουμε κάνει αίτηση για την αποστολή του ραδιοφωνικού αρχείου ώστε να προστεθεί και στο δικό μας αρχείο.

Με πάρα πολύ μεγάλη επιτυχία συνεχίζεται το project για την καταγραφή του πεταλούδων του Πηλίου. Μπήκαμε στον μήνα Ιούλιο και έχουμε καταφέρει να καταγράψουμε (με φωτογραφικό υλικό) πάνω από 70 είδη πεταλούδων.

Συνεχίζουμε δυναμικά και μένοντας ακόμα περίπου 2.5 μήνες μπροστά μας εώς την λήξη του project. Ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε να καταγράψουμε άνω των 100 ειδών πεταλούδων.

Ευχαριστούμε όλους τους εθελοντές μας, που αφιερώνουν τον πολύτιμο χρόνο τους σε ένα τέτοιο είδους project. Χωρίς την πολύτιμη βοήθεια τους δεν θα είχαμε καταφέρει τίποτα να κάνουμε απ’όσα κάναμε σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα.

Εντός του Ιουλίου ή του Αυγούστου θα ξεκινήσει και η καταγραφή της ονομασίας των ειδών, ώστε να γνωρίζουμε με ακρίβεια πόσα είδη έχουμε καταγράψει αλλά και να προετοιμαστούμε για να ανεβάσουμε το υλικό στο site μας μετά την λήξη του project.

Επίσης μπροστά μας έχουμε και την προετοιμασία για έκθεση φωτογραφιών στον Βόλο που θα γίνει μετά την λήξη του project και σε ένα κατάλληλο χρονικό διάστημα για την σωστή προετοιμασία του..

Σημαντικές οδηγίες για το πώς θα δράσουν οι εθελοντές!

Απλώς πάρτε την φωτογραφική σας μηχανή και βγείτε στην φύση και σίγουρα θα βρείτε έστω και μια πεταλούδα να τραβήξετε φωτογραφία.

Που, πότε και πώς μπορείτε να τις βρείτε?

Πού?

• Σε λιβάδι
• Σε λουλούδια
• Σε παραλίες που υπάρχουν θαλάσσια δεντράκια και λουλούδια
• Υγρότοπους
• Σε δάση

Πότε?

• Μέρα και Νύχτα

Πώς?

• Την ημέρα η κατάλληλη ώρα είναι από πρωί μέχρι και νωρίς το απόγευμα, πολλές φορές θα τις δούμε να αράζουν με ανοιχτά τα φτερά πάνω σε λουλούδια.
• Την νύχτα είναι πολύ εύκολο να τις προσελκύσουμε με μιά αναμμένη λάμπα.

Τις φωτογράφισα. Τι κάνω μετά?

Αφότου τις φωτογραφίσατε, ήρθε η ώρα να τις ταξινομήσετε.

1. Τις μεταφέρετε σε έναν κεντρικό φάκελο (ονομαζόμενο με το ονοματεπώνυμο σας)
2. Εάν έχετε χρόνο και μπορείτε να μας γλιτώσετε και εμάς χρόνο να τις αναγνωρίσουμε μπορείτε να το κάνετε και εσείς πηγαίνωντας στις καρτέλες με το υλικό. Εάν δεν μπορείτε κάποια να την αναγνωρίσετε, βάλτε την στο φάκελο και θα σας την αναγνωρίσουμε εμείς.
3. Τις αποθηκεύουμε όλες σε ένα CD / DVD και τις στέλνουμε στο Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, Διεύθυνση: Λύρη Νότιου Πηλίου, τ.κ. 37006, Δήμος Μαγνησίας, Υπεύθυνος: Τακλής Χρήστος.
4. Ή εναλλακτικά έαν πρόκειται για πολύ λίγες φωτογραφίες εώς 5 με 10 τις στέλνουμε στο email: biodiversitygr@gmail.com
5. Εάν γίνετε βάζουμε και την συμπληρωματική αίτηση που θα σας στείλουμε με email, συμπληρώνοντας όσα περισσότερα στοιχεία μπορείτε (όλα τα πρόσθετα στοιχεία μας βοηθάνε στην έρευνα μας). 

ΠΡΟΣΟΧΗ!

Προσοχή στα ακόλουθα πράγματα:

1. Δεν χαλάμε λουλούδια και φωλιές ζώων για να τραβήξουμε μια καλή φωτογραφία.
2. Δεν πιάνουμε ποτέ ζωντανές πεταλούδες!

Στο ακόλουθο σύνδεσμο όλες οι οδηγίες: http://www.biodiversitygr.org/omicrondeltaetagamma943epsilonsigmaf-project.html

Ένα πρωτοποριακό project για την περιοχή του Πηλίου με σκοπό την καταγραφή όλων των ειδών πεταλούδων που υπάρχουν στην ευρύτερη περιοχή.

Η καταγραφή θα γίνετε μόνο μέ φωτογραφικό εξοπλισμό.

Όποιος ενδιαφέρεται να συμμετάσχει παρακαλούμε να συμπληρώσει τη φόρμα εγγραφής στο http://goo.gl/gcnLh ή στο site μας στο www.biodiversitygr.org.

Το διάστημα εφαρμογής του προγράμματος είναι από τον Απρίλιο 2012 εώς και τον Σεπτέμβριο 2012 και οι εθελοντές θα πρέπει να πηγαίνουν στην περιοχή που διαλέξουν οι ίδιοι τουλάχιστον 1 φορά τον μήνα.

Με τις φωτογραφίες θα μπορέσουμε να αναπτύξουμε την συλλογή της ηλεκτρονικής βιβλιοθήκης μας.

Υπεύθυνος προγράμματος: Τακλής Χρήστος

Κινητο επικοινωνίας: 6973046586 

Email Επικοινωνίας: biodiversitygr@gmail.com