​Περίληψη: Έρευνα της θαλάσσιας βιοποικιλότητας στην περιοχή Τρεις Κλεισσιές, Ίος, Ελλάδα

Τον Ιούλιο του 2023, διεξήχθη μια ολοκληρωμένη έρευνα της θαλάσσιας βιοποικιλότητας στην παραλία Τρεις Κλησσιές της Ίου, μέσα από το 5ο Θερινό Σχολείου του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας. Η μελέτη, στην οποία συμμετείχαν 26 άτομα, είχε ως στόχο την αξιολόγηση τόσο της θαλάσσιας όσο και της χερσαίας βιοποικιλότητας, αποκαλύπτοντας 109 καταγεγραμμένα είδη. Ειδικότερα, ο εντοπισμός εννέα (9) ξενικών ειδών δημιούργησε ανησυχίες για πιθανές οικολογικές επιπτώσεις. Τα δεδομένα που συλλέχθηκαν χρησιμεύουν ως κρίσιμος πόρος για τις τρέχουσες προσπάθειες διατήρησης και υπογραμμίζουν την ανάγκη για συνεχή παρακολούθηση και έρευνα.

Η έρευνα κατέγραψε ένα πλούσιο μωσαϊκό θαλάσσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένων ποικίλων ειδών ψαριών, ασπόνδυλων και θαλάσσιας χλωρίδας. Η ποικιλομορφία των ψαριών ανέδειξε προσαρμοστικές στρατηγικές επιβίωσης, ενώ ασπόνδυλα όπως η κοινή σουπιά και ο μωβ αχινός έπαιζαν ζωτικό ρόλο στο οικοσύστημα. Η θαλάσσια χλωρίδα, ιδίως η Posidonia oceanica, αναδείχθηκε σε κρίσιμο συστατικό του υποβρύχιου τοπίου.

Μια ταξινομική ανάλυση ταξινόμησε τα καταγεγραμμένα είδη σε διακριτές ομάδες, με κυρίαρχη την ομάδα τα ψάρια (Actinopterygii). Η έκθεση ολοκληρώθηκε με συστάσεις για τη διατήρηση, υπογραμμίζοντας τη σημασία της παρακολούθησης, της ευαισθητοποίησης του κοινού, των ερευνητικών πρωτοβουλιών και της ανάπτυξης πολιτικής για την αντιμετώπιση της παρουσίας ξενικών ειδών και τη διασφάλιση βιώσιμων προσπαθειών διατήρησης.

Η επιτυχία της έρευνας αποδόθηκε στις συνεργατικές προσπάθειες των ΜΚΟ, των τοπικών κοινοτήτων και των 26 συμμετεχόντων του 5ου Θερινού Σχολείου (συμπεριλαμβανομένων και μελών του Ελληνικού Παρατηρητηρίου Βιοποικιλότητας). Η έκθεση περιλαμβάνει σύνδεσμο σε ανοιχτά δεδομένα με τον πλήρη κατάλογο των καταγεγραμμένων ειδών, μεθοδολογίες συλλογής δεδομένων και πρόσθετους χάρτες και οπτικά στοιχεία για αναφορά. Η έκθεση έκλεισε με προτεινόμενες δράσεις με συλλογική ευθύνη για τη διατήρηση της πλούσιας και ποικίλης θαλάσσιας κληρονομιάς του νησιού της Ίου εν μέσω των παγκόσμιων προκλήσεων της κλιματικής αλλαγής και της καταγραφής των ξενικών ειδών.

Σήμερα, βουτάμε στον άγριο κόσμο της δαρβινικής επιβίωσης του ισχυρότερου και τι σημαίνει αυτό για τα αγαπημένα μας πλάσματα εκεί έξω. Μην ανησυχείτε αν δεν είστε λάτρεις της βιολογίας - το κρατάμε απλό και διασκεδαστικό!

Απελευθερώνοντας τη θεωρία του Δαρβίνου: Επιβίωση 101

Λοιπόν, τι είναι αυτή η φασαρία για την επιβίωση του ισχυρότερου (survival of the fittest); Φανταστείτε αυτό: Η Μητέρα Φύση είναι σαν το απόλυτο τηλεπαιχνίδι και κάθε ζωντανό πλάσμα ανταγωνίζεται για το μεγάλο βραβείο - την επιβίωση και τη μεταβίβαση των χαρακτηριστικών του. Ο Κάρολος Δαρβίνος, ο τύπος που ξεδίπλωσε αυτό το μεγάλο παιχνίδι μέσω της θεωρίας του για τη φυσική επιλογή.

Επίδειξη μόδας άγριας ζωής: Προσαρμογή στην πασαρέλα της ζωής

Φανταστείτε μια επίδειξη μόδας, αλλά αντί για μοντέλα στην πασαρέλα, έχουμε ζώα που επιδεικνύουν τα ρούχα τους στη φύση. Η επιβίωση του ισχυρότερου είναι σαν τον ενδυματολογικό τους κώδικα - εκείνοι με τα καλύτερα ρούχα (ή χαρακτηριστικά) παίρνουν το VIP πάσο για την επόμενη γενιά. Σκεφτείτε χαμαιλέοντες που αναμειγνύονται ή τσιτάχ που φοράνε κομψές κηλίδες για το απόλυτο καμουφλάζ. Είναι ο τρόπος της φύσης να λέει: "Δείξε καλά, ζήσε καλά!"

Ολυμπιακοί αγώνες επιβίωσης: Ποιος μπορεί να ξεπεράσει, να νικήσει, να επιζήσει;

Η συμπεριφορά της άγριας ζωής είναι σαν τους Ολυμπιακούς Αγώνες επιβίωσης. Τα ζώα βρίσκονται σε έναν διαρκή αγώνα για να ξεπεράσουν το ένα το άλλο στο τρέξιμο, στη σκέψη και απλά στη ζωή. Δεν πρόκειται μόνο για το να είσαι ο ταχύτερος ή ο εξυπνότερος, αλλά και για την προσαρμογή. Φανταστείτε ότι παίζετε κρυφτό στη ζούγκλα - εκείνοι που μπορούν να κρυφτούν καλύτερα (χάρη στις προσαρμογές τους) είναι οι νικητές και θα ξαναπαίξουν.

Jungle Rumble: Ποιος παίρνει την τελευταία μπανάνα;

Ο ανταγωνισμός είναι το όνομα του παιχνιδιού στη φύση. Φανταστείτε ένα μάτσο πιθήκους να τσακώνονται για την τελευταία μπανάνα - έτσι γίνεται στη φύση. Από την τροφή μέχρι τους συντρόφους, όλοι προσπαθούν με τους αγκώνες να φτάσουν μπροστά. Η επιβίωση του ισχυρότερου είναι σαν το VIP πάσο που σου επιτρέπει να κόψεις την ουρά και να αρπάξεις πρώτος τη ζουμερή μπανάνα.

Ζώα BFFs: Η δύναμη της ομαδικής εργασίας στην άγρια φύση

Τώρα, δεν παίζουν όλοι μόνοι τους. Ορισμένα ζώα προτιμούν την ομαδική εργασία από τη μοναχικότητα. Οι λύκοι, οι νυφίτσες και οι μέλισσες είναι σαν τις cool κλίκες της άγριας φύσης. Μένουν μαζί, βοηθούν ο ένας τον άλλον και αυξάνουν τις πιθανότητες επιβίωσής τους. Είναι σαν να υπάρχει ένα σύστημα φίλων στην άγρια φύση και η ομάδα με την καλύτερη στρατηγική παίρνει το χρυσό μετάλλιο.

Χρονικά Διατήρησης: Saving the Wild Stars

Τώρα, ας μιλήσουμε για τον ρόλο μας σε αυτή την άγρια ιστορία. Η ζούγκλα αντιμετωπίζει κάποιες δύσκολες προκλήσεις - φανταστείτε κάποιον να πετάει σκουπίδια στην επίδειξη μόδας μας ή να κόβει τα σημεία κρυψώνα μας. Αυτό ακριβώς συμβαίνει στους ζωικούς μας φίλους. Δεν είμαστε απλώς θεατές, αλλά εμείς που αλλάζουμε το παιχνίδι.

Άνθρωποι: Αλλαγή και διάσωση του παιχνιδιού.

Οι άνθρωποι, δηλαδή εμείς, έχουμε τεράστιο αντίκτυπο στους άγριους φίλους μας. Η ρύπανση, η αποψίλωση των δασών και άλλες όχι και τόσο ωραίες ενέργειες διαταράσσουν το παιχνίδι επιβίωσης. Ήρθε η ώρα να αναλάβουμε δράση και να γίνουμε εμείς οι παίκτες που σώζουν το παιχνίδι. Η διατήρηση είναι σαν να είσαι ο σούπερ ήρωας που βοηθάει τους αδικημένους - τους τριχωτούς, φτερωτούς και φολιδωτούς φίλους μας στη φύση.

Στο τέλος: Το μεγάλο φινάλε της φύσης

Ορίστε, λοιπόν, παιδιά - η άγρια διαδρομή της επιβίωσης του ισχυρότερου. Είναι σαν το πιο ωραίο ριάλιτι σόου και κάθε ζώο είναι ένας ροκ σταρ διαγωνιζόμενος. Την επόμενη φορά που θα δείτε ένα πουλί να τραγουδάει ή έναν σκίουρο να κάνει ακροβατικά, να θυμάστε ότι δεν διασκεδάζουν απλώς - επιβιώνουν, ευημερούν και είναι οι πιο δυνατοί στην επική ιστορία της φύσης. Ας τα επευφημήσουμε και ας γίνουμε οι καλύτεροι θαυμαστές που είχαν ποτέ!

🌍🗳️ Υποστήριξη της "Οικολογικής Συμμαχίας" στις Περιφερειακές Εκλογές 🗳️🌍

Καθώς πλησιάζουν οι περιφερειακές εκλογές (στις 8 Οκτωβρίου), θέλουμε να αναδείξουμε μια αξιόλογη και ποικιλόμορφη ομάδα υποψηφίων που μοιράζονται ένα κοινό όραμα για ένα πιο βιώσιμο και περιβαλλοντικά συνειδητοποιημένο μέλλον. Αυτοί οι υποψήφιοι ενώνονται κάτω από τη σημαία της "Οικολογική Συμμαχία", ενός περιφερειακού κόμματος αφιερωμένου στην προτεραιότητα του περιβάλλοντος, της άγριας ζωής και της ευημερίας της κοινότητάς μας. 🌿🏞️

Σε μια εποχή όπου οι περιβαλλοντικές ανησυχίες βρίσκονται στο προσκήνιο, είναι ζωτικής σημασίας να έχουμε εκπροσώπους που δεσμεύονται για τη διατήρηση και την ενίσχυση του τοπικού μας περιβάλλοντος. Η "Οικολογική Συμμαχία" φέρνει μπροστά και μια ομάδα παθιασμένων ατόμων από διάφορες Περιβαλλοντικές Οργανώσεις που ασχολούνται με την άγρια ζωή και το περιβάλλον όχι μόνο στα λόγια αλλά και στο πεδίο με χρόνια εργασίας και εθελοντισμού στις πλάτες τους ο καθένας τους, συγκεντρώνοντας την τεχνογνωσία και την αφοσίωσή τους για την εξυπηρέτηση της Περιφέρειας Αττικής. 🐦🌳

Υποστηρίζοντας αυτόν τον συνασπισμό υποψηφίων, υποστηρίζετε:

✅ Υπεύθυνη ανάπτυξη και πολεοδομικό σχεδιασμό που σέβεται το φυσικό μας περιβάλλον.
✅ Προάσπιση καθαρών ενεργειακών λύσεων και βιώσιμων υποδομών.
✅ Προστασία και αποκατάσταση των μοναδικών μας οικοσυστημάτων και της βιοποικιλότητας.
✅ Προώθηση πρωτοβουλιών φιλικών προς το περιβάλλον που ωφελούν την κοινότητά μας.

Αυτές οι εκλογές αποτελούν μια ευκαιρία για την Περιφέρεια Αττικής να έχει θετικό αντίκτυπο, και η ψήφος σας σημαίνει ακόμα περισσότερες δράσεις απ' ότι έγιναν ήδη την τελευταία 4ετία (https://oikosymmaxia.blogspot.com/2023/09/blog-post_27.html). 🗳️🤝

Ας ενωθούμε για να στηρίξουμε αυτή τη συλλογική προσπάθεια και ας προσπαθήσουμε για ένα πιο πράσινο και βιώσιμο μέλλον για την περιοχή μας. Μοιραστείτε την υποστήριξή σας, διαδώστε το μήνυμα και, κυρίως, συμμετέχετε στις επερχόμενες εκλογές! 🗳️🌍 

Με 101 υποψηφίους όπως: Giorgio Dimitriu, Sotiria Theofilou, Plato Stefanopoulos, Marios Fournaris, Μαρτίνος Γκαίτλιχ, Philip Dragoumis, Marianna Karamanli, Chris Taklis, Stella Bekiari, Elissavet Tzovani, Alexandra Kaziani, Despoina Chatzinikolaou, και Anna Marava δεν γίνεται να μην υποστηρίξουμε...

Τα ψηφοδέλτια με όλα τα ονόματα μπορείτε να τα βρείτε εδώ: https://www.facebook.com/giorgio.dimitriu/posts/pfbid0LNnMdhfVePhcFvLwgh5tsEQxzYYSZkXu9Qy7e9gkrUchD8fYTdYjnxRCsGRhJRmal

Τα τελευταία χρόνια, η συζήτηση γύρω από τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην άγρια ζωή έχει κερδίσει σημαντική προσοχή. Ενώ η επιστημονική κοινότητα συμφωνεί σε συντριπτικό βαθμό ότι οι πυρκαγιές έχουν εκτεταμένες συνέπειες στα οικοσυστήματα και στα ζώα που τα κατοικούν, ορισμένες κυνηγετικές ενώσεις έχουν διαιωνίσει μια αφήγηση που έρχεται σε αντίθεση με αυτή τη συναίνεση. Αυτή η ανάρτηση έχει ως στόχο να ρίξει φως στους αμφίβολους ισχυρισμούς και τις ψεύτικες έρευνες που προπαγανδίζουν αυτές οι ομάδες, αποκαλύπτοντας την αδιαμφισβήτητη αλήθεια για τη σχέση μεταξύ των πυρκαγιών και της άγριας ζωής.

Η ζωτική σύνδεση: Άγριας ζωής και πυρκαγιών

Οι πυρκαγιές είναι ένα φυσικό και απαραίτητο συστατικό πολλών οικοσυστημάτων σε όλο τον κόσμο. Διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της υγείας των οικοσυστημάτων, στην προώθηση της ποικιλομορφίας των ειδών και στη διαμόρφωση των τοπίων με την πάροδο του χρόνου. Ωστόσο, είναι ευρέως αποδεκτό το γεγονός ότι οι πυρκαγιές έχουν αντίκτυπο στην άγρια ζωή, τόσο άμεσα όσο και έμμεσα.

Άμεσες επιπτώσεις: Οι δασικές πυρκαγιές, ιδίως αυτές σημαντικής έντασης, μπορούν να οδηγήσουν στην άμεση απώλεια ζωικής ζωής. Τα είδη που δεν μπορούν να ξεφύγουν από τις φλόγες, όπως τα αργοκίνητα ερπετά ή τα θηλαστικά που σκάβουν, αντιμετωπίζουν μια τραγική μοίρα. Πουλιά και θηλαστικά που βασίζονται σε συγκεκριμένη βλάστηση για τροφή και καταφύγιο μπορεί να χάσουν τα ενδιαιτήματά τους, οδηγώντας σε μείωση των πληθυσμών και ενδεχομένως οδηγώντας ορισμένα είδη σε κίνδυνο ή εξαφάνιση.

Έμμεσες επιπτώσεις: Ακόμη και η άγρια ζωή που καταφέρνει να ξεφύγει από τις φλόγες πρέπει να αντιμετωπίσει τα επακόλουθα μιας πυρκαγιάς. Η καταστροφή της βλάστησης εκθέτει τα ζώα σε θηρευτές και μειώνει την πρόσβασή τους σε πηγές τροφής. Η απώλεια της φυτοκάλυψης μπορεί να οδηγήσει σε διάβρωση του εδάφους, η οποία επηρεάζει αρνητικά τα υδάτινα οικοσυστήματα αυξάνοντας την καθίζηση στα υδάτινα σώματα.

Καταρρίπτοντας την παραπληροφόρηση

Οι κυνηγετικές ενώσεις που αρνούνται τις επιπτώσεις των πυρκαγιών στην άγρια ζωή συχνά βασίζονται σε διαστρεβλωμένα δεδομένα και παραπλανητικούς ισχυρισμούς για να υποστηρίξουν τη θέση τους. Ακολουθούν ορισμένες από τις συνήθεις τακτικές που χρησιμοποιούν:

Διαλεγμένα δεδομένα: Αυτές οι ομάδες τείνουν να αναδεικνύουν παραδείγματα ειδών που έχουν προσαρμοστεί σε περιβάλλοντα επιρρεπή σε πυρκαγιές, αγνοώντας βολικά το ευρύτερο φάσμα της άγριας πανίδας που είναι ευάλωτη στις πυρκαγιές.

Αγνοώντας τις μακροχρόνιες επιπτώσεις: Ενώ ορισμένα οικοσυστήματα μπορεί πράγματι να ανακάμψουν με την πάροδο του χρόνου, η ανάκαμψη αυτή μπορεί να διαρκέσει χρόνια ή και δεκαετίες. Η αγνόηση των μακροπρόθεσμων συνεπειών των πυρκαγιών στην άγρια ζωή παραποιεί τον πραγματικό αντίκτυπο.

Παραποίηση της έρευνας: Ορισμένες κυνηγετικές ενώσεις προωθούν έρευνες που στερούνται επιστημονικής αυστηρότητας ή αξιοπιστίας. Μπορεί να παραθέτουν επιλεκτικά μελέτες ή να χρησιμοποιούν ξεπερασμένες πληροφορίες για να ταιριάζουν στην αφήγησή τους.

Η σημασία της ορθής επιστήμης

Το θεμέλιο κάθε νόμιμης έρευνας είναι η επιστημονική μέθοδος. Όταν αξιολογείται ο αντίκτυπος των πυρκαγιών στην άγρια ζωή, είναι σημαντικό να στηρίζεται κανείς σε μελέτες που έχουν αξιολογηθεί από ομοτίμους και έχουν διεξαχθεί από ειδικούς στον τομέα. Οι μελέτες αυτές λαμβάνουν υπόψη μια σειρά παραγόντων, συμπεριλαμβανομένης της ποικιλομορφίας των ειδών, της αποκατάστασης των ενδιαιτημάτων και της οικολογικής ανθεκτικότητας.

​Οι επιπτώσεις των πυρκαγιών είναι δίκοπο μαχαίρι, αφήνοντας ίχνη καταστροφής που επηρεάζουν τόσο την άγρια ζωή όσο και τις ανθρώπινες κοινότητες. Αυτές οι πυρκαγιές έχουν εκτεταμένες συνέπειες, αλλάζοντας τόσο τα οικοσυστήματα όσο και τον τρόπο ζωής.

Επιπτώσεις στην άγρια ζωή:
Τα επακόλουθα μιας πυρκαγιάς αποκαλύπτουν τις έντονες επιπτώσεις στην άγρια ζωή.

1. Καταστροφή οικοτόπων: Οι σφοδρές φλόγες μπορούν να αποδεκατίσουν γρήγορα ολόκληρα οικοσυστήματα, εξαφανίζοντας δάση, λιβάδια και υγροτόπους. Αυτή η απότομη μεταμόρφωση εκτοπίζει, τραυματίζει ή ακόμη και απαιτεί τη ζωή πολλών ειδών.
   
   
2. Άμεση θνησιμότητα: Η ανελέητη προέλαση της φωτιάς αφήνει στα ζώα λίγες επιλογές διαφυγής. Πολλά υποκύπτουν στις φλόγες ή στον καπνό, ενώ άλλα πέφτουν θύματα της μεταπυρικής θήρευσης, της πείνας ή της έκθεσης.
   
   
3. Απώλεια πηγών τροφής: Για τα φυτοφάγα ζώα, η εξάλειψη της βλάστησης διαταράσσει την τροφική τους αλυσίδα. Αυτή η διαταραχή διαχέεται στο οικοσύστημα, επηρεάζοντας τα αρπακτικά που εξαρτώνται από τα φυτοφάγα ζώα.
   
   
4. Μετατόπιση και αλλαγή συμπεριφοράς: Τα επιζώντα ζώα αναγκάζονται να φύγουν, συχνά καταπατώντας ανθρώπινους οικισμούς ή εδάφη. Η τροποποιημένη συμπεριφορά αυτών των ζώων μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκρούσεις με τον άνθρωπο.
   
   
5. Μακροπρόθεσμες επιπτώσεις: Τα επακόλουθα αντηχούν για χρόνια, μερικές φορές για δεκαετίες. Η ανάκαμψη του οικοσυστήματος είναι ένα αργό ταξίδι και ορισμένα είδη μπορεί να εξαφανιστούν οριστικά από την πληγείσα περιοχή.

Επιπτώσεις στις ανθρώπινες δραστηριότητες:
Οι επιπτώσεις μιας πυρκαγιάς εκτείνονται πολύ πέρα από την άμεση ζώνη πυρκαγιάς.

1. Κίνδυνοι για την υγεία: Ο καπνός και η ατμοσφαιρική ρύπανση από τις πυρκαγιές εγκυμονούν σημαντικούς κινδύνους για την υγεία, ιδίως για τα άτομα με αναπνευστικές παθήσεις. Οι επιπτώσεις αυτές μπορούν να γίνουν αισθητές πολύ μακριά από την εστία της πυρκαγιάς.
   
   
2. Ρύπανση: Ο καπνός από τις πυρκαγιές μπορεί να μολύνει τον αέρα και το νερό, γεγονός που μπορεί να βλάψει τόσο την άγρια πανίδα όσο και τον άνθρωπο.
   
   
3. Ζημιές και απώλειες περιουσίας: Σπίτια, επιχειρήσεις και υποδομές πέφτουν θύματα των φλογών, προκαλώντας υλικές απώλειες και εκτοπίζοντας κοινότητες. Η οικονομική σταθερότητα δέχεται πλήγμα ως αποτέλεσμα.
   
   
4. Προσπάθειες πυρόσβεσης: Η καταπολέμηση των πυρκαγιών απαιτεί τεράστιους πόρους και ανθρώπινο δυναμικό. Αυτό μπορεί να επιβαρύνει τους προϋπολογισμούς και τους πόρους σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, θέτοντας σε δοκιμασία τις δυνατότητες πυρόσβεσης.
   
   
5. Οικονομικές επιπτώσεις: Πέρα από τις υλικές ζημιές, κλάδοι όπως η γεωργία και ο τουρισμός μπορεί να διαταραχθούν σοβαρά, επηρεάζοντας τα μέσα διαβίωσης και τις περιφερειακές οικονομίες.
   
   
6. Κόστος ασφάλισης: Οι συχνές και έντονες πυρκαγιές μπορούν να αυξήσουν τα ασφάλιστρα, επιβαρύνοντας τους ιδιοκτήτες κατοικιών και τις επιχειρήσεις σε πυρόπληκτες περιοχές.
   
   
7. Κατανομή πόρων: Οι πόροι που διοχετεύονται στην πυρόσβεση μπορούν να αποσπάσουν πόρους από άλλους ζωτικούς τομείς όπως η εκπαίδευση, η υγειονομική περίθαλψη και η ανάπτυξη υποδομών.

​🌍 Συναρπαστικά νέα! 🌿 Προσκαλέσαμε την ελληνική κυβέρνηση να φιλοξενήσει την COP16, τη μεγάλη διεθνή σύνοδο κορυφής για τη βιοποικιλότητα, μετά την απόσυρση της Τουρκίας. Ας ενωθούμε για ένα βιώσιμο μέλλον! 

​Η Ελλάδα έγινε η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που αναγνωρίζει τις Βασικές Περιοχές Βιοποικιλότητας στους νόμους και τις πολιτικές της. Οι Βασικές Περιοχές Βιοποικιλότητας αναγνωρίζονται ως περιοχές παγκόσμιας σημασίας για τη βιοποικιλότητα με το νόμο 5037/2023 και η υφιστάμενη Επιτροπή Natura 2000 της Ελλάδας θα αποτελέσει την Εθνική Ομάδα Συντονισμού των ΚΒΑ για τη χώρα. Η Επιτροπή Natura 2000 είναι το κύριο επιστημονικό συμβουλευτικό όργανο για το συντονισμό, την παρακολούθηση και την αξιολόγηση των πολιτικών και των δράσεων που λαμβάνονται για την προστασία της βιοποικιλότητας της Ελλάδας. Ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος & Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας (Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.), με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Κώστα Τριάντη, θα είναι υπεύθυνος για τη συλλογή και διαχείριση των δεδομένων KBA για τη χώρα.

Η Ελλάδα πρωτοπορεί στην ανάδειξη των Βασικών Περιοχών Βιοποικιλότητας ως βασικό εργαλείο για την επέκταση του δικτύου προστατευόμενων περιοχών", ανέφερε ο Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ), Πέτρος Βαρελίδης.

Αυτό προκύπτει μετά από πολυετή εργασία με επικεφαλής τη Δρ Κωνσταντίνα Σπηλιοπούλου για τη διδακτορική της διατριβή, η οποία έχει ανιχνεύσει την Ελλάδα για πιθανές περιοχές KBA (βλ. παρακάτω χάρτη). Η εργασία αυτή θα παρασχεθεί στην επιτροπή Natura 2000, προκειμένου να εξεταστεί για επίσημες προτάσεις περιοχών KBA τα επόμενα χρόνια.

​Ο νόμος 5037/2023 θα καθοδηγήσει την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα στην Ελλάδα, σύμφωνα με το άρθρο 174 στο πλαίσιο των στόχων για τη διατήρηση της φύσης: Μέχρι το 2030, τουλάχιστον το 30% της χερσαίας και της θαλάσσιας έκτασης της χώρας θα καλύπτεται από προστατευόμενες περιοχές. Οι προστατευόμενες περιοχές θα πρέπει να καλύπτουν πλήρως τις Βασικές Περιοχές Βιοποικιλότητας.

Έργα εντοπισμού για να αρχίσουν να προσδιορίζονται οι ΚΒΑ σε όλη την Ευρώπη υποστηρίζονται από τις επιχορηγήσεις της ΕΕ Horizon (NaturaConnect) και Biodiversa (GaP) με στόχο να οδηγήσουν και αυτά σε περισσότερες προτάσεις ΚΒΑ σε όλη την περιοχή αυτή.

Ελεύθερη μετάφραση από: ​https://www.keybiodiversityareas.org/kba-news/greece-leading-the-way-in-conserving-KBAs-in-europe_2023

Σε έναν κόσμο που υφίσταται ταχεία αστικοποίηση, η επέμβαση του ανθρώπινου πολιτισμού στους φυσικούς βιότοπους έχει προκαλέσει ανησυχία. Ωστόσο, ένα ενδιαφέρον φαινόμενο παρατηρείται εν μέσω αυτού του παγκόσμιου μετασχηματισμού - η άγρια ζωή επιχειρεί όλο και περισσότερο να εισέλθει στις πόλεις και τις αστικές περιοχές. Καθώς οι χώροι πρασίνου μειώνονται και οι ζούγκλες από μπετόν επεκτείνονται, η μετακίνηση της άγριας ζωής σε αυτά τα ανθρωποκρατούμενα τοπία εγείρει ερωτήματα σχετικά με τη συνύπαρξη, τη διατήρηση και το μέλλον της βιοποικιλότητας. Αυτό το άρθρο διερευνά τους παράγοντες που οδηγούν σε αυτή τη μετανάστευση, τις προκλήσεις που παρουσιάζει και τις πιθανές ευκαιρίες που προσφέρει.

Μεταβαλλόμενα τοπία και κατακερματισμός ενδιαιτημάτων:

Ένας από τους κύριους καταλύτες για τη μετακίνηση της άγριας ζωής στις πόλεις είναι η ταχεία μεταβολή των τοπίων λόγω της αστικοποίησης. Αυτός ο κατακερματισμός συμβαίνει όταν μεγάλες περιοχές συνεχόμενων οικοτόπων χωρίζονται σε μικρότερα, απομονωμένα τμήματα λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως οι κατασκευές, η γεωργία και η ανάπτυξη υποδομών. Καθώς τα φυσικά ενδιαιτήματα κατακερματίζονται και μειώνονται, η άγρια ζωή βρίσκεται σε αναζήτηση κατάλληλων περιβαλλόντων για να επιβιώσει. Οι πόλεις συχνά παρέχουν θύλακες πρασίνου, πάρκα και κήπους που μιμούνται ή υποκαθιστούν τα φυσικά ενδιαιτήματα, προσφέροντας καταφύγιο, τροφή και πηγές νερού για τα ζώα. Αυτός ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων μπορεί να οδηγήσει τόσο σε θετικές όσο και σε αρνητικές συνέπειες για την άγρια ζωή, ανάλογα με την προσαρμοστικότητά τους και τη διαθεσιμότητα των πόρων.

Κλιματική αλλαγή και μεταβαλλόμενα πρότυπα μετανάστευσης:

Η κλιματική αλλαγή είναι ένας άλλος βασικός παράγοντας μετακίνησης της άγριας ζωής προς τις αστικές περιοχές. Η κλιματική αλλαγή αναφέρεται σε μακροχρόνιες μεταβολές της θερμοκρασίας, των βροχοπτώσεων και των καιρικών φαινομένων που οφείλονται σε ανθρώπινες δραστηριότητες, κυρίως στην εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Οι αλλαγές αυτές επηρεάζουν τα οικοσυστήματα και την κατανομή των ειδών παγκοσμίως. Τα είδη άγριας ζωής που είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στις κλιματικές μεταβολές μπορεί να προσαρμόσουν τα παραδοσιακά τους πρότυπα μετανάστευσης ή να μετατοπίσουν τις περιοχές εξάπλωσής τους ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες περιβαλλοντικές συνθήκες. Οι αστικές περιοχές, με τα τροποποιημένα μικροκλίματα και τις θερμικές νησίδες τους, μπορεί να προσφέρουν καταφύγιο για είδη που μπορούν να ανεχθούν ή ακόμη και να επωφεληθούν από αυτές τις αλλαγές. Για παράδειγμα, έχει παρατηρηθεί ότι ορισμένα είδη πουλιών αλλάζουν τα μεταναστευτικά τους πρότυπα, παραμένοντας περισσότερο σε αστικές περιοχές ή παρακάμπτοντας εντελώς τις παραδοσιακές τους περιοχές στάσης.

Αφθονία τροφής και ανθρωπογενείς πόροι:

Η αφθονία των πηγών τροφής είναι ένας παράγοντας που επηρεάζει την προσέλκυση της άγριας ζωής στις αστικές περιοχές. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως οι πρακτικές διαχείρισης αποβλήτων, έχουν ως αποτέλεσμα τη διαθεσιμότητα ανθρωπογενών πόρων, όπως οι κάδοι απορριμμάτων, οι χωματερές και τα απορριπτόμενα τρόφιμα, τα οποία χρησιμεύουν ως πηγές τροφής για τα πτωματοφάγα και τα ευκαιριακά ζώα. Τα αστικά περιβάλλοντα φιλοξενούν επίσης κήπους, οπωροφόρα δέντρα και ταΐστρες πουλιών που παρέχουν πρόσθετη τροφή για διάφορα είδη άγριας ζωής. Αυτές οι συμπληρωματικές πηγές τροφής μπορούν να υποστηρίξουν την επιβίωση και την αύξηση του πληθυσμού ορισμένων ζώων, αλλά μπορούν επίσης να οδηγήσουν σε συγκρούσεις και κινδύνους για την υγεία, εάν δεν γίνει σωστή διαχείριση.

Συγκρούσεις και συνύπαρξη ανθρώπου και άγριας ζωής:

Η αυξημένη παρουσία άγριων ζώων στις αστικές περιοχές μπορεί να οδηγήσει σε συγκρούσεις μεταξύ ανθρώπων και ζώων. Οι συγκρούσεις αυτές προκύπτουν όταν τα άγρια ζώα προκαλούν ζημιές στις υποδομές, κάνουν επιδρομές σε κήπους ή έρχονται σε στενή επαφή με τον άνθρωπο. Μπορεί να υπάρξουν κίνδυνοι για την ανθρώπινη ασφάλεια, την ιδιοκτησία και τη δημόσια υγεία, συμπεριλαμβανομένης της μετάδοσης ζωονόσων. Η διαχείριση των συγκρούσεων μεταξύ ανθρώπου και άγριας ζωής είναι ζωτικής σημασίας για την προώθηση της συνύπαρξης. Στρατηγικές όπως η εφαρμογή διαδρόμων άγριας ζωής (συνδεσιμότητα μεταξύ φυσικών περιοχών), ο σχεδιασμός πράσινων στεγών και αστικών χώρων πρασίνου και η χρήση μη θανατηφόρων αποτρεπτικών μέσων μπορούν να συμβάλουν στον μετριασμό των συγκρούσεων και να διασφαλίσουν την ασφάλεια τόσο των ανθρώπων όσο και της άγριας ζωής.


Ευκαιρίες για διατήρηση και εκπαίδευση:

Η μετακίνηση της άγριας ζωής στις πόλεις παρέχει μια μοναδική ευκαιρία για πρωτοβουλίες διατήρησης και περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Παρατηρώντας και μελετώντας είδη που έχουν προσαρμοστεί στις πόλεις, οι επιστήμονες μπορούν να αποκτήσουν γνώσεις σχετικά με τους μηχανισμούς που κρύβονται πίσω από την ανθεκτικότητα και την προσαρμογή των ειδών. Η αστική άγρια ζωή μπορεί να χρησιμεύσει ως πρεσβευτής, ευαισθητοποιώντας τους κατοίκους των πόλεων σχετικά με τη σημασία της βιοποικιλότητας και την ανάγκη για προσπάθειες διατήρησης. Η εμπλοκή των κοινοτήτων σε επιστημονικά έργα πολιτών, η δημιουργία πολιτικών αστικού σχεδιασμού φιλικών προς την άγρια ζωή και ο σχεδιασμός πράσινων υποδομών μπορούν να ενισχύσουν το αίσθημα της διαχείρισης και να προωθήσουν τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη.

Ποια είδη βλέπουμε να μετακινούνται κυρίως σε πόλεις και αστικές περιοχές στην Ευρώπη;

Η μετακίνηση της άγριας ζωής στις πόλεις και τις αστικές περιοχές στην Ευρώπη ποικίλλει ανάλογα με τη συγκεκριμένη περιοχή και τις τοπικές συνθήκες. Ωστόσο, υπάρχουν αρκετά είδη άγριας ζωής που παρατηρούνται συνήθως να προσαρμόζονται και να ευδοκιμούν σε αστικά περιβάλλοντα σε ολόκληρη την Ευρώπη. Ορισμένα από τα είδη που μετακινούνται συχνά στις πόλεις και τις αστικές περιοχές στην Ευρώπη είναι τα εξής:

• Κόκκινη αλεπού (Vulpes vulpes): Οι κόκκινες αλεπούδες είναι ιδιαίτερα προσαρμοστικές και έχουν αποικίσει με επιτυχία πολλές αστικές περιοχές στην Ευρώπη. Είναι γνωστό ότι εκμεταλλεύονται τις άφθονες πηγές τροφής, όπως τα τρωκτικά και τις ευκαιρίες πλιάτσικου που δημιουργούνται από τις ανθρώπινες δραστηριότητες.
  
  
• Ευρωπαϊκός σκαντζόχοιρος (Erinaceus europaeus): Οι σκαντζόχοιροι είναι νυκτόβια θηλαστικά που έχουν επιδείξει αξιοσημείωτη ικανότητα προσαρμογής σε αστικά περιβάλλοντα. Συχνά βρίσκουν κατάλληλα ενδιαιτήματα σε κήπους, πάρκα και χώρους πρασίνου εντός των πόλεων, όπου μπορούν να βρουν τροφή και καταφύγιο.
  
  
• Κότσυφας (Turdus merula): Τα κοτσύφια είναι κοινά τραγουδοπούλια που βρίσκονται σε όλη την Ευρώπη και έχουν προσαρμοστεί με επιτυχία στα αστικά περιβάλλοντα. Είναι γνωστό ότι φωλιάζουν σε κήπους, πάρκα, ακόμη και σε αστικές αυλές.
  
  
• ​Ψαρόνι (Sturnus vulgaris): Τα ψαρόνια είναι εξαιρετικά ευπροσάρμοστα πτηνά που είναι γνωστά για τη συγχρονισμένη συμπεριφορά τους ως σμήνη. Έχουν αποικίσει με επιτυχία πολλές αστικές περιοχές στην Ευρώπη, φωλιάζοντας σε κτίρια και αναζητώντας έντομα και φρούτα.
  
  
• Σταχτοτσικνιάς (Ardea cinerea): Οι σταχτοτσικνιάδες είναι μεγάλα παρυδάτια πουλιά που συναντώνται συνήθως σε υγροτόπους, αλλά έχουν επίσης προσαρμοστεί σε αστικά περιβάλλοντα. Μπορεί να τους δει κανείς να αναζητούν ψάρια και άλλα θηράματα σε αστικά υδάτινα σώματα, όπως βάλτους, λίμνες και ποτάμια.

Είναι σημαντικό να σημειωθεί καθώς τα αστικά περιβάλλοντα συνεχίζουν να εξελίσσονται, νέα είδη ενδέχεται να προσαρμοστούν και να μετακινηθούν στις πόλεις ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Τα μεροληπτικά δεδομένα για τη βιοποικιλότητα μπορούν να διαστρεβλώσουν τα συμπεράσματα σχετικά με το τι γνωρίζουν σήμερα οι επιστήμονες για τη ζωή στη Γη - και τον αντίκτυπο που έχει ο άνθρωπος στα ζωτικά οικοσυστήματα. Η αύξηση των συλλογών δειγμάτων μπορεί να είναι ο δρόμος προς τα εμπρός.

​Καθώς ο άνθρωπος συνεχίζει να βρίσκει το δρόμο του στα τοπία της Γης, έχει αυξηθεί η προσπάθεια καταγραφής της ζωής στη Γη για τα είδη να ανακαλυφθούν πριν καν εξαφανιστούν. Τα δεδομένα για την εμφάνιση της βιοποικιλότητας συλλέγονται συνήθως μέσω πρωτογενών δειγμάτων που έχουν φυσικές αποδείξεις σε μια συλλογή φυσικής ιστορίας ή μέσω άμεσων παρατηρήσεων στο πεδίο ή παρατηρήσεων που δεν μπορούν να ανιχνευθούν σε κάποιο απτό υλικό και συνήθως αντιπροσωπεύονται μόνο από εικόνες, βίντεο ή ήχους. Ενώ τόσο οι τύποι δεδομένων δειγμάτων όσο και οι τύποι δεδομένων παρατήρησης χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο είτε χωριστά είτε σε συνδυασμό για την κατανόηση των ανθρώπινων επιπτώσεων στην παγκόσμια βιοποικιλότητα, ο καθένας από αυτούς έχει κενά κάλυψης και προκαταλήψεις που μπορεί να τον καταστήσουν αναποτελεσματικό στην αναπαράσταση των προτύπων της βιοποικιλότητας. Ωστόσο, μέχρι σήμερα, δεν έχει γίνει ποσοτικοποίηση των διαφορών στα κενά κάλυψης και στις προκαταλήψεις μεταξύ των δύο τύπων δεδομένων. Στην παρούσα εργασία, διαχωρίσαμε και ποσοτικοποιήσαμε αυτές τις μεροληψίες και αξιολογήσαμε τα κενά στην κάλυψη των αναμενόμενων προτύπων βιοποικιλότητας χρησιμοποιώντας 1,9 δισεκατομμύρια καταγραφές εμφάνισης χερσαίων φυτών, πεταλούδων, αμφιβίων, πτηνών, ερπετών και θηλαστικών που τεκμηριώνονται με δείγματα και καταγραφές παρατήρησης.

Αυτά είναι πολλά δεδομένα - και μια φιλόδοξη προσπάθεια ανάλυσης όλων αυτών. Ευτυχώς, η επιστήμη σημαίνει να φτάνεις σε νέα ύψη στην αναζήτηση νέων γνώσεων, κάτι που ο Dr. Barnabas Daru μου δίδαξε καλά ως πρόθυμος προπτυχιακός ερευνητής στο Texas A&M University-Corpus Christi. Αφού πήρε έμπνευση στο συνέδριο Evolution 2019 στο Providence, RI, ο Daru μοιράστηκε μαζί μου την ιδέα της αξιολόγησης των δειγματοληπτικών μεροληψιών. Εκείνη την εποχή, ενδιαφερόμουν για μια συνεχιζόμενη προσπάθεια ψηφιοποίησης δειγμάτων σε περιφερειακά ερμπάρια, η οποία περιελάμβανε τη διάθεση διατηρημένων φυτικών δειγμάτων στο διαδίκτυο. Έτσι ξεκινήσαμε από εκεί, με φυτά της Βόρειας Αμερικής. Τελικά όμως, μετά την παρουσίαση της προκαταρκτικής έρευνας στη Νότια Αφρική το 2020 -και καθώς οι συζητήσεις μας για τις μεροληψίες και τα κενά στα δεδομένα βιοποικιλότητας μεγάλωναν- η περιέργειά μας οδήγησε σε μια αρχική επέκταση του έργου σε παγκόσμια κλίμακα και σε μια μεταγενέστερη επέκταση για να συμπεριλάβει πεταλούδες, αμφίβια, πτηνά, ερπετά και θηλαστικά.

​Ενώ η αξιοποίηση των αρχείων βιοποικιλότητας για τον εντοπισμό της κάλυψης των προτύπων βιοποικιλότητας αποτελεί προτεραιότητα τα τελευταία χρόνια, μας παρακίνησε η ιδέα μιας συνολικής αξιολόγησης του τρόπου με τον οποίο αυτό το φαινόμενο αποτυπώνεται από τα αρχεία δειγμάτων έναντι των αρχείων παρατήρησης σε όλα τα taxa. Προς την κατεύθυνση αυτή, επικεντρωθήκαμε στην ποσοτικοποίηση των κενών κάλυψης και των μεροληψιών που μπορεί να εκδηλωθούν 1) γεωγραφικά στη δυσανάλογη κάλυψη ενός είδους σε ορισμένες περιοχές της εξάπλωσής του σε σχέση με άλλες, 2) ταξινομικά στην τάση ορισμένων ειδών ή γενεαλογικών γραμμών να καλύπτονται περισσότερο ή λιγότερο σε σχέση με άλλα, 3) χρονικά στη μη ισορροπημένη συλλογή σε ορισμένα έτη ή ορισμένα τμήματα του έτους, και 4) λειτουργικά χαρακτηριστικά στη δυσανάλογη κάλυψη ειδών με βάση την ιστορία ζωής και τα λειτουργικά χαρακτηριστικά, συμπεριλαμβανομένου του κύκλου ζωής, του μεγέθους, της μορφής ανάπτυξης και της σπανιότητας. Ένα παράδειγμα μεροληψίας λειτουργικών χαρακτηριστικών θα μπορούσε να είναι η τάση ενός ερασιτέχνη συλλέκτη, που συχνά συμβάλλει σε δεδομένα παρατηρησιακής εμφάνισης μέσω προσπαθειών επιστήμης των πολιτών, να δειγματοληπτεί ένα φυτό με εντυπωσιακό λουλούδι αντί για το χορτάρι που υπάρχει δίπλα στο εν λόγω φυτό. Όταν πολλοί συλλέκτες λαμβάνουν μια τέτοια απόφαση, τα δεδομένα που προκύπτουν θα είναι μεροληπτικά προς τα φυτά με τα εντυπωσιακά άνθη. Ακόμα και εκπαιδευμένοι επαγγελματίες, οι οποίοι συχνά είναι συλλέκτες δειγμάτων, λαμβάνουν αποφάσεις όπως η συλλογή δειγμάτων κοντά στις άκρες των δρόμων ή σε ένα κτίριο του ερμπαρίου, με αποτέλεσμα να προκύπτουν καταγραφές από ορισμένες μόνο περιοχές της εξάπλωσης ενός είδους ή μια γεωγραφική προκατάληψη για το συγκεκριμένο είδος.

​Στην προσπάθειά μας να μάθουμε περισσότερα, αναλύσαμε τα δεδομένα και διαπιστώσαμε ότι τόσο τα δείγματα όσο και τα αρχεία παρατήρησης των περισσότερων ταξινομικών ομάδων παρουσίαζαν τεράστια κενά στην ταξινομική κάλυψη, αλλά ο πλούτος των ειδών των γενεαλογικών σειρών που προέρχονταν από τα αρχεία παρατήρησης έτεινε να είναι περισσότερο ταξινομικά προκατειλημμένα, ενώ τα δείγματα έτειναν να είναι περισσότερο ταξινομικά τυχαία και αντιπροσώπευαν τον αναμενόμενο οικογενειακό πλούτο σε όλες τις ταξινομικές ομάδες. Επιπλέον, σε περιοχές με καλή δειγματοληψία, όπως η Βόρεια Αμερική, η Δυτική Ευρώπη και η Αυστραλία, είδαμε υψηλά επίπεδα ταξινομικής κάλυψης βάσει παρατηρήσεων, αλλά τα δείγματα αποτύπωναν επιπλέον τον αναμενόμενο πλούτο ειδών σε περιοχές που είναι γνωστές ως "εστίες βιοποικιλότητας", όπως η Νότια Αμερική, η Νότια Αφρική και τα Ιμαλάια-Χενγκντουάν στη Νοτιοανατολική Ασία.

Όταν αξιολογήσαμε τη γεωγραφική κάλυψη των ειδών, διαπιστώσαμε ότι οι διαθέσιμες καταγραφές των φυτών και των πεταλούδων παρουσίασαν σημαντική μεροληψία κάτω από τις καταγραφές παρατήρησης, ενώ τα αμφίβια, τα ερπετά και τα θηλαστικά παρουσίασαν γεωγραφική μεροληψία προς τα δείγματα. Για τα πτηνά, η εξαίρεση έδειξε παρόμοιες μεροληψίες για τα δείγματα και τις καταγραφές παρατήρησης, αλλά επίσης έδειξε υψηλότερη πυκνότητα συλλογής των καταγραφών παρατήρησης, κάτι που αναμενόταν δεδομένης της χαρισματικής φύσης των πτηνών και της μακράς ιστορίας των παρατηρήσεων πτηνών. Η παρατήρηση πουλιών είναι μια ευρέως αγαπητή ενασχόληση σε πολλές κοινωνίες και πολιτισμούς, συγκεντρώνοντας άτομα όλων των ηλικιών και υποβάθρων που μοιράζονται τη γοητεία της καταγραφής παρατηρήσεων πουλιών.

Σε όλες τις ομάδες, οι αναλύσεις μας έδειξαν ότι τα αρχεία δειγμάτων παρουσίαζαν σημαντικά μεγαλύτερη χρονική κάλυψη των ειδών από ό,τι τα αρχεία παρατήρησης. Ωστόσο, η υψηλή διαχρονική κάλυψη από τα αρχεία δειγμάτων μεροληπτούσε προς περιοχές με υψηλή πυκνότητα συλλογής, γεγονός που υποδηλώνει μια μακρά ιστορία καταγραφής της βιοποικιλότητας και όχι την πραγματική ποικιλότητα σε αυτές τις περιοχές.

Ενώ τα αρχεία παρατήρησης είχαν περισσότερες εγγραφές ανά είδος, τα αρχεία δειγμάτων είχαν πιο ομοιόμορφη κατανομή της κάλυψης των λειτουργικών χαρακτηριστικών και διαπιστώσαμε ότι τα απειλούμενα είδη αντιπροσωπεύονταν από λιγότερες συλλογές κατά μέσο όρο από τα μη απειλούμενα είδη τόσο για τα αρχεία δειγμάτων όσο και για τα αρχεία παρατήρησης. Αυτό μπορεί να οφείλεται στην περιορισμένη αφθονία τους και στους δικαιολογημένους περιορισμούς που περιβάλλουν τις συλλογές σπάνιων ή απειλούμενων ειδών. Παρόλα αυτά, αυτή η μεροληψία μπορεί ενδεχομένως να μειώσει τις ευκαιρίες χρήσης ιστορικών πληθυσμών για την ενημέρωση των σημερινών προσπαθειών διατήρησης και αποκατάστασης.

Αυτό που αποκαλύπτει η έρευνά μας είναι ότι η κάλυψη που αντιπροσωπεύουν τα αρχεία των δειγμάτων είναι σχετικά πιο ομοιόμορφη και αντανακλά τα αναμενόμενα πρότυπα βιοποικιλότητας από τις παρατηρήσεις που τείνουν να συγκεντρώνονται σε λίγες περιοχές που είναι εύκολα προσβάσιμες, ασφαλείς και σχετικά επηρεασμένες από τις ανθρώπινες δραστηριότητες. Τα δείγματα παρέχουν επίσης τεκμηριωμένα στοιχεία για την ταυτοποίηση των ειδών, την επανεξέταση και υποστηρικτικό υλικό για τα συμπεράσματα που προκύπτουν σε μια μελέτη, αλλά ο ρυθμός με τον οποίο διατίθενται σε μουσεία ή ερμπάρια έχει επιβραδυνθεί. Αντίθετα, η μαζική παραγωγή αρχείων παρατήρησης έχει υπερκαλύψει τα δείγματα, ωστόσο και οι δύο τύποι δεδομένων αλληλοσυμπληρώνονται. Τα αρχεία παρατήρησης καταγράφουν όλο και περισσότερο μια ευρεία ποικιλία παράγωγων πληροφοριών σχετικά με την ύπαρξη ενός οργανισμού, ενώ τα αρχεία δειγμάτων ενισχύουν τα θεμέλια της τρέχουσας έρευνας και υποστηρίζουν μελλοντικές μελέτες.

Καθώς συνεχίζουμε να εξερευνούμε την πολυπλοκότητα της ζωής στη Γη, τα δεδομένα δειγμάτων και τα δεδομένα παρατήρησης, μαζί, θα μας βοηθήσουν να κατανοήσουμε καλύτερα τους ανθρωπογενείς παράγοντες που επηρεάζουν τη βιοποικιλότητα. Θα πρέπει να καταβληθούν μελλοντικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση των μεροληψιών και των κενών στην κάλυψη, ώστε να διασφαλιστεί ότι οι εμφανίσεις των ειδών θα παραμείνουν ζωτικής σημασίας για την οικολογική και εξελικτική έρευνα για τα επόμενα χρόνια.

Άρθρο της: Jordan Rodriguez

​Ελεύθερη μετάφραση από: https://ecoevocommunity.nature.com/posts/biodiversity-data-without-physical-evidence-can-distort-our-understanding-of-life-on-earth

​To Rewilding στοχεύει στην αποκατάσταση υγιών οικοσυστημάτων με τη δημιουργία άγριων, βιοποικιλιακών χώρων. Επαναδημιουργεί οικοσυστήματα που έχουν προηγουμένως τροποποιηθεί από ανθρώπινες διαταραχές, χρησιμοποιώντας τη φυτική και ζωική ζωή που θα υπήρχε αν δεν είχε συμβεί ποτέ η διαταραχή. Με τον τρόπο αυτό το rewilding αποκαθιστά τις φυσικές διαδικασίες που παρέχουν στην ανθρωπότητα καθαρό αέρα, νερό, τροφή, καταφύγιο και φάρμακα.

Αυτή η ιδέα της αντιστροφής της απώλειας της βιοποικιλότητας και της δημιουργίας άγριων τοπίων, επιτρέποντας στη φύση να ανακτήσει περιοχές που δεν βρίσκονται πλέον υπό ανθρώπινη διαχείριση, έχει κερδίσει μεγάλη προσοχή ως μια αισιόδοξη προσέγγιση για τη διατήρηση. Καλοπροαίρετες κυβερνήσεις, ΜΚΟ, κοινότητες και ιδιώτες υιοθετούν όλο και συχνότερα στρατηγικές "αναδημιουργίας", αλλά οι αρχές αυτές είναι ασυνεπώς καθορισμένες και συχνά παραποιούνται και εφαρμόζονται εσφαλμένα.

​Η κατάχρηση της ολοένα και πιο δημοφιλούς έννοιας του rewilding ενέχει τον κίνδυνο να αποξενώσει τις κοινότητες, να βλάψει την υπάρχουσα βιοποικιλότητα και να υπονομεύσει την εμπιστοσύνη σε μια τεχνική με τεράστιες δυνατότητες διατήρησης.

Οι αρχές του Rewildling που συμφωνήθηκαν από περισσότερους από 150 εμπειρογνώμονες της αναδημιουργίας καθοδηγούν τους επαγγελματίες για την ασφαλή αναδημιουργία και προτείνουν μηχανισμούς για τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής και τους φορείς χρηματοδότησης ώστε να αξιολογούν την αποτελεσματικότητα των έργων και να δίνουν έτσι προτεραιότητα στην υποστήριξη.

​Η ανθρώπινη δραστηριότητα υποβαθμίζει τα οικοσυστήματα και οδηγεί στην απώλεια της βιοποικιλότητας ταχύτερα από ποτέ. Η ανάγκη αναστροφής αυτών των τάσεων διατυπώνεται επίσημα στους στόχους 14 και 15 για τη βιώσιμη ανάπτυξη. Η Δεκαετία του ΟΗΕ για την αποκατάσταση των οικοσυστημάτων και το παγκόσμιο πλαίσιο για τη βιοποικιλότητα μετά το 2020 παρέχουν ευκαιρίες για την ανοικοδόμηση των βιοποικίλων οικοσυστημάτων που συντηρούν όλη τη ζωή στη Γη. Η αναδημιουργία της άγριας φύσης έχει τη δυνατότητα να το κάνει αυτό σε κλίμακα τοπίου και επιφέρει άλλα σημαντικά οφέλη για την κοινωνία.

Τα αναδημιουργημένα οικοσυστήματα μπορούν να συμβάλλουν στον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής, αυξάνοντας την απομάκρυνση άνθρακα από την ατμόσφαιρα, και να προστατεύσουν από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, μειώνοντας, για παράδειγμα, τη διάβρωση του εδάφους και τον κίνδυνο πλημμυρών. Τα οικοσυστήματα που έχουν αναδασωθεί μπορούν επίσης να δημιουργήσουν κοινωνικοοικονομικές ευκαιρίες για τις τοπικές κοινότητες, να μειώσουν τις επιπτώσεις και το κόστος που συνδέονται με τους περιβαλλοντικούς κινδύνους (όπως οι πλημμύρες) και να βελτιώσουν την ανθρώπινη υγεία και ευημερία βελτιώνοντας την πρόσβαση στη φύση.

Ένα έργο στην κοιλάδα Chacabuco στη βόρεια Χιλή είναι ένα παράδειγμα επιτυχούς εφαρμογής της αναδημιουργίας. Μετά από αγορά γης το 2004, το Rewilding Patagonia αφαίρεσε την κτηνοτροφική και γεωργική υποδομή από 890 km2. Η γηγενής βλάστηση και η άγρια ζωή έχουν έκτοτε αναδημιουργήσει παταγονική στέπα και δάση οξιάς εύκρατης ζώνης που λειτουργούν χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση. Το έργο υποστηρίζει επίσης τους κτηνοτρόφους γύρω από τα αναδημιουργημένα τοπία ώστε να εφαρμόσουν βιώσιμες πρακτικές διαχείρισης της γης.

Ωστόσο, η κακή διαχείριση της αναδημιουργίας εγκυμονεί κινδύνους για τη βιοποικιλότητα και τους ντόπιους κατοίκους.

Μια μελέτη του 2019 αξιολογεί το έργο Oostvaardersplassen (OVP) στις Κάτω Χώρες, το οποίο ξεκίνησε το 1983 με την εισαγωγή βοοειδών Heck, αλόγων Konik και κόκκινων ελαφιών σε ανακτημένες εκτάσεις. Ο αριθμός τους δεν διαχειρίστηκε και τα ζώα δεν μπορούσαν να μετακινηθούν σε νέα ενδιαιτήματα, οπότε οι πληθυσμοί ρυθμίστηκαν σε μεγάλο βαθμό από τη διαθεσιμότητα τροφής. Η γηγενής βλάστηση υποβαθμίστηκε από την υπερβόσκηση και έως και το 30% των ζώων πέθαιναν κατά τη διάρκεια των χειμερινών περιόδων, όταν η τροφή ήταν σπάνια. Το 2018 αναθεωρήθηκε το σχέδιο διαχείρισης του OVP, με μειωμένο αριθμό φυτοφάγων ζώων.
​
​Χωρίς την κατάλληλη διαβούλευση, η αναδημιουργία μπορεί να μην ωφελήσει τις τοπικές κοινότητες, ιδίως εκείνες με κακό ιστορικό παραδοσιακής διαχείρισης της γης, όπως το κυνήγι, η γεωργία, η δασοκομία και η αλιεία. Τα ακατάλληλα σχέδια για την αποκατάσταση φυσικών οικοτόπων και την επανεισαγωγή ζώων που μπορεί αρχικά να είχαν εξαφανιστεί λόγω συγκρούσεων με τα ανθρώπινα συμφέροντα είναι συχνά αμφιλεγόμενα. Τα έργα κινδυνεύουν να αποξενώσουνε τους ντόπιους κατοίκους, εκτός αν οι ενδιαφερόμενοι φορείς συμμετέχουν στο σχεδιασμό που εντοπίζει και μετριάζει αυτές τις ανησυχίες. Σε αρκετές περιπτώσεις, η έλλειψη διαβούλευσης έχει οδηγήσει σε τοπικές εκστρατείες κατά της επαναδημιουργίας, με αποτέλεσμα την εγκατάλειψη των έργων.

​Η IUCN επικροτεί τις προσπάθειες των κυβερνήσεων, των οργανισμών προστασίας και άλλων εταίρων για την αναδημιουργία της άγριας φύσης σε ορισμένα μέρη του κόσμου. Υπογραμμίζει την ανάγκη να λαμβάνονται υπόψη οικολογικά, οικονομικά και κοινωνικά ζητήματα κατά την ανάπτυξη πρωτοβουλιών αναδημιουργίας και να εμπλέκονται όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη από την αρχή. Σε διαβούλευση με περισσότερους από 150 εμπειρογνώμονες σε θέματα αναδημιουργίας, η θεματική ομάδα αναδημιουργίας (RTG) της Επιτροπής Διαχείρισης Οικοσυστημάτων (CEM) της IUCN ανέπτυξε δέκα αρχές για να καθοδηγήσει τις πρωτοβουλίες αναδημιουργίας:

1. Η αναδημιουργία χρησιμοποιεί την άγρια ζωή για την αποκατάσταση των τροφικών πλεγμάτων και των τροφικών αλυσίδων. 
2. Τα σχέδια αναδημιουργίας θα πρέπει να προσδιορίζουν τις βασικές περιοχές αναδημιουργίας, τους τρόπους σύνδεσής τους και να διασφαλίζουν ότι τα αποτελέσματα είναι προς αμοιβαίο όφελος των ανθρώπων και της φύσης.
3. Η αναδημιουργία απαιτεί τοπική εμπλοκή και υποστήριξη από την κοινότητα.
4. Η αναδημιουργία εστιάζει στην αποκατάσταση των οικολογικών διεργασιών, αλληλεπιδράσεων και συνθηκών με βάση παρόμοια υγιή οικοσυστήματα.
5. Η αναδημιουργία αναγνωρίζει ότι τα οικοσυστήματα είναι δυναμικά και συνεχώς μεταβαλλόμενα.
6. Η αναδημιουργία πρέπει να προβλέπει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και να λειτουργεί ως εργαλείο για τον μετριασμό των επιπτώσεών της. 
7. Το Rewilding ενημερώνεται από την επιστήμη και λαμβάνει υπόψη τις τοπικές γνώσεις.  
8. Η αναδημιουργία αναγνωρίζει την εγγενή αξία όλων των ειδών.
9. Η αναδημιουργία είναι προσαρμοστική και εξαρτάται από την παρακολούθηση και την ανατροφοδότηση.
   
10. Η αναδημιουργία της άγριας φύσης αποτελεί αλλαγή παραδείγματος στη συνύπαρξη ανθρώπου και φύσης.

Αυτές οι δέκα αρχές παρέχουν ένα σημείο αναφοράς για την αναδημιουργία και υποστηρίζουν την ενσωμάτωση της τεχνικής αυτής στους παγκόσμιους στόχους διατήρησης.

Οι κυβερνήσεις και η κοινωνία των πολιτών θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη τους αυτές τις αρχές και να ακολουθούν τις κατευθυντήριες γραμμές της IUCN για τις επανεισαγωγές και άλλες μετακινήσεις για τη διατήρηση σε όλα τα έργα αναδημιουργίας. Αυτός είναι ένας τρόπος για να διασφαλιστεί ότι η επαναδημιουργία δεν επηρεάζει αρνητικά τις ζωές και τα μέσα διαβίωσης των ντόπιων κατοίκων ούτε βλάπτει το περιβάλλον.

Αν και ο γενικός στόχος είναι ένα αυτοσυντηρούμενο οικοσύστημα, η διαδικασία της αναδημιουργίας μπορεί να περιλαμβάνει σημαντικές δραστηριότητες και επενδύσεις. Οι κυβερνήσεις, τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι ιδιώτες χρηματοδότες και οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναγνωρίσουν τις δυνατότητες της βασισμένης σε στοιχεία αναδημιουργίας. Με διακοινωνική υποστήριξη, αυτή η προσέγγιση για την ανασυγκρότηση μπορεί να προσφέρει μια αποτελεσματική λύση με βάση τη φύση για την επίτευξη της βιώσιμης ανάπτυξης. Εκτός από τις δέκα αρχές που περιγράφονται παραπάνω, οι φορείς και οι επενδυτές μπορούν να εφαρμόσουν το Παγκόσμιο Πρότυπο της IUCN για λύσεις βασισμένες στη φύση κατά τη διάρκεια του σχεδιασμού και της υλοποίησης έργων.

Ελεύθερη μετάφραση από IUCN

• Ένα νέο πρόγραμμα επαναφέρει βασικά είδη στα δάση της Ευρώπης για να βοηθήσει στην αποκατάσταση της φυσικής ισορροπίας και να ενισχύσει την ικανότητα των δασών να αποθηκεύουν άνθρακα. Ωστόσο, υπάρχουν ανησυχίες ότι αν οι επανεισαγωγές αυτές δεν γίνουν σε πολύ ευρύτερη έκταση, θα έχουν ελάχιστο θετικό αντίκτυπο σε μια περιοχή που κυριαρχείται τόσο πολύ από τον άνθρωπο.
  
  
• Άλλοι υποστηρίζουν ότι ο καλύτερος τρόπος για να βελτιωθεί το δυναμικό αποθήκευσης άνθρακα της Ευρώπης είναι μέσω βαριάς διαχείρισης των δασών, ακόμη και με την εκχέρσωση ορισμένων παλαιότερων συστάδων και την αντικατάστασή τους με νέα δάση ταχείας ανάπτυξης για να ενθαρρυνθεί η ταχεία απορρόφηση άνθρακα, και με τη χρήση των αραιώσεων από τις επιχειρήσεις ξυλείας για την καύση βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας.
  
  
• Αυτή η προσέγγιση βαριάς διαχείρισης έχει προκαλέσει έντονες ανησυχίες στην επιστημονική κοινότητα. Πολλοί ερευνητές λένε ότι η μέθοδος αυτή αγνοεί τον αυξανόμενο όγκο στοιχείων που αποδεικνύουν ότι οι μονοκαλλιέργειες των φυτειών δεν είναι μόνο κακές για τη βιοποικιλότητα και αποθηκεύουν λιγότερο άνθρακα, αλλά αυξάνουν επίσης τον κίνδυνο εξάπλωσης καταστροφικών ασθενειών.
  
  
• Μια μέση λύση θα μπορούσε να προβλέπει μια πιο φυσική διαχείριση ορισμένων δασών, όπου η ξυλεία συγκομίζεται, ενώ άλλες δασικές εκτάσεις αφήνονται αδιατάρακτες, με ένα μείγμα ειδών δέντρων, με το νεκρό ξύλο να αφήνεται να σαπίσει εκεί που πέφτει και με την επανεισαγωγή ντόπιων ζώων που θα βοηθήσουν στην αποκατάσταση μιας φυσικής ισορροπίας και υγιών οικοσυστημάτων.

Αυτόν τον Μάιο, ο Scarabaeus laticollis θα επιστρέψει στη νοτιοανατολική Γαλλία και σε ένα από τα μεγαλύτερα δάση φυτειών της Ευρώπης. Ογδόντα από αυτά τα ταπεινά σκαθάρια του Παλαιού Κόσμου, που περιγράφηκαν για πρώτη φορά από τον φυσιοδίφη Λινναίο το 1767, θα επανεισαχθούν στο Εθνικό Καταφύγιο Étang de Cousseau ως ένα πρώτο βήμα για τη βελτίωση της βιοποικιλότητας των δασών εκεί.

Σε αντίθεση με άλλα σκαθάρια κοπριάς, το S. laticollis όχι μόνο τυλίγει την κοπριά σε τακτοποιημένες μπάλες, αλλά και τις μεταφέρει στο υπέδαφος, ανακυκλώνοντας σημαντικά θρεπτικά συστατικά του εδάφους, όπως άζωτο και φώσφορο, ενώ παράλληλα διασπείρει σπόρους χόρτων και δέντρων. Σημαντικό είναι ότι έχουν επίσης εισαχθεί τοπικές φυλές βοοειδών - στις οποίες δεν χορηγούνται αντιβιοτικά, με αποτέλεσμα η κοπριά να είναι απαλλαγμένη από φάρμακα - για να βόσκουν τη γη.

Η άφιξη του σκαθαριού της κοπριάς σηματοδοτεί την πρώτη απελευθέρωση στο πλαίσιο του νέου Ευρωπαϊκού Ταμείου Επιστροφής της Άγριας Ζωής (EWCF), το οποίο στοχεύει στην επανεισαγωγή μιας ποικιλίας αυτοφυών ζώων σε ολόκληρη την ήπειρο, συμπεριλαμβανομένων βασικών ειδών όπως το σκαθάρι της κοπριάς, το κόκκινο ελάφι (Cervus elaphus) και το πλατώνι (Dama dama) στο Δέλτα του Δούναβη, ο Ευρασιατικός λύγκας (Lynx lynx) στη βορειοδυτική Πολωνία και τα άλογα Sorraia (Equus ferus caballus) στο Φυσικό Πάρκο Sintra-Cascais της Πορτογαλίας. Το EWCF είναι ένα έργο του Rewilding Europe μαζί με άλλους εταίρους για τη διατήρηση και τη χρηματοδότηση.

Μια βασική αλλά αμφιλεγόμενη αιτιολόγηση υποστηρίζει αυτές τις βελτιώσεις της βιοποικιλότητας, σύμφωνα με ορισμένους συντηρητές. Η αποκατάσταση της φυσικής ισορροπίας στα δάση έχει τη δυνατότητα να ενισχύσει την ικανότητά τους να αποθηκεύουν άνθρακα, λέει η Sophie Monsarrat, υπεύθυνη του Rewilding Europe για το rewilding.​

​"Η αναδημιουργία της άγριας φύσης δεν αφορά μόνο τα αρπακτικά και τα μεγάλα θηλαστικά. Πρόκειται και για την επαναφορά λειτουργικών οικοσυστημάτων", εξηγεί ο Monsarrat.

Αν και παραδέχεται ότι η αποκατάσταση των μεγάλων ζώων, συμπεριλαμβανομένων των γηγενών φυτοφάγων, μπορεί να φαίνεται αντιφατική για την αποκατάσταση των δασών, υπογραμμίζει την αξία τους στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Τα μεγάλα φυτοφάγα ζώα, όπως αποδεικνύεται, με το να καταβροχθίζουν την υπέργεια βλάστηση, ενισχύουν την αποθήκευση άνθρακα στο ριζικό σύστημα, ενώ καθιστούν τα δάση πιο ανθεκτικά στις πυρκαγιές που ενισχύονται από την υπερθέρμανση του πλανήτη.

Ενώ ο John Linnell καλωσορίζει το πρόγραμμα EWCF, αυτός ο ανώτερος επιστήμονας του Νορβηγικού Ινστιτούτου Έρευνας της Φύσης αμφισβητεί το κατά πόσον οι επανεισαγωγές ζώων έχουν αξιοσημείωτο αντίκτυπο στον κύκλο του άνθρακα.

"Η άγρια ζωή χρειάζεται κάθε δυνατή υποστήριξη", συμφωνεί, αλλά "υπάρχει μια πολύ λεπτή σχέση μεταξύ της επιστήμης της διατήρησης και της πρακτικής της διατήρησης ... Όταν ξεκίνησαν αυτού του είδους οι προσπάθειες διατήρησης, ήταν απλώς να φέρουν πίσω το [εξαφανισμένο] ζώο. Κανείς δεν σκέφτηκε την οικολογική λειτουργία ή τον κύκλο του άνθρακα ή τις υπηρεσίες του οικοσυστήματος που θα μας προσέφερε ... Το κίνητρο είναι απλώς ότι είναι ένα ωραίο ζώο και το θέλουμε πίσω".

Αυτές οι δύο ευρέως αντίθετες απόψεις που υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της αποκαταστημένης βιοποικιλότητας στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής καθορίζουν μια συνεχιζόμενη συζήτηση για τη διατήρηση, καθώς η Ευρώπη δρομολογεί διάφορα πειράματα επαναδημιουργίας.

​Η Ευρώπη έχει ήδη σημειώσει κάποια επιτυχία στην επιστροφή των μεγαλύτερων, εμβληματικών θηλαστικών της. Κάποτε κυνηγημένοι σχεδόν μέχρι εξαφάνισης, εκτιμάται ότι σήμερα 21.000 λύκοι (Canis lupus lupus) περιφέρονται στην Ευρώπη, όπως και παρόμοιος αριθμός αρκούδων (Ursus arctos arctos), λέει ο Linnell.

Αλλά ενώ αυτή η ανοδική τάση είναι καλή είδηση, υπάρχουν ελάχιστα επιστημονικά στοιχεία για αξιοσημείωτες σημαντικές οικολογικές επιπτώσεις, προειδοποιεί ο Linnell.

Στην Ευρώπη, επισημαίνει, οι γεωργικές εκτάσεις, η δασοκομία, οι δρόμοι και άλλες υποδομές κυριαρχούν στην ύπαιθρο. "Η επαναφορά ενός λύκου στη φύση δεν σταματά τίποτα από όλα αυτά ... Το ανθρώπινο αποτύπωμα στο τοπίο είναι συνολικό ... διαχειριζόμαστε τα πάντα". Η ανθρώπινη κυριαρχία, λέει, είναι ο πρωταρχικός παράγοντας που δημιουργεί το υπερμεγέθες αποτύπωμα άνθρακα της Ευρώπης.

"Πνευματικά, αυτό [η επαναδημιουργία] έχει τεράστιο αποτέλεσμα, γνωρίζοντας ότι αυτά [τα επανεισαγόμενα ζώα] είναι εκεί έξω και κάνουν τη δουλειά τους, αλλά το οικολογικό αποτέλεσμα είναι ασήμαντο. Αν θέλετε να επιφέρετε αλλαγές σε αυτό το τοπίο, τότε πρέπει να συνεργαστείτε με τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής γύρω από τη γεωργία και τη δασοκομία και την ανάπτυξη των υποδομών - οι οποίοι επηρεάζουν τα πάντα".

Ο Linnell επισημαίνει τους βίσονες (Bison bonasus) που έχουν επανεισαχθεί στο δάσος Białowieża της Πολωνίας, ζώα που είναι περιφραγμένα και κινδυνεύουν να πυροβοληθούν αν δραπετεύσουν. "Δεν πρόκειται για [πραγματική] επανεισαγωγή", λέει, "δεν αποκαθιστά τις διεργασίες του οικοσυστήματος, αλλά τροποποιεί ένα μικρό κομμάτι δάσους ... Η κλίμακα είναι το πράγμα που λείπει από την αντίληψη όλων" - και ο κύριος σύνδεσμος που λείπει μεταξύ των επανεισαγωγών και της αποθήκευσης άνθρακα στα δάση.

​Ο Rob Stoneman δεν είναι τόσο σίγουρος. Ως διευθυντής της αποκατάστασης του τοπίου στο British Wildlife Trusts, συμφωνεί ότι η παγκόσμια ανακύκλωση του άνθρακα θα είναι ελάχιστη για τις επανεισαγωγές που δεν πραγματοποιούνται σε κλίμακα. Υποστηρίζει όμως ότι, ακόμη και σε μικρότερη κλίμακα, η αναδημιουργία μπορεί να λειτουργήσει ως σημαντική απόδειξη της ιδέας.

Επισημαίνει ένα παράδειγμα στην αγγλική ύπαιθρο, μια μικρή δασική έκταση όπου πέντε επανεισαχθείσες βίσονες περιφέρονται τώρα σε ένα περιφραγμένο χώρο 50 εκταρίων (124 στρεμμάτων), μέρος του προγράμματος Wilder Blean του Kent Wildlife Trust. Αυτό το δάσος ήταν κάποτε σε μεγάλο βαθμό υλοτομημένο από τους παραγωγούς ξυλάνθρακα, εξηγεί ο Stoneman, μια δραστηριότητα που ενθάρρυνε μια ποικιλία βιοποικιλόμορφων ενδιαιτημάτων, από ψηλά δέντρα μέχρι θάμνους και ανοιχτά ξέφωτα. Αλλά με την εξαφάνιση αυτής της βιομηχανίας του 19ου αιώνα, τα ενδιαιτήματα αυτά γίνονται πιο ομοιογενή και λιγότερο ποικιλόμορφα.

Έτσι, το ίδρυμα ερευνά κατά πόσον οι βίσονες, μαζί με τα πόνι του Exmoor και μια φυλή χοίρων της Εποχής του Σιδήρου, θα μπορούσαν να επιτελέσουν μια παρόμοια εργασία με αυτή των ανθρακωρύχων, με τα μεγάλα θηλαστικά να "διαχειρίζονται" το δάσος για να δημιουργήσουν ένα υγιέστερο, πιο ποικιλόμορφο και ανθεκτικό δάσος.

Αν το έργο είναι επιτυχές, λέει, τότε άλλα είδη, όπως τα ημιάγρια βοοειδή και τα άλογα, θα μπορούσαν να επιστρέψουν σε μεγαλύτερα τοπία, όπως το New Forest, 56.600 εκταρίων (140.000 στρεμμάτων), στο Hampshire. "Αντί εμείς, το Wildlife Trusts, να ξοδεύουμε πολλά χρήματα για τη διαχείριση αυτών των τοπίων με συγκεκριμένους στόχους διατήρησης, απλώς εγκαθιδρύουμε φυσικές διαδικασίες χρησιμοποιώντας πράγματα όπως τα μεγάλα ζώα και τα ελικοειδή ποτάμια ... Αυτό πυροδοτεί τις υπηρεσίες οικοσυστήματος που θέλουμε".

Άλλες επανεισαγωγές μπορούν να βοηθήσουν στη δημιουργία καλύτερα λειτουργικών δασών, λέει. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, τα δενδροκούναβα (Martes martes) επανέρχονται για να κυνηγήσουν τους χωροκατακτητικούς γκρίζους σκίουρους (Sciurus carolinensis) που τρώνε τα δενδρύλλια και έχουν αμβλύνει τις προσπάθειες αναδάσωσης στο Ηνωμένο Βασίλειο. Και ο Stoneman δεν είναι ο μόνος που επιθυμεί την επιστροφή των λύγκων ως μέσο ελέγχου της καταστροφικής υπερτροφίας του υπεδάφους από τα ελάφια.

​Ο κάστορας (Castor fiber) είναι ένα άλλο σημαντικό είδος-κλειδί, το οποίο έχει πλέον επανεισαχθεί με επιτυχία σε μεγάλο μέρος της Δυτικής Ευρώπης. Με την απονεύρωση των δέντρων, επιτελούν παρόμοιο ρόλο με τους ανθρώπινους καρβουνιάρηδες. Μαζί με τους νέους υγροτόπους που δημιουργούν οι κάστορες μέσω των φυσικών τους ικανοτήτων στην κατασκευή φραγμάτων, δημιουργούν συνθήκες που επιτρέπουν στη γη να αποθηκεύσει πολύ περισσότερο άνθρακα. Η πιθανή επίδρασή τους, μαζί με άλλες τροφικές αναπλάσεις, καλύπτεται σε πρόσφατη εργασία που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature Climate Change.

Αλλά και πάλι, το πρόβλημα της κλίμακας μπαίνει στη μέση. Προς το παρόν, οι απελευθερώσεις κάστορα στο Ηνωμένο Βασίλειο έχουν περιοριστεί σε μερικές τοποθεσίες στη νοτιοδυτική Αγγλία και στον ποταμό Tay στη Σκωτία. "Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επαναφέρουμε τον κάστορα σε κάθε μεγάλη λεκάνη απορροής ποταμού", λέει ο Stoneman. "Αν επιστρέψουν σε ολόκληρο το βρετανικό τοπίο, τότε η εικόνα θα είναι πράγματι πολύ διαφορετική".

Κοιτάζοντας αυτή τη μεγαλύτερη εικόνα, λέει ο Stoneman, πρέπει να μάθουμε πώς να ζούμε ξανά με είδη όπως οι βίσονες, ώστε να αυξηθούν οι πληθυσμοί τους και να συμβάλουν σημαντικά στην ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής. Στα Καρπάθια Όρη της Ρουμανίας, για παράδειγμα, οι επανεισαχθείσες βίσονες περιφέρονται ελεύθερα και οργανώσεις όπως η Rewilding Europe, για την οποία ο Stoneman εργάστηκε στο παρελθόν, συνεργάζονται με τις τοπικές κοινότητες για να δείξουν στους ανθρώπους τις θετικές επιπτώσεις των επανεισαγωγών, συμπεριλαμβανομένου του οικοτουρισμού. "Είναι πραγματικά σημαντικό να ξαναμάθουμε πώς να ζούμε με την άγρια ζωή και να αποδεχτούμε ότι ένα τοπίο πλούσιο σε άγρια ζωή είναι ένα πραγματικά καλό τοπίο", λέει.

Οι βίσονες είναι αρχέτυποι μηχανικοί του οικοσυστήματος, που βόσκουν, βόσκουν, ανοίγουν νέους ηλιόλουστους χώρους και μεταφέρουν θρεπτικά συστατικά στο δάσος μέσω της κοπριάς τους. Αυτή η δραστηριότητα δημιουργεί τις συνθήκες για νέα ανάπτυξη, ενώ παράλληλα βελτιώνει τη δομή του εδάφους και την υπόγεια μυκητιακή δραστηριότητα.

"Τα υγιή εδάφη είναι πολύ σημαντικά για την αύξηση της ποσότητας άνθρακα που μπορεί να αποθηκεύσει ένα δάσος. Αλλά είναι ένα δύσκολο κομμάτι της επιστήμης", παραδέχεται ο Stoneman. Είναι επίσης ένα κομμάτι της επιστήμης που έχει ανοίξει ένα μεγάλο σχίσμα στον ακαδημαϊκό κόσμο.

​Ο Ernst-Detlef Schulze είναι ιδρυτικός διευθυντής του Ινστιτούτου Βιογεωχημείας Max Planck στη Γερμανία, και η θέση του σχετικά με τα δάση και την αποθήκευση άνθρακα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με αυτή των περισσότερων οικολόγων. Ο Schulze πιστεύει ότι ο καλύτερος τρόπος για να αυξηθεί το δυναμικό αποθήκευσης άνθρακα των δασών δεν είναι η επανεισαγωγή ειδών, αλλά η εντατική διαχείριση από τον άνθρωπο.

Όταν τα δάση δεν υφίστανται πλέον επιθετική διαχείριση, υποστηρίζει, εισέρχονται σε μια σταθερή κατάσταση, που σημαίνει ότι η ποσότητα του άνθρακα παραμένει περίπου η ίδια. Η αποψίλωση μπορεί να το αλλάξει αυτό, λέει, επειδή η αναγέννηση των νεαρών δέντρων απορροφά περισσότερο άνθρακα μέσω της φωτοσύνθεσης από ό,τι αποθηκεύεται στο έδαφος ενός ώριμου δάσους.

Είναι προτιμότερο, υποστηρίζει, να κόβεται μια μεγάλη έκταση και να χρησιμοποιείται η ξυλεία σε προϊόντα μακράς διάρκειας ζωής, όπως τα δοκάρια οροφής, όπου ο άνθρακας δεσμεύεται για τη διάρκεια ζωής του κτιρίου. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος για να διασφαλιστεί το μακροπρόθεσμο δυναμικό δέσμευσης άνθρακα ενός δάσους, υποστηρίζει. Η χρήση του ξύλου στις κατασκευές μειώνει επίσης την ανάγκη για ενεργοβόρα οικοδομικά υλικά όπως το σκυρόδεμα και ο χάλυβας, προσθέτει.

Ο Schulze υποστηρίζει επίσης τα οφέλη από τη χρήση των δέντρων, ιδίως των κλαδιών και των αραιών ξύλων που απομένουν από τις επιχειρήσεις ξυλείας, για την καύση τους ως βιομάζα για την παραγωγή ενέργειας. Η βιομάζα μπορεί να συμβάλει στη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, λέει. Μέσω μιας πολιτικής κοπής και αναγέννησης, σημειώνει, η Σουηδία έχει μειώσει την κατανάλωση ορυκτών καυσίμων κατά περισσότερο από 50%, διατηρώντας παράλληλα μεγαλύτερο όγκο ξύλου στα δάση της.

Ως μέλος μιας ομάδας 500 ερευνητών και επιστημόνων, ο Schulze δημοσίευσε αυτές τις απόψεις σε ανοιχτή επιστολή προς την ΕΕ πέρυσι, συμμετέχοντας στη συζήτηση για μια νέα δασική πολιτική για το 2030, η οποία θα συμβάλλει στους στόχους της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα και τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. Ο Schulze αναφέρει ότι η πολιτική αυτή πρέπει να αναγνωρίζει τη συμβολή ολόκληρης της αλυσίδας αξίας με βάση τα δάση για την επίτευξη μιας βιώσιμης και κλιματικά ουδέτερης οικονομίας της ΕΕ έως το 2050.

Η επιστολή έφερε άμεση απάντηση από μια δεύτερη ομάδα περισσότερων από 550 επιστημόνων, μεταξύ των οποίων ο Per Angelstam, καθηγητής διαχείρισης δασών και φυσικών πόρων στο Σουηδικό Πανεπιστήμιο Γεωργικών Επιστημών, ο οποίος αναφέρει ότι "η καθαρή υλοτομία δεν είναι καλή για τη βιοποικιλότητα, τη διατήρηση ή τον άνθρακα".

​Ο Angelstam σημειώνει ότι ο ρόλος του εδάφους ως αποθηκευτή άνθρακα είναι ζωτικής σημασίας και ότι τα δάση είναι το κλειδί για τον μετριασμό της κλιματικής αλλαγής όχι λόγω της ταχύτητας πρόσληψης άνθρακα κατά την ανάπτυξη των δέντρων, αλλά λόγω της ποσότητας άνθρακα που έχει ήδη αποθηκευτεί τόσο στη ζωντανή όσο και στη νεκρή βιομάζα, και ιδιαίτερα στα βορεαλικά δάση, στο έδαφος.

"Η εκχέρσωση των δασών και στη συνέχεια η επαναφύτευση είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος δέσμευσης άνθρακα από την ατμόσφαιρα [μακροπρόθεσμα], αλλά το να αφήνουμε τα παλιά δάση όρθια είναι ένας καλύτερος τρόπος για να εξασφαλίσουμε ότι περισσότερος άνθρακας διατηρείται στο έδαφος", λέει.

"Είναι πραγματικά περίπλοκο ... Έχει να κάνει με τους περιορισμούς του συστήματος [και] το χρονικό πλαίσιο για το οποίο μιλάτε", συνεχίζει. Εξαρτάται επίσης από την αφετηρία σας, είπε. Εάν, όπως έκαναν στη νότια Σουηδία, η ερυθρελάτη φυτευτεί σε ανοιχτή γη που κάποτε βόσκονταν, τότε βελτιώνετε την αποθήκευση άνθρακα. Αντίθετα, στη βόρεια Σουηδία, όπου για πρώτη φορά υλοτομούνται παλαιά δάση και καθαρίζεται η νεκρή ξυλεία, τότε η τάση είναι αντίθετη.

Ο Angelstam αμφισβητεί επίσης τον ισχυρισμό ότι τα μακρόβια ξύλινα προϊόντα δεσμεύουν αποτελεσματικά τον άνθρακα, επισημαίνοντας έρευνα που δείχνει ότι στη Σουηδία μόλις το 10% της κομμένης ξυλείας πηγαίνει σε αυτά τα προϊόντα. Το υπόλοιπο προορίζεται για εργοστάσια χαρτοπολτού και σταθμούς παραγωγής ενέργειας. Σε ολόκληρη τη Σκανδιναβία, προσθέτει, τα δάση μοιράζονται περίπου 50/50 μεταξύ ιδιωτών και δασικών εταιρειών. "Ο στόχος της δασικής βιομηχανίας είναι να παράγει προϊόντα προστιθέμενης αξίας ... Δεν ενδιαφέρονται απαραίτητα για τα ίδια τα δάση. Ενδιαφέρονται για τις πρώτες ύλες".

Ένας αυξανόμενος όγκος στοιχείων υποστηρίζει τις απόψεις του Angelstam. Οι έρευνες δείχνουν ότι τα φυσικά δάση αποθηκεύουν περισσότερο άνθρακα για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα από ό,τι οι μονοκαλλιέργειες φυτειών με επιθετική διαχείριση, οι οποίες στερούνται βιοποικιλότητας. Επίσης, η καύση δασικής βιομάζας για την παραγωγή ενέργειας έχει απομυθοποιηθεί επιστημονικά ως "ουδέτερο" καύσιμο σε σχέση με τον άνθρακα, ενώ η τρέχουσα πολιτική της ΕΕ και του Ηνωμένου Βασιλείου για το κλίμα κλείνει τα μάτια στην καταμέτρηση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα από σταθμούς παραγωγής ενέργειας από βιομάζα. "Στην πραγματικότητα, τα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής που καίνε βιομάζα εκπέμπουν 150% του CO2 του άνθρακα ... ανά μονάδα παραγόμενης ενέργειας", σύμφωνα με το Partnership for Policy Integrity. Το 2021, μια ομάδα περισσότερων από 500 επιστημόνων υπέγραψε επιστολή με την οποία καλούσε τους παγκόσμιους ηγέτες να σταματήσουν να αντιμετωπίζουν την καύση βιομάζας ως ουδέτερη ως προς τον άνθρακα.

​Ο Linnell φαίνεται να κατέχει κάτι από τη μέση θέση στη συζήτηση: "Η αποθήκευση [των δασών] άνθρακα και οι περισσότερες από τις άλλες υπηρεσίες του οικοσυστήματος θα επηρεαστούν από τον τρόπο με τον οποίο ασκείτε τη δασοκομία - ποια δέντρα φυτεύετε, πότε τα κόβετε, πώς τα κόβετε, πώς κατασκευάζετε τους δρόμους πρόσβασης, πώς αποστραγγίζετε, πώς λιπαίνετε, πώς διαχειρίζεστε μέσω του κυνηγιού τους πληθυσμούς των οπληφόρων που ζουν στο δάσος. Η παρουσία του λύγκα, του βίσονα ή των σκαθαριών της κοπριάς είναι απλά μικροσκοπικές σταγόνες στον ωκεανό σε σύγκριση με τα αλυσοπρίονα και τα δασοκομικά μηχανήματα", λέει.

Πάρτε για παράδειγμα την αποψίλωση, συνεχίζει. Από πλευράς βιοποικιλότητας, τα φυτοφάγα ζώα την αγαπούν γιατί σε λίγα χρόνια θα έχουν μια τεράστια έκταση με νέα βλάστηση για να βοσκήσουν, ενώ αρπακτικά όπως ο λύκος και ο λύγκας θα κυνηγήσουν οπουδήποτε. Ωστόσο, "εκατοντάδες και χιλιάδες σκαθάρια, μανιτάρια, μύκητες και σκουλήκια ... καταστρέφονται από αυτό".

"Αν θέλετε να διατηρήσετε αυτό το 99% της βιοποικιλότητας που δεν το βρίσκουμε χαρισματικό, ελκυστικό ή ενδιαφέρον, τότε η διαχείριση των ενδιαιτημάτων γίνεται πραγματικά σημαντική. Αλλά αυτό δεν επηρεάζεται από το αν έχετε λύκο ή όχι ... επηρεάζεται από το γεγονός ότι μόλις το διασχίσατε με ένα δασικό μηχάνημα και κόψατε ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο".

Αλλά ίσως ο Schulze και ο Angelstam να είναι πιο κοντά σε ορισμένα σημεία απ' ό,τι φαίνεται αρχικά. Στη Γερμανία, λέει ο Schulze, η οξιά είναι το κυρίαρχο δέντρο, που φτάνει σε ύψος τα 40 μέτρα (130 πόδια) και εκτοπίζει τα άλλα δέντρα. "Αν αφήναμε το δάσος ήσυχο, η οξιά θα σκότωνε τα περισσότερα άλλα είδη δέντρων και άλλα φυτά", λέει και δεν θα υπήρχε τέφρα, σφενδάμι ή σημύδα. "Αν θέλουμε να διατηρήσουμε την ποικιλομορφία που υπάρχει στην Ευρώπη, πρέπει να κάνουμε διαχείριση".

Ο Angelstam υποστηρίζει την ιδέα ενός μικτού δάσους, με ορισμένα δέντρα να κόβονται και άλλα να παραμένουν σε προστατευόμενες περιοχές, με το νεκρό ξύλο να αφήνεται να πέσει και να σαπίσει. Αυτό θα απέτρεπε επίσης πολλούς από τους κινδύνους που συνδέονται με οποιαδήποτε μορφή μονοκαλλιέργειας δασών φυτείας, λέει.

Η ενεργός διαχείριση της ποικιλομορφίας των δασών μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα καλό μέσο προστασίας από τις ασθένειες. Στην Ευρώπη, η ασθένεια των σκαθαριών του φλοιού εξαπλώνεται, μαζί με μύκητες που προσβάλλουν και σκοτώνουν τα νεαρά πεύκα. "Στην Τσεχική Δημοκρατία και τη Γερμανία, το σκαθάρι του φλοιού προκάλεσε την επιστροφή στα παλιά μικτά δάση", λέει, τα οποία κάποτε κυριαρχούσαν στο τοπίο πριν οι βιομηχανίες γυαλιού και σιδήρου τα αντικαταστήσουν με φυτείες από ταχέως αναπτυσσόμενη ερυθρελάτη.

Η αποκατάσταση των αυτοφυών δέντρων για τη δημιουργία ενός μείγματος ειδών "θα ήταν μια καλή ιδέα τόσο από την άποψη της εξασφάλισης περισσότερων ενδιαιτημάτων για τη βιοποικιλότητα όσο και από την άποψη ότι τα δάση θα γίνουν πιο ανθεκτικά", λέει ο Angelstam.

"Πρόκειται για μια διαχείριση των δασών πιο κοντά στη φύση", καταλήγει. "Διαβάστε την τοποθεσία και βεβαιωθείτε ότι φυτεύετε τα είδη δέντρων που είναι πιο προσαρμοσμένα". Αυτού του είδους οι πολυπλοκότητες πρέπει επίσης να λαμβάνονται υπόψη κατά τη στάθμιση των επιπτώσεων των επανεισαγωγών άγριας πανίδας και χλωρίδας.

Αρχική Εικόνα: Ο Ευρασιατικός λύγκας είναι ένα από τα πολλά ενδημικά είδη που επανεισάγονται στην Ευρώπη. Υπάρχει μεγάλη συζήτηση μεταξύ των επιστημόνων σχετικά με το πόσο οι επανεισαγωγές άγριων ζώων μπορούν να συμβάλουν στην αύξηση του άνθρακα των δασών

Ελεύθερη μετάφραση από: https://news.mongabay.com/2023/04/could-biodiversity-be-a-key-to-better-forest-carbon-storage-in-europe/

​Η Παγκόσμια Ημέρα Υδρόβιων Ζώων γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 3 Απριλίου με σκοπό την ευαισθητοποίηση για τη σημασία της θαλάσσιας ζωής και την ανάγκη προστασίας της. Οι ωκεανοί και άλλες υδάτινες μάζες φιλοξενούν αμέτρητα είδη υδρόβιων ζώων, τα οποία διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο στη διατήρηση της ευαίσθητης ισορροπίας του οικοσυστήματος του πλανήτη μας.

Τα υδρόβια ζώα περιλαμβάνουν πλάσματα που ζουν στο νερό, όπως ψάρια, φάλαινες, δελφίνια, καρχαρίες, θαλάσσιες χελώνες, χταπόδια, καβούρια και πολλά άλλα. Αυτά τα ζώα είναι απαραίτητα για το οικοσύστημα, καθώς παρέχουν τροφή για πολλά άλλα είδη και συμβάλλουν στη διατήρηση της υγείας του ωκεανού.

Δυστυχώς, πολλά υδρόβια ζώα αντιμετωπίζουν απειλές λόγω ανθρώπινων δραστηριοτήτων, όπως η υπεραλίευση, η ρύπανση, η κλιματική αλλαγή και η καταστροφή των ενδιαιτημάτων τους. Πολλά είδη απειλούνται με εξαφάνιση ή κινδυνεύουν να εξαφανιστούν. Η Παγκόσμια Ημέρα Υδρόβιων Ζώων στοχεύει στην ευαισθητοποίηση σχετικά με αυτά τα ζητήματα και στην ενθάρρυνση των ανθρώπων να αναλάβουν δράση για την προστασία αυτών των ζώων και των ενδιαιτημάτων τους.

Μία από τις σημαντικότερες απειλές για τα υδρόβια ζώα είναι η υπεραλίευση. Πολλοί πληθυσμοί ψαριών εξαντλούνται λόγω των εμπορικών αλιευτικών πρακτικών που δεν είναι βιώσιμες. Αυτό δεν επηρεάζει μόνο τα ψάρια αλλά και τα ζώα που εξαρτώνται από αυτά για τροφή, όπως τα θαλάσσια πτηνά και τα θαλάσσια θηλαστικά. Για να το καταπολεμήσουμε αυτό, πρέπει να υποστηρίξουμε βιώσιμες αλιευτικές πρακτικές και να ενθαρρύνουμε τους καταναλωτές να κάνουν υπεύθυνες επιλογές θαλασσινών.

Η ρύπανση αποτελεί επίσης σημαντικό πρόβλημα για τα υδρόβια ζώα. Τα πλαστικά απόβλητα, η απόρριψη χημικών ουσιών και οι πετρελαιοκηλίδες μπορούν να βλάψουν ή να σκοτώσουν τη θαλάσσια ζωή και μπορούν επίσης να έχουν μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στο οικοσύστημα. Είναι σημαντικό να μειώσουμε τη χρήση πλαστικών μίας χρήσης και να απορρίπτουμε σωστά κάθε απόβλητο που μπορεί να καταλήξει στον ωκεανό.

Η κλιματική αλλαγή είναι μια άλλη σημαντική απειλή για τα υδρόβια ζώα. Η άνοδος της θερμοκρασίας της θάλασσας και η οξίνιση των ωκεανών επηρεάζουν την υγεία των κοραλλιογενών υφάλων, οι οποίοι αποτελούν βιότοπο για αμέτρητα είδη θαλάσσιας ζωής. Επιπλέον, πολλά ζώα, όπως οι θαλάσσιες χελώνες και οι πολικές αρκούδες, χάνουν το βιότοπό τους λόγω του λιώσιμου των πάγων. Πρέπει να αναλάβουμε δράση για να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και να προστατεύσουμε αυτά τα ζώα και τα ενδιαιτήματά τους.

Συμπερασματικά, η Παγκόσμια Ημέρα Υδρόβιων Ζώων είναι μια σημαντική ημέρα για την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις απειλές που αντιμετωπίζουν τα υδρόβια ζώα και την ανάγκη προστασίας τους. Αναλαμβάνοντας δράση για τη μείωση της ρύπανσης, την υποστήριξη βιώσιμων αλιευτικών πρακτικών και την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, μπορούμε να συμβάλουμε στη διασφάλιση της επιβίωσης αυτών των ζώων και στη διατήρηση ενός υγιούς ωκεάνιου οικοσυστήματος για τις επόμενες γενιές.

Τεράστια απειλή για τη βιοποικιλότητα χαρακτηρίζει ο ζωολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Ζωολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστήμιου Θεσσαλονίκης, Θεόδωρος Κομηνός τα αδέσποτα – εγκαταλελειμμένα σκυλιά τα οποία ανέρχονται στο σύνολο σε 3 εκατομμύρια και 60.000 με 70.000 και ζουν στα βουνά. «Πρόκειται κυρίως για τσοπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα» μας λέει ενώ παράλληλα εξηγεί γιατί έχουν αυξηθεί οι λύκοι και τα τσακάλια αλλά και τι συμβαίνει με τα αγριογούρουνα.

Ο Θεόδωρος Κομηνός ασχολείται ενεργά με την άγρια φύση εδώ και περίπου 40 χρόνια και έχει καταφέρει να τοποθετήσει σε τουλάχιστον 2.000 σημεία σε όλη τη χώρα μας κάμερες ώστε να καταγράψει τα ζώα που κυκλοφορούν και ζουν από τη βόρεια Ελλάδα μέχρι και την Κρήτη.

«Ήταν μία δουλειά την οποία ξεκίνησα μόνος μου χρησιμοποιώντας την τεχνολογία για να μελετήσω κάποια είδη ζώων που λόγω της φύσης τους δεν τα βλέπεις εύκολα και κινούνται κυρίως τις νυχτερινές ώρες. Η κάμερα είναι μία πολύ διαδεδομένη μέθοδος που έχει εξελιχθεί την τελευταία 10ετία. Μπορούμε να πούμε η πιο καλή για να δεις και να καταγράψεις όλα αυτά τα είδη και τη δραστηριότητά τους, την παρουσία τους και τις συμπεριφορές του» τονίζει μιλώντας στο Newsbeast o ζωολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Ζωολογίας του ΑΠΘ, Θεόδωρος Κομηνός.

«Όταν άρχισα να περνάω τα δεδομένα κατάλαβα πως τα αδέσποτα – εγκαταλελειμμένα σκυλιά στα βουνά είναι χιλιάδες»
​
«Μέσα στη γενικότερη έρευνα που έκανα χρησιμοποίησα κάμερες που καταγράφουν τα πάντα. Μηχανήματα τα οποία δραστηριοποιούνται με την κίνηση. Ό,τι περνάει από μπροστά το βλέπουν. Κυρίως αυτά κατέγραψαν κάποια είδη κυρίως σαρκοφάγων όπως λύκους και τσακάλια. Μέσα σε αυτό το πλαίσιο οι κάμερες ”είδαν” και σκυλιά. Κάποια στιγμή όταν άρχισα να περνάω τα δεδομένα στη βάση είδα πως ήταν πραγματικά πολλά. Στην καταγραφή διαπίστωσα ένα τεράστιο αριθμό δηλαδή 60.000 με 70.000 εγκαταλελειμμένα στα βουνά σκυλιά» υπογραμμίζει και εξηγεί πως «ένα βασικό στοιχείο στα σκυλιά είναι ότι μπορείς να ξεχωρίζεις τα άτομα από τα εξωτερικά χαρακτηριστικά τους».

Αναφερόμενος στα παρατημένα σκυλιά στους ορεινούς όγκους της χώρας ο Θεόδωρος Κομηνός σημειώνει πως πρόκειται κυρίως για τσοπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα. «Έχει και αδέσποτα άλλα όπως τα είναι κοκονάκια. Αυτά ζουν σε ομάδες με άλλα σκυλιά που βλέπουμε επίσης να κυκλοφορούν μέσα σε πόλεις σε περιοχές Τα εντόπισα όμως σε πολύ απομακρυσμένα από χωριά, από οικισμούς, από ανθρώπινες δραστηριότητες σημεία και αναρωτιόμουν ”καλά πως επιβιώνουν αυτά εκεί;”» συμπληρώνει.

Ο ζωολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Ζωολογίας του ΑΠΘ υπογραμμίζει πως διαθέτει 130 κάμερες και κάποιες από αυτές τις έχει σε μόνιμη βάση σε κάποιες περιοχές εδώ και 2 με 2,5 χρόνια και πηγαίνει και τους αλλάζει μπαταρίες και κάρτες. Οι συγκεκριμένες κάμερες καταγράφουν καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου ό,τι περνάει από μπροστά.

«Υπάρχει κάμερα που έχει καταγράψει πάνω από 2.000 σκυλιά. Αυτά δεν είναι όλα παρατημένα. Πολλά συνοδεύονται από τους κυνηγούς ή συνοδεύουν κοπάδια ή οικόσιτα ζώα. Δεν είναι όλα αδέσποτα» σημειώνει.
«Ζουν σε άγρια κατάσταση, λειτουργούν όπως ο λύκος και σκοτώνουν για να τραφούν»
​
Θέλοντας να διευκρινίσει πως τα αδέσποτα σκυλιά της πόλης δεν είναι το ίδιο με τα αδέσποτα – εγκαταλελειμμένα στα βουνά σκυλιά ο Θεόδωρος Κομηνός μιλώντας στο Newsbeast ξεκαθαρίζει: «Όσα ζουν στα βουνά έχουν τεράστια διαφορά με τα αδέσποτα της πόλης καθώς αυτά εξαρτιόνται πολύ από τον άνθρωπο και από τα σκουπίδια που πετάει. Πολλά από τα αδέσποτα του βουνού ζουν σε άγρια κατάσταση. Ζουν πολύ μακριά από τον άνθρωπο, δεν τους παρέχει κάποιος τροφή και έτσι κυνηγούν. Έχουν γυρίσει δηλαδή σε κάποιες καταστάσεις που ήταν άγρια. Σκοτώνουν ζώα για να τραφούν. Έχουν αλλάξει χαρακτήρα, έχουν γίνει ένα με το περιβάλλον στο οποίο ζουν».

«Τα αδέσποτα των βουνών λειτουργούν όπως ο λύκος, είναι κυρίως κοπάδια» αναφέρει χαρακτηριστικά και προσθέτει: «Κάποια στιγμή το καλοκαίρι είχα καταγράψει κοντά σε μία λίμνη δύο αγριογούρουνα πους τους επιτέθηκε ένα κοπάδι σκυλιών. Πρώτα πήγαν τα μεγάλα σκυλιά. Κυνήγησαν τα αγριογούρουνα και προσπάθησαν να τα χτυπήσουν. Ήταν έξι σκυλιά μεταξύ αυτών και κοκονάκια τα οποία περίμεναν στην άκρη να δουν τι θα γίνει, τι θα κάνουν τα μεγάλα. Και στα σκυλιά υπάρχει μία ιεραρχία, μία κοινωνική δομή η οποία λειτουργεί όπως και στους λύκους».

​Πού βρίσκονται τα περισσότερα αδέσποτα – εγκαταλελειμμένα σκυλιά

Τα περισσότερα αδέσποτα – εγκαταλελειμμένα σκυλιά εντοπίζονται στην Πελοπόννησο, στην Αιτωλοακαρνανία και κατά μήκος της Ηπείρου. Σε όλη τη δυτική Ελλάδα υπάρχουν όμως πολλά σκυλιά τα οποία περιφέρονται στις ορεινές περιοχές.
Οι περιοχές με τα περισσότερα αδέσποτα σκυλιά είναι αυτές στις οποίες υπάρχει έντονη κτηνοτροφική δραστηριότητα, σύμφωνα με τον ζωολόγο, Θεόδωρο Κομηνό. «Έτσι όπως είναι οι μονάδες βοηθάει στο να υπάρχουν πολλά αδέσποτα, πολλοί λύκοι και τσακάλια από την τραγική κατάσταση που επικρατεί γύρω από τις στάνες. Δεν σκέφτεται κανείς πως οι στάνες έχουν καταντήσει μία χωματερή και πάνε έξω από αυτές για να βρουν τροφή τα σκυλιά, τα αγριογούρουνα και τα τσακάλια. Είναι ένας φαύλος κύκλος που έχει τη βάση του στον ανθρώπινο παράγοντα» διευκρινίζει.

«Ο Έλληνας με τα ζώα δεν είχε ούτε θα έχει ποτέ καμία πνευματική κουλτούρα»

Τονίζοντας πως το πρόβλημα ξεκινά από τον άνθρωπο ο υποψήφιος διδάκτωρ του τμήματος Ζωολογίας του ΑΠΘ μας λέει: «Ο Έλληνας με τα ζώα δεν είχε ούτε θα έχει ποτέ καμία πνευματική κουλτούρα. Οι βοσκοί έχουν ελεύθερα τα σκυλιά γύρω από τα μαντριά αυτά συνεχώς γεννούν και πολλαπλασιάζονται. Έχω βρει μάνες με μικρά σκυλιά χιλιόμετρα μακριά από χωριά και σκέφτομαι “πως ζουν αυτά;”. Η απάντηση φυσικά είναι πως για να μεγαλώσει το μωρά της κάτι σκότωσε».

​«Φωνάζουν οι κυνηγοί και λένε “μας τρώνε οι λύκοι τα σκυλιά”. Φυσικά και θα τρώνε αφού τα βλέπουν ανταγωνιστικά τα βλέπουν αλλά και ως τροφή.

Λέμε αυξήθηκαν τα τσακάλια και οι λύκοι αλλά δεν λέμε για τα σκυλιά. Έχω καταγράψει 60.000 με 70.000 σκυλιά και 500 λύκους και αντί να μιλάμε για τα σκυλιά μιλάμε για τους λύκους» εξηγεί.

«Είναι τραγική η κατάσταση με τα αδέσποτα στη χώρα μας και αυτό φαίνεται από τους αριθμούς»Τα σκυλιά δημιουργούν τρομερό στρες στα ζώα, αναφέρει χαρακτηριστικά ο Θεόδωρος Κομηνός και δηλώνει: «Η ύπαρξη τόσων πολλών παρατημένων – αδέσποτων σκύλων στα βουνά της Ελλάδας διαταράζει την ισορροπία της φύσης. Ο λύκος βλέπει ανταγωνιστικά τα σκυλιά που βρίσκονται στην περιοχή του και αυτά αναπτύσσουν πιο άγρια χαρακτηριστικά με στόχο να επιβιώσουν απ’ ότι εάν ζούσαν σε πιο ήρεμο περιβάλλον.

«Είναι τραγική η κατάσταση γενικότερα με τα αδέσποτα σκυλιά στη χώρα μας και αυτό φαίνεται από τα δεδομένα. Στη χώρα μας υπολογίζονται σε 3 εκατομμύρια ενώ για παράδειγμα στην Ινδία που έχει 1,4 δισεκατομμύρια κατοίκους υπολογίζονται στα 20 εκατομμύρια» σημειώνει.

«Για μένα το θέμα του σκυλιού είναι από τις μεγαλύτερες απειλές της βιοποικιλότητας. Εάν δείτε τι γίνεται μέσα στους υδρότοπους, στον Αμβρακικό, στο Μεσολόγγι δεν θα το πιστεύετε. Έχω καταγράψει επιθέσεις σκυλιών σε σημεία που φωλιάζουν και βρίσκουν καταφύγιο γλαρόνια» προσθέτει.

Τι συμβαίνει με τους λύκους και τα τσακάλια; – Γιατί αυξήθηκαν;
​
Ο ζωολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ στο τμήμα Ζωολογίας του ΑΠΘ Θεόδωρος Κομηνός μας μιλάει επίσης για την αύξηση του πληθυσμού των λύκων και των τσακαλιών εξηγώντας πως έχει να κάνει με το ότι αυξήθηκαν τα γουρούνια.

«Υπάρχει μία τρομερή κατάσταση ειδικά στην ύπαιθρο. Ο καθένας πάει πετάει ό,τι να ΄ναι, ό,τι μπορεί να φανταστεί. Έχω καταγράψει λύκους κοντά στη Θεσσαλονίκη που πάνε και τρώνε την τροφή που βάζουν μερικοί για τα σκυλιά» σημειώνει.
​
«Έχει αυξηθεί το αγριογούρουνο ως αποτέλεσμα της περιόδου που όλοι περνούσαν καλά και ήθελαν να τρώνε μαύρο χοίρο. Έτσι αυξήθηκαν τα ελευθέρας βοσκής αγριογούρουνα τα οποία στη συνέχεια ζευγάρωσαν και αυξήθηκε περαιτέρω ο πληθυσμός. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθούν οι λύκοι που τα κυνηγούν και να αυξηθεί και το τσακάλι που τρώει τα υπολείμματα» τονίζει κλείνοντας.

​Πηγή: Newsbeast.gr
​

​Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Ελλάδα δεν συγκαταλέγεται στις πρώτες θέσεις όσον αφορά το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής. Σύμφωνα με την έκθεση για το 2020 του δικτύου παρακολούθησης του εμπορίου άγριας ζωής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EU-TWIX), η Ελλάδα κατατάσσεται στη 14η θέση μεταξύ των 28 κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσον αφορά τις κατασχέσεις παράνομων προϊόντων άγριας ζωής. Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα στοιχεία για το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής μπορεί να είναι ελλιπή και δύσκολα διαθέσιμα, οπότε η πραγματική έκταση του προβλήματος στην Ελλάδα μπορεί να μην αποτυπώνεται πλήρως σε αυτή την κατάταξη και να είναι στην πραγματικότητα σε πολύ χειρότερη θέση.

Τα τελευταία χρόνια έχουν καταβληθεί προσπάθειες από την ελληνική κυβέρνηση και μη κυβερνητικές οργανώσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος του παράνομου εμπορίου άγριων ζώων. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη δουλειά που πρέπει να γίνει για την ενίσχυση της εφαρμογής των νόμων για την προστασία της άγριας ζωής και την ευαισθητοποίηση του κοινού. Είναι επίσης σημαντικό να αναγνωρίσουμε ότι το παράνομο εμπόριο άγριας ζωής είναι ένα διακρατικό ζήτημα που απαιτεί συνεργασία και συνεννόηση μεταξύ των χωρών για την αποτελεσματική καταπολέμησή του.

​Τα άγρια ζώα έχουν εξελιχθεί ώστε να ζουν σε ομάδες για διάφορους λόγους. Από το κυνήγι της τροφής μέχρι την αποφυγή των θηρευτών, αυτά τα κοινωνικά ζώα έχουν αναπτύξει πολύπλοκα συστήματα επικοινωνίας και συνεργασίας που τους επέτρεψαν να ευδοκιμήσουν στη φύση.

Ένας από τους κύριους λόγους για τους οποίους τα άγρια ζώα ζουν σε ομάδες είναι η προστασία από τα αρπακτικά. Όταν τα ζώα συνασπίζονται σε μια ομάδα, είναι σε θέση να αμυνθούν καλύτερα απέναντι σε πιθανές απειλές. Για παράδειγμα, πολλά φυτοφάγα ζώα, όπως οι ζέβρες και τα γκνου, ταξιδεύουν σε μεγάλα κοπάδια για να αποτρέψουν θηρευτές όπως τα λιοντάρια και οι ύαινες. Με το να μένουν ενωμένα, τα ζώα αυτά μπορούν να χρησιμοποιήσουν τη συλλογική τους δύναμη για να αποκρούσουν τυχόν επίδοξους επιτιθέμενους.

Ένας άλλος λόγος για τον οποίο τα άγρια ζώα ζουν σε ομάδες είναι το κυνήγι. Πολλά αρπακτικά, όπως οι λύκοι και τα λιοντάρια, κυνηγούν σε αγέλες, επιτρέποντάς τους να σκοτώνουν μεγαλύτερα θηράματα από ό,τι θα μπορούσαν μόνα τους. Αυτά τα ζώα συνεργάζονται για να ξεγελάσουν και να εξουδετερώσουν το θήραμά τους, χρησιμοποιώντας συντονισμένες τακτικές για να περικυκλώσουν και να απομονώσουν τον στόχο τους.

Η ζωή σε ομάδες μπορεί επίσης να βοηθήσει τα ζώα να βρουν και να εξασφαλίσουν πόρους όπως η τροφή και το νερό. Ορισμένα ζώα, όπως οι νυφίτσες και οι κυνόμυς, ζουν σε μεγάλα κοινά λαγούμια, τα οποία τα βοηθούν να προστατεύονται από ακραίες θερμοκρασίες και θηρευτές. Άλλα, όπως τα πουλιά, σχηματίζουν σμήνη για να μεταναστεύσουν σε περιοχές με άφθονες πηγές τροφής.

Η κοινωνική διαβίωση μπορεί επίσης να προσφέρει στα ζώα ευκαιρίες για μάθηση και ανταλλαγή γνώσεων. Πολλά ζώα, όπως οι ελέφαντες και οι χιμπατζήδες, έχουν πολύπλοκες κοινωνικές δομές και ιεραρχίες, όπου τα μεγαλύτερα, πιο έμπειρα άτομα διδάσκουν στα νεότερα μέλη της ομάδας σημαντικές δεξιότητες επιβίωσης, όπως η εύρεση τροφής ή την αποφυγή θηρευτών.

Τέλος, η διαβίωση σε ομάδες μπορεί να βοηθήσει τα ζώα να βρουν συντρόφους και να αναπαραχθούν. Πολλά ζώα, όπως τα πτηνά και τα πρωτεύοντα θηλαστικά, εμπλέκονται σε πολύπλοκες τελετουργίες ερωτοτροπίας, όπου τα αρσενικά ανταγωνίζονται για την προσοχή των θηλυκών. Ζώντας σε ομάδες, τα ζώα είναι σε θέση να αλληλεπιδρούν και να δημιουργούν κοινωνικούς δεσμούς με πιθανούς συντρόφους, αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχούς αναπαραγωγής τους.

Συμπερασματικά, τα άγρια ζώα ζουν σε ομάδες για πολλούς λόγους, όπως η προστασία από τα αρπακτικά, το κυνήγι για τροφή, η εξασφάλιση πόρων, η ανταλλαγή γνώσεων και η εύρεση συντρόφων. Αυτές οι κοινωνικές δομές έχουν εξελιχθεί κατά τη διάρκεια εκατομμυρίων ετών και έχουν επιτρέψει στα ζώα να επιβιώνουν και να ευδοκιμούν στον συχνά σκληρό και απρόβλεπτο φυσικό κόσμο.

Θέμα 2023: Συνεργασίες για τη διατήρηση της άγριας ζωής.

Η Παγκόσμια Ημέρα Άγριας Ζωής 2023 θα πραγματοποιηθεί με θέμα " Συνεργασίες για τη διατήρηση της άγριας ζωής" για να γιορτάσει όλες τις προσπάθειες διατήρησης, από τη διακυβερνητική έως την τοπική κλίμακα. Στο πλαίσιο αυτού του θέματος, η ημέρα επικεντρώνεται σε δύο επιμέρους θέματα:

• Θαλάσσια ζωή & ωκεανοί - με περίπου το 70% του πλανήτη μας να καλύπτεται από νερό, ο αντίκτυπος της διατήρησης των θαλασσών είναι απίστευτα σημαντικός.
  
  
• Επιχειρήσεις & χρηματοδότηση - σε παγκόσμιο επίπεδο, οι προσπάθειες διατήρησης πρέπει να χρηματοδοτούνται και το έργο αυτό πρέπει να γίνεται σε συνεργασία με τις επιχειρήσεις - ένας τομέας που, στο παρελθόν, έχει θεωρηθεί ως εκμεταλλευτικός και μη βιώσιμος. Οι επιτυχείς συνεργασίες για τη διατήρηση πρέπει να βρουν τρόπους να συμπεριλάβουν τις επιχειρήσεις, αν θέλουμε να αντιστρέψουμε την απώλεια της βιοποικιλότητας.
  
  

Η 3η Μαρτίου 2023 είναι επίσης μια πολύ ιδιαίτερη ημερομηνία, καθώς θα σηματοδοτήσει την 50ή επέτειο της CITES. Η CITES βρίσκεται στη διασταύρωση του εμπορίου και της διατήρησης, με τα συμβαλλόμενα μέρη της σύμβασης να εργάζονται με κοινό στόχο τη διασφάλιση της βιωσιμότητας των απειλούμενων ειδών. Η CITES προσπάθησε να οικοδομήσει συνεργασίες και να συμβιβάσει τις διαφορές μεταξύ των ομάδων που καθοδηγούνται και διέπονται από τους κανονισμούς της. Σε εθνικό και τοπικό επίπεδο, αυτές οι συνεργασίες ήταν απαραίτητες σε κάθε χώρα σε όλο τον κόσμο για την εστίαση στη διατήρηση των ειδών και των οικοσυστημάτων.

Το φετινό θέμα θα δώσει την ευκαιρία να αναδειχθούν οι άνθρωποι που κάνουν τη διαφορά, καθώς και να γιορτάσουμε τη γέφυρα που αποτέλεσε η CITES για τη δημιουργία αυτών των εταιρικών σχέσεων, συμβάλλοντας σημαντικά στη βιωσιμότητα, τη διατήρηση της άγριας ζωής και της βιοποικιλότητας.

Μετάφραση από: Geneva Environment Network

Όταν οι περισσότεροι άνθρωποι σκέφτονται τις σιδηροτροχιές των τρένων, φαντάζονται ένα σκληρό και αφιλόξενο περιβάλλον. Εξάλλου, οι σιδηροτροχιές είναι κατασκευασμένες από μέταλλο και σκυρόδεμα και έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρουν βαριά φορτία με υψηλές ταχύτητες. Ωστόσο, αν κοιτάξετε προσεκτικά, μπορεί να εκπλαγείτε ανακαλύπτοντας ότι οι σιδηροτροχιές των τρένων μπορούν στην πραγματικότητα να αποτελέσουν βιότοπο για μια ποικιλία φυτών και ζώων.

Οι πέτρες έρματος που στηρίζουν τις σιδηροδρομικές γραμμές μπορούν να παρέχουν κατάλληλο υπόστρωμα για την ανάπτυξη ορισμένων φυτικών ειδών, όπως χόρτα και αγριολούλουδα. Αυτά τα φυτά, με τη σειρά τους, μπορούν να παρέχουν ενδιαίτημα και τροφή για έντομα όπως πεταλούδες, μέλισσες και ακρίδες. Στην πραγματικότητα, μια πρόσφατη μελέτη διαπίστωσε ότι οι σιδηροτροχιές μπορούν να υποστηρίξουν μια ποικιλία φυτικών ειδών, με ορισμένες σιδηροτροχιές να έχουν περισσότερα φυτικά είδη απ' ότι οι κοντινές φυσικές περιοχές.

Επιπλέον, οι σιδηροτροχιές διέρχονται συχνά από διαφορετικούς τύπους οικοσυστημάτων, όπως δάση, υγροβιότοπους και λιβάδια. Αυτό παρέχει ευκαιρίες για μια ποικιλία ειδών να ζουν και να μετακινούνται κατά μήκος του σιδηροδρομικού διαδρόμου. 

Ωστόσο, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι ενώ η βιοποικιλότητα μπορεί να βρεθεί στις σιδηροδρομικές γραμμές, υπάρχουν επίσης αρνητικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τις σιδηροδρομικές μεταφορές. Μία από τις μεγαλύτερες επιπτώσεις είναι ο κατακερματισμός των ενδιαιτημάτων, ο οποίος συμβαίνει όταν οι σιδηροδρομικές γραμμές χωρίζουν τα φυσικά ενδιαιτήματα σε μικρότερα και απομονωμένα κομμάτια. Αυτό μπορεί να καταστήσει δύσκολη τη μετακίνηση ορισμένων ειδών μεταξύ διαφορετικών τμημάτων του ενδιαιτήματός τους, οδηγώντας σε μειωμένη γενετική ποικιλομορφία και αυξημένο κίνδυνο τοπικών εξαφανίσεων.

Μια άλλη επίπτωση είναι η ηχορύπανση, η οποία μπορεί να διαταράξει την επικοινωνία και την πλοήγηση ορισμένων ειδών. Για παράδειγμα, έρευνες έχουν δείξει ότι οι δυνατοί θόρυβοι που παράγονται από τα διερχόμενα τρένα μπορούν να επηρεάσουν τα σήματα επικοινωνίας των πουλιών και να μεταβάλουν τη συμπεριφορά των βατράχων.

Υπό το πρίσμα αυτών των επιπτώσεων, είναι σημαντικό να διαχειριστούμε τους σιδηροδρομικούς διαδρόμους με τρόπο που να ελαχιστοποιεί τις αρνητικές επιπτώσεις και να προωθεί τη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει μέτρα όπως η φύτευση αυτοφυούς βλάστησης κατά μήκος των σιδηροδρομικών διαδρόμων, η κατασκευή διαβάσεων άγριας ζωής που επιτρέπουν στα είδη να μετακινούνται με ασφάλεια κατά μήκος των γραμμών και η μείωση της ηχορύπανσης μέσω τεχνικών και σχεδιαστικών λύσεων.

Συμπερασματικά, οι σιδηροτροχιές μπορεί να φαίνονται απίθανο μέρος για να βρει κανείς βιοποικιλότητα, αλλά στην πραγματικότητα μπορούν να αποτελέσουν ένα μοναδικό και σημαντικό βιότοπο για μια ποικιλία φυτικών και ζωικών ειδών. Ενώ υπάρχουν αρνητικές επιπτώσεις που σχετίζονται με τις σιδηροδρομικές μεταφορές, υπάρχουν επίσης ευκαιρίες για την προώθηση της διατήρησης της βιοποικιλότητας με τη διαχείριση των σιδηροδρομικών διαδρόμων με βιώσιμο και υπεύθυνο τρόπο.

​Τι είναι η ταξινομία του Λινναίου;

Η ταξινομία του Λινναίου είναι ένα ιεραρχικό σύστημα ταξινόμησης και ονομασίας των οργανισμών. Αναπτύχθηκε από τον Κάρολο Λινναίο, έναν Σουηδό βοτανολόγο και ζωολόγο, τον 18ο αιώνα. Το σύστημα Λινναίου βασίζεται στη χρήση της διωνυμικής ονοματολογίας, που σημαίνει ότι σε κάθε είδος δίνεται μια μοναδική επιστημονική ονομασία που αποτελείται από δύο μέρη, το γένος και το είδος.

Η ιεραρχική δομή της ταξινομίας του Λινναίου βασίζεται στην οργάνωση των οργανισμών σε ολοένα και πιο συγκεκριμένες ομάδες. Το υψηλότερο επίπεδο ταξινόμησης είναι το βασίλειο, το οποίο διαιρείται περαιτέρω σε φύλο, ομοταξία, τάξη, οικογένεια, γένος και είδος.

Το σύστημα Λινναίου χρησιμοποιείται ευρέως από τους επιστήμονες σήμερα και παρέχει ένα συνεπές πλαίσιο για τη μελέτη της βιοποικιλότητας. Ωστόσο, έχει ορισμένους περιορισμούς και τα τελευταία χρόνια έχει συμπληρωθεί με άλλα συστήματα ταξινόμησης.

Ποιος ήταν ο Κάρολος Λινναίος;

Ο Καρλ Λινναίος ήταν Σουηδός βοτανολόγος και ζωολόγος που έζησε από το 1707 έως το 1778. Συχνά αποκαλείται πατέρας της σύγχρονης ταξινομίας λόγω της συμβολής του στην ανάπτυξη ενός τυποποιημένου συστήματος για την ονομασία και την ταξινόμηση των οργανισμών.

Το έργο του Λινναίου για την ταξινόμηση ξεκίνησε με τα φυτά και δημοσίευσε το πρώτο του μεγάλο έργο, το "Systema Naturae", το 1735. Σε αυτό το έργο, εισήγαγε το σύστημα διωνυμικής ονοματολογίας, το οποίο χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα.

Ο Λινναίος συνέβαλε επίσης σημαντικά στη μελέτη της ταξινόμησης των ζώων και του αποδίδεται η περιγραφή πολλών νέων ειδών ζώων κατά τη διάρκεια της ζωής του. Ήταν παραγωγικός συγγραφέας και δημοσίευσε πολυάριθμα έργα για τη βοτανική και τη ζωολογία, συμπεριλαμβανομένων πολλών εκδόσεων του "Systema Naturae".

 Η ταξινομία του Λινναίου αντικατέστησε όλα τα άλλα ταξινομικά συστήματα.

Πριν από την ευρεία υιοθέτηση της ταξινομίας του Λινναίου, υπήρχαν πολυάριθμα ταξινομικά συστήματα σε χρήση, με διαφορετικό βαθμό συνέπειας και ακρίβειας. Τα συστήματα αυτά βασίζονταν συχνά σε υποκειμενικά κριτήρια, όπως η αντιληπτή ομοιότητα ενός οργανισμού με άλλους οργανισμούς. 

Η ταξινομία του Λινναίου έγινε δημοφιλής επειδή ήταν απλή, τυποποιημένη και εύχρηστη και επέτρεπε την ακριβή ταυτοποίηση και την επικοινωνία μεταξύ των επιστημόνων. Το σύστημα του Λινναίου βασιζόταν επίσης σε αντικειμενικά κριτήρια, όπως τα φυσικά χαρακτηριστικά ενός οργανισμού, γεγονός που το καθιστούσε πιο ακριβές και συνεπές από τα προηγούμενα συστήματα.

Η υιοθέτηση της ταξινομίας του Λινναίου έγινε σταδιακά, αλλά έγινε όλο και πιο δημοφιλής κατά τη διάρκεια του 18ου αιώνα. Μέχρι τον 19ο αιώνα, είχε γίνει το πρότυπο σύστημα για την ονομασία και την ταξινόμηση των οργανισμών και εξακολουθεί να χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα.

Συνοπτικά, η ταξινομία του Λινναίου αντικατέστησε άλλα ταξινομικά συστήματα επειδή ήταν απλούστερη, πιο τυποποιημένη και ακριβέστερη από τις προηγούμενες μεθόδους. Επέτρεψε στους επιστήμονες να επικοινωνούν αποτελεσματικότερα σχετικά με την ταξινόμηση των οργανισμών και παρείχε ένα συνεπές πλαίσιο για τη μελέτη της βιοποικιλότητας.

Άλλα συστήματα ταξινόμησης πέρα του Λινναίου:

Πριν υιοθετηθεί ευρέως η ταξινομία του Λινναίου, υπήρχαν διάφορα ταξινομικά συστήματα που χρησιμοποιούνταν από διάφορους φυσιοδίφες και επιστήμονες. Ακολουθούν μερικά παραδείγματα:
​

1. Αριστοτελικό σύστημα (περίπου 350 π.Κ.Χ.): Ο Αριστοτέλης πρότεινε ένα σύστημα ταξινόμησης με βάση κοινά φυσικά χαρακτηριστικά και λειτουργικές σχέσεις. Ταξινόμησε τα ζώα σε ομάδες όπως τα θηλαστικά, τα πτηνά και τα ψάρια και τα φυτά σε ομάδες όπως τα δέντρα, οι θάμνοι και τα βότανα.
   
   
2. Σύστημα Θεόφραστου (περίπου 300 π.Κ.Χ.): Ο Θεόφραστος επέκτεινε το έργο του Αριστοτέλη και ανέπτυξε ένα σύστημα ταξινόμησης των φυτών με βάση κοινά μορφολογικά και ανατομικά χαρακτηριστικά.
   
   
3. ​Φυτικό σύστημα (16ος αιώνας Κ.Χ.): Τον 16ο αιώνα, οι μελετητές άρχισαν να αναπτύσσουν συστήματα ταξινόμησης των φυτών με βάση τις φαρμακευτικές τους ιδιότητες και χρήσεις.
   
   
4. ​Νομιναλιστικό σύστημα (14ος αιώνας Κ.Χ.): Ο Γουλιέλμος του Όκαμ ανέπτυξε ένα σύστημα ταξινόμησης που βασιζόταν στην ιδέα ότι όλοι οι οργανισμοί ήταν μοναδικοί και δεν μπορούσαν να ταξινομηθούν με ακρίβεια σε ομάδες.
   
   
5. Λαμαρκιανό σύστημα (τέλη 18ου-αρχές 19ου αιώνα Κ.Χ.): Ο Jean-Baptiste Lamarck πρότεινε ένα σύστημα ταξινόμησης που βασιζόταν στην αντιληπτή εξελικτική ιεραρχία των οργανισμών. Ταξινόμησε τους οργανισμούς σε ομάδες όπως τα "ακτινοειδή" και τα "μαλάκια".
   
   
6. Σύστημα Κουβιέρ (τέλη 18ου-αρχές 19ου αιώνα Κ.Χ.): Ο Georges Cuvier ανέπτυξε ένα σύστημα ταξινόμησης με βάση τα ανατομικά χαρακτηριστικά και την έννοια της "σταθερότητας των ειδών", η οποία υποστήριζε ότι όλοι οι οργανισμοί δημιουργήθηκαν με τη σημερινή τους μορφή και δεν εξελίχθηκαν με την πάροδο του χρόνου. Ταξινόμησε τα ζώα σε ομάδες όπως τα "σπονδυλωτά" και τα "ασπόνδυλα".
   
   
7. ​Φυσικό σύστημα (18ος-19ος αιώνας Κ.Χ.): Αρκετοί φυσιοδίφες πρότειναν συστήματα ταξινόμησης για τα φυτά και τα ζώα με βάση κοινές φυσικές σχέσεις, όπως κοινή καταγωγή ή κοινές οικολογικές θέσεις.
   
   
8. Σεξουαλικό σύστημα (18ος-19ος αιώνας Κ.Χ.): Ο Λινναίος ανέπτυξε ένα σύστημα ταξινόμησης για τα φυτά με βάση τον αριθμό και τη διάταξη των αναπαραγωγικών τους οργάνων.
   
   
9. ​Τεχνητό σύστημα (18ος-19ος αιώνας Κ.Χ.): Αρκετοί φυσιοδίφες, συμπεριλαμβανομένου του Λινναίου, πρότειναν συστήματα ταξινόμησης για τα φυτά και τα ζώα με βάση αυθαίρετα, μη φυσικά κριτήρια, όπως ο αριθμός των στήμονες ή το σχήμα της στεφάνης.
   
   
10. Φυλογενετικό σύστημα (τέλη 19ου-αρχές 20ού αιώνα Κ.Χ.): Αρκετοί φυσιοδίφες πρότειναν συστήματα ταξινόμησης για τα φυτά και τα ζώα με βάση τις εξελικτικές τους σχέσεις.
    
    
11. Εξελικτικό σύστημα (τέλη 19ου-αρχές 20ού αιώνα Κ.Χ.): Το εξελικτικό σύστημα ταξινόμησης βασίζεται στη θεωρία της εξέλιξης που πρότεινε ο Κάρολος Δαρβίνος. Το σύστημα αυτό ταξινομεί τους οργανισμούς με βάση τις εξελικτικές τους σχέσεις, χρησιμοποιώντας τις αρχές της κοινής καταγωγής και της φυσικής επιλογής. Οι οργανισμοί ομαδοποιούνται σε κλάσεις με βάση την κοινή καταγωγή, ενώ οι πιο στενά συνδεδεμένοι οργανισμοί τοποθετούνται σε μικρότερες, πιο αποκλειστικές κλάσεις.
    
    
12. Κλαδιστική (μέσα του 20ου αιώνα Κ.Χ.): Η κλαδιστική περιελάμβανε την ομαδοποίηση οργανισμών με βάση την κοινή εξελικτική ιστορία και καταγωγή τους.
    
    
13. Φυλογενομική (τέλη 20ου-αρχές 21ου αιώνα Κ.Χ.): Η φυλογενωμική είναι μια σχετικά νέα προσέγγιση στην ταξινομία που χρησιμοποιεί δεδομένα αλληλουχίας DNA για την ανακατασκευή των εξελικτικών σχέσεων μεταξύ των οργανισμών.
    
    
14. ​Γραμμωτή κωδικοποίηση DNA (21ος αιώνας Κ.Χ.): Η γραμμωτή κωδικοποίηση DNA είναι μια σχετικά νέα προσέγγιση που χρησιμοποιεί μια σύντομη αλληλουχία DNA για την ταυτοποίηση και την ταξινόμηση διαφορετικών ειδών.

Αυτά είναι μερικά μόνο παραδείγματα από τα πολλά ταξινομικά συστήματα που έχουν προταθεί κατά τη διάρκεια της ιστορίας. Ενώ ορισμένα από αυτά τα συστήματα δεν χρησιμοποιούνται πλέον ή έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο βαθμό από την ταξινομία του Λινναίου, όλα συνέβαλαν στην κατανόηση του φυσικού κόσμου και βοήθησαν στη διαμόρφωση της ανάπτυξης της σύγχρονης ταξινομίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ορισμένα από αυτά τα ταξινομικά συστήματα αναπτύχθηκαν παράλληλα μεταξύ τους, ενώ άλλα είχαν μεγαλύτερη επιρροή και μεγαλύτερη διάρκεια από άλλα. Επιπλέον, τα ταξινομικά συστήματα συνέχισαν να εξελίσσονται και να αναπτύσσονται με την πάροδο του χρόνου, καθώς η κατανόηση του φυσικού κόσμου αυξήθηκε και νέα εργαλεία και τεχνολογίες έγιναν διαθέσιμα.

​Ο Αριστοτέλης (384–322 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος, επιστήμονας και δάσκαλος που συνέβαλε σημαντικά σε πολλούς τομείς μελέτης, συμπεριλαμβανομένης της θαλάσσιας βιολογίας. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους στοχαστές στη δυτική ιστορία και συχνά αναφέρεται ως ο «πατέρας της θαλάσσιας βιολογίας».

Όσον αφορά τη θαλάσσια βιολογία, ο Αριστοτέλης ήταν ένας από τους πρώτους φυσιοδίφες που ακολούθησαν μια συστηματική προσέγγιση στη μελέτη των θαλάσσιων οργανισμών. Παρατήρησε και ταξινόμησε ένα ευρύ φάσμα θαλάσσιας ζωής, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών, των κεφαλόποδων, των καρκινοειδών και των μαλακίων. Μελέτησε επίσης τις συνήθειες και τα ενδιαιτήματα αυτών των οργανισμών, και μάλιστα περιέγραψε μερικές από τις αναπαραγωγικές τους συμπεριφορές.

Τα έργα του Αριστοτέλη για τη θαλάσσια βιολογία, όπως τα "Historia Animalium" και "De Partibus Animalium", παρείχαν λεπτομερείς περιγραφές και απεικονίσεις πολλών θαλάσσιων οργανισμών και ήταν μερικά από τα έργα με τη μεγαλύτερη επιρροή στον τομέα για πάνω από χίλια χρόνια.

Μία από τις πιο σημαντικές συνεισφορές του Αριστοτέλη στη θαλάσσια βιολογία ήταν η θεωρία του για αυθόρμητη δημιουργία. Πίστευε ότι πολλοί θαλάσσιοι οργανισμοί, όπως τα μαλάκια και τα καρκινοειδή, μπορούσαν να δημιουργηθούν αυθόρμητα από λάσπη ή άλλη οργανική ύλη στον ωκεανό. Αυτή η θεωρία αργότερα διαψεύστηκε, αλλά είχε σημαντικό αντίκτυπο στην ανάπτυξη της βιολογικής σκέψης.

Συνολικά, οι συνεισφορές του Αριστοτέλη στη θαλάσσια βιολογία έθεσαν τα θεμέλια για τη μελέτη της θαλάσσιας ζωής και επηρέασαν το έργο πολλών επιστημόνων και φυσιολόγων που τον ακολούθησαν.

​Ο Τσαρλς Ρόμπερτ Δαρβίνος ήταν Άγγλος φυσιοδίφης, γεωλόγος και βιολόγος που θεωρείται ευρέως ως μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στην ιστορία της επιστήμης. Είναι περισσότερο γνωστός για τη θεωρία του για την εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής, η οποία έφερε επανάσταση στην κατανόησή μας για τον φυσικό κόσμο και συνεχίζει να διαμορφώνει την κατανόησή μας για τη ζωή στη Γη σήμερα.

Ο Δαρβίνος γεννήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1809 στο Shrewsbury της Αγγλίας και έδειξε από νωρίς ενδιαφέρον για τη φύση και την επιστήμη. Φοίτησε στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου για να σπουδάσει ιατρική, αλλά το βρήκε ανεκπλήρωτο και έφυγε μετά από δύο χρόνια. Στη συνέχεια γράφτηκε στο Christ's College του Cambridge για να σπουδάσει φυσική ιστορία, όπου μυήθηκε στα έργα κορυφαίων φυσιολόγων και γεωλόγων της εποχής.

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του, ο Δαρβίνος διορίστηκε ως φυσιοδίφης στο HMS Beagle, ένα πλοίο που στάλθηκε σε μια τοπογραφική αποστολή στη Νότια Αμερική και τα νησιά του Ειρηνικού. Το ταξίδι διήρκεσε πέντε χρόνια, από το 1831 έως το 1836, κατά τη διάρκεια των οποίων ο Δαρβίνος συνέλεξε έναν τεράστιο όγκο δεδομένων και δειγμάτων που αργότερα θα αποτελέσουν τη βάση των επιστημονικών του θεωριών.

Η πιο σημαντική συνεισφορά του Δαρβίνου στις επιστήμες της άγριας ζωής ήταν η θεωρία του για την εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής, την οποία περιέγραψε για πρώτη φορά στο βιβλίο του «On the Origin of Species», που δημοσιεύτηκε το 1859. Η θεωρία πρότεινε ότι όλα τα είδη των ζωντανών οργανισμών έχουν εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου από κοινούς προγόνους μέσω της διαδικασίας της φυσικής επιλογής. Ο Δαρβίνος υποστήριξε ότι εκείνα τα άτομα που είναι καλύτερα προσαρμοσμένα στο περιβάλλον τους είναι πιο πιθανό να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν, μεταδίδοντας τα πλεονεκτήματα τους στους απογόνους τους. Με την πάροδο του χρόνου, αυτή η διαδικασία φυσικής επιλογής οδηγεί στην ανάπτυξη νέων ειδών.

​Ενώ ο Κάρολος Δαρβίνος είναι περισσότερο γνωστός για τη θεωρία του για την εξέλιξη μέσω φυσικής επιλογής, δεν εργάστηκε μεμονωμένα. Όπως οι περισσότερες επιστημονικές εξελίξεις, το έργο του Δαρβίνου βασίστηκε στις συνεισφορές άλλων επιστημόνων και στοχαστών που ήρθαν πριν από αυτόν, καθώς και εκείνων που εργάστηκαν μαζί του.

Μία από τις πιο σημαντικές επιρροές στο έργο του Δαρβίνου ήταν ο γεωλόγος Τσαρλς Λάιελ, του οποίου το βιβλίο «Αρχές Γεωλογίας» πρότεινε μια σταδιακή, ομοιογενή άποψη της γεωλογικής ιστορίας της Γης. Αυτό βοήθησε τον Δαρβίνο να δει ότι η Γη και τα ζωντανά της πλάσματα δεν ήταν στατικά, αλλά αντίθετα είχαν υποστεί μεγάλες περιόδους αλλαγής και εξέλιξης.

Ο Δαρβίνος επηρεάστηκε επίσης από το έργο του Thomas Malthus, ενός οικονομολόγου που πρότεινε ότι οι πληθυσμοί αυξάνονται ταχύτερα από τους πόρους που απαιτούνται για τη διατήρησή τους, οδηγώντας σε ανταγωνισμό για επιβίωση. Αυτή η ιδέα βοήθησε τον Δαρβίνο να αναπτύξει τη θεωρία του για τη φυσική επιλογή, στην οποία άτομα με πλεονεκτικά χαρακτηριστικά είναι πιο πιθανό να επιβιώσουν και να αναπαραχθούν, οδηγώντας στην εξέλιξη νέων ειδών με την πάροδο του χρόνου.

Κατά τη διάρκεια του χρόνου του ως φυσιοδίφης στο HMS Beagle, ο Δαρβίνος συνεργάστηκε στενά με άλλους επιστήμονες και ειδικούς που τον βοήθησαν να συλλέξει και να ταξινομήσει τον τεράστιο αριθμό δειγμάτων και δεδομένων που συγκέντρωσε. Σε αυτούς περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων γεωλόγοι, βοτανολόγοι, ζωολόγοι και εθνογράφοι.

Μετά την επιστροφή του από το ταξίδι του Beagle, ο Δαρβίνος συνέχισε να συνεργάζεται στενά με άλλους επιστήμονες, συμπεριλαμβανομένου του συναδέλφου του Άλφρεντ Ράσελ Γουάλας, ο οποίος έφτασε ανεξάρτητα σε μια παρόμοια θεωρία φυσικής επιλογής. Ενώ ο Δαρβίνος συχνά πιστώνεται ότι ήταν ο πρώτος που πρότεινε τη θεωρία, αυτός και ο Wallace παρουσίασαν από κοινού τα ευρήματά τους στην επιστημονική κοινότητα το 1858.

Όμως η θεωρία του Δαρβίνου ήταν επαναστατική για την εποχή της, αμφισβητώντας την επικρατούσα πίστη στον δημιουργισμό και την ιδέα ενός στατικού, αμετάβλητου φυσικού κόσμου. Προκάλεσε εκτεταμένες διαμάχες και συζητήσεις, με πολλούς θρησκευτικούς ηγέτες και συντηρητικούς επιστήμονες να απορρίπτουν τις ιδέες του.

Παρά τη διαμάχη, η θεωρία της εξέλιξης του Δαρβίνου είχε βαθύ αντίκτυπο στην κατανόησή μας για τον φυσικό κόσμο και συνεχίζει να διαμορφώνει τις επιστημονικές και πολιτιστικές προοπτικές μας σήμερα. Έχει χρησιμοποιηθεί για να εξηγήσει τα πάντα, από την ποικιλομορφία της ζωής στη Γη μέχρι την προέλευση της ανθρώπινης συμπεριφοράς και τις κοινωνικές δομές.

Εκτός από τη θεωρία του για την εξέλιξη, ο Δαρβίνος συνέβαλε επίσης σημαντικά σε άλλους τομείς της επιστήμης, συμπεριλαμβανομένης της γεωλογίας, της βοτανικής και της ζωολογίας. Διεξήγαγε εκτενή έρευνα σχετικά με το σχηματισμό κοραλλιογενών υφάλων, τον ρόλο των γαιοσκωλήκων στο σχηματισμό του εδάφους και τους μηχανισμούς κληρονομικότητας σε φυτά και ζώα.

Η επιρροή του Δαρβίνου στο πεδίο της βιολογίας ήταν τεράστια, εμπνέοντας γενιές επιστημόνων και διαμορφώνοντας την κατανόησή μας για τον φυσικό κόσμο. Το έργο του συνεχίζει να αποτελεί αντικείμενο έντονης μελέτης και συζήτησης, καθώς οι επιστήμονες προσπαθούν να βελτιώσουν την κατανόησή μας για τις εξελικτικές διαδικασίες που έχουν διαμορφώσει τη ζωή στη Γη.

​Το να έχετε έναν κήπο φιλικό προς την άγρια ζωή μπορεί να έχει πολλά οφέλη τόσο για το περιβάλλον όσο και για τη δική σας προσωπική απόλαυση.

Πρώτα και κύρια, οι φιλικοί κήποι της άγριας ζωής παρέχουν σημαντικούς οικοτόπους για αυτόχθονα είδη, συμβάλλοντας στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και στην υποστήριξη του οικοσυστήματος. Δημιουργώντας έναν χώρο που προσφέρει τροφή, καταφύγιο και νερό, μπορείτε να προσελκύσετε μια ποικιλία άγριας ζωής, συμπεριλαμβανομένων των πτηνών, των εντόμων και των μικρών θηλαστικών. Αυτό, με τη σειρά του, μπορεί να βοηθήσει στην υποστήριξη της τροφικής αλυσίδας και στη διατήρηση μιας υγιούς ισορροπίας εντός του οικοσυστήματος.

Εκτός από το όφελος του περιβάλλοντος, η ύπαρξη ενός φιλικού κήπου για την άγρια ζωή μπορεί επίσης να βελτιώσει τη δική σας προσωπική εμπειρία. Η παρατήρηση και η αλληλεπίδραση με την άγρια ζωή που επισκέπτονται τον κήπο σας μπορεί να είναι πηγή χαλάρωσης, έμπνευσης και εκπαιδευτικών ευκαιριών. Είτε σας αρέσει να παρακολουθείτε πουλιά να τρέφονται με τις ταΐστρες σας, να παρατηρείτε έντομα να επισκέπτονται τα παρτέρια σας ή απλά να ακούτε τους ήχους της φύσης, ένας φιλικός προς την άγρια ζωή κήπος προσφέρει έναν γαλήνιο και γαλήνιο υπαίθριο χώρο για να συνδεθείτε με τη φύση.

Ένα άλλο πλεονέκτημα ενός κήπου φιλικού προς την άγρια ζωή είναι η αισθητική αξία που προσθέτει στον εξωτερικό σας χώρο. Με την ενσωμάτωση εγγενών φυτών, τη δημιουργία διαφορετικών οικοτόπων και τη χρήση βιώσιμων πρακτικών κηπουρικής, μπορείτε να δημιουργήσετε έναν κήπο που όχι μόνο φαίνεται όμορφος, αλλά υποστηρίζει και την άγρια ζωή. Είτε προτιμάτε έναν παραδοσιακό κήπο, έναν νατουραλιστικό κήπο ή ένα πιο μοντέρνο στυλ, ένας κήπος φιλικός προς την άγρια ζωή μπορεί να προσαρμοστεί ώστε να ταιριάζει στο προσωπικό σας γούστο και αισθητική.

Τέλος, το να έχετε έναν κήπο φιλικό προς την άγρια ζωή μπορεί επίσης να έχει θετικό αντίκτυπο στην τοπική σας κοινότητα. Παρέχοντας σημαντικούς βιότοπους για την άγρια ζωή, μπορείτε να συμβάλετε στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και να εμπνεύσετε άλλους να κάνουν το ίδιο. Μοιράζοντας τον κήπο σας με άλλους και εκπαιδεύοντάς τους για τη σημασία των κήπων φιλικών προς την άγρια ζωή, μπορείτε να βοηθήσετε στη διάδοση της ευαισθητοποίησης και στην προώθηση της διατήρησης της άγριας ζωής.

Ακολουθούν μερικές συμβουλές για την προσαρμογή του κήπου σας για να μεγιστοποιήσετε το ενδιαφέρον της άγριας ζωής:

1. Προσφέρετε ποικιλία ενδιαιτημάτων: Διαφορετικοί τύποι άγριας ζωής έλκονται από διαφορετικούς οικοτόπους. Προσφέρετε μια ποικιλία ενδιαιτημάτων στον κήπο σας, όπως σπιτάκια πουλιών, κουτιά φωλιών, πασσάλους και υδάτινα στοιχεία, για να προσελκύσετε ένα ευρύτερο φάσμα ειδών.
   
   
2. Φυτά ιθαγενή είδη: Τα αυτοφυή φυτά είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να προσελκύσετε την τοπική άγρια ζωή. Είναι προσαρμοσμένα στο τοπικό κλίμα και παρέχουν τροφή και καταφύγιο στα ιθαγενή είδη.
   
   
3. Δημιουργήστε μια πηγή νερού: Μια πηγή νερού, όπως ένα λουτρό πουλιών ή μια λίμνη, μπορεί να προσελκύσει ένα ευρύ φάσμα άγριας ζωής στον κήπο σας, συμπεριλαμβανομένων πουλιών, πεταλούδων και βατράχων.
   
   
4. Παρέχετε τροφή: Προσφέρετε πηγές τροφής στον κήπο σας, όπως ταΐστρες πουλιών και ανθοφόρα φυτά που παρέχουν νέκταρ για τις πεταλούδες και άλλους επικονιαστές.
   
   
5. Αποφύγετε τα φυτοφάρμακα: Τα φυτοφάρμακα μπορεί να είναι επιβλαβή για την άγρια ζωή, επομένως προσπαθήστε να αποφύγετε τη χρήση τους στον κήπο σας. Αντ 'αυτού, επιλέξτε φυσικές μεθόδους ελέγχου παρασίτων, όπως η φύτευση συντροφιάς και η ενθάρρυνση των φυσικών αρπακτικών.
   
   
6. Παρέχετε κάλυψη: Η άγρια ζωή χρειάζεται μέρη για να κρυφτεί από τα αρπακτικά και να ξεφύγει από τα στοιχεία. Προσφέρετε κάλυψη στον κήπο σας φυτεύοντας θάμνους, δέντρα και ψηλά χόρτα.
   
   
7. Δημιουργήστε μια περιοχή κομποστοποίησης: Μια περιοχή κομποστοποίησης παρέχει τροφή για έντομα που ζουν στο έδαφος, όπως γαιοσκώληκες και σκαθάρια, τα οποία αποτελούν σημαντική πηγή τροφής για πολλά πουλιά.
   
   
8. Μειώστε την έκταση του γκαζόν: Οι χλοοτάπητες προσφέρουν μικρή αξία στην άγρια ζωή, γι' αυτό προσπαθήστε να μειώσετε την έκταση του γκαζόν στον κήπο σας και να την αντικαταστήσετε με μια ποικιλία οικοτόπων και πηγών τροφής.

Ενσωματώνοντας αυτές τις συμβουλές, μπορείτε να δημιουργήσετε έναν κήπο που είναι ελκυστικός για ένα ευρύ φάσμα άγριας ζωής, παρέχοντάς τους τροφή, καταφύγιο και ένα μέρος για να μεγαλώσουν τα μικρά τους. Ίσως να μπορέσετε να πάρετε και ιδέες από το άρθρο μας για το πως να διατηρήσετε την άγρια ζωή δίπλα σας!

Η κλιματική αλλαγή είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο που έχει σημαντικό αντίκτυπο στον φυσικό κόσμο. Οι αλλαγές στις θερμοκρασίες, τα πρότυπα βροχόπτωσης και άλλες περιβαλλοντικές μεταβλητές επηρεάζουν την κατανομή, τη συμπεριφορά και την επιβίωση των ειδών άγριας ζωής παγκοσμίως. Ορισμένα είδη είναι σε θέση να προσαρμοστούν σε αυτές τις αλλαγές μέσω φυσικών διεργασιών, όπως η γενετική εξέλιξη και η τροποποίηση της συμπεριφοράς. Ωστόσο, δεν είναι όλα τα είδη εξίσου ικανά να προσαρμοστούν και πολλά κινδυνεύουν να εξαφανιστούν ως αποτέλεσμα των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Ένα από τα πλεονεκτήματα της προσαρμογής της άγριας ζωής στην κλιματική αλλαγή είναι η ικανότητα ορισμένων ειδών να αυξάνουν την εμβέλεια και την κατανομή τους. Οι αλλαγές στη θερμοκρασία και τα μοτίβα βροχοπτώσεων μπορούν να δημιουργήσουν νέους βιότοπους και ευκαιρίες για ορισμένα είδη, επιτρέποντάς τους να επεκτείνουν την εμβέλειά τους σε νέες περιοχές. Αυτό μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου εξαφάνισης και στην αύξηση της ανθεκτικότητας αυτών των ειδών στις μελλοντικές κλιματικές αλλαγές.

Ένα άλλο πλεονέκτημα είναι η ικανότητα ορισμένων ειδών να τροποποιούν τη συμπεριφορά τους ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Για παράδειγμα, τα αποδημητικά πτηνά μπορεί να προσαρμόσουν το χρονοδιάγραμμα της μετανάστευσης για να ταιριάζει με τις αλλαγές στη διαθεσιμότητα τροφής ή οι θαλάσσιες χελώνες μπορεί να αλλάξουν το χρόνο φωλεοποίησης τους για να αποφύγουν τους πιο ζεστούς μήνες του χρόνου. Αυτές οι προσαρμογές συμπεριφοράς μπορούν να βοηθήσουν τα είδη να αντιμετωπίσουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες και να αυξήσουν τις πιθανότητές τους να επιβιώσουν.

Ωστόσο, υπάρχουν επίσης πολλά μειονεκτήματα στην προσαρμογή της άγριας ζωής στην κλιματική αλλαγή. Μία από τις κύριες προκλήσεις είναι η ταχύτητα με την οποία συμβαίνουν αυτές οι αλλαγές. Για πολλά είδη, ο ρυθμός της κλιματικής αλλαγής είναι πολύ ταχύτερος από τον ρυθμό με τον οποίο μπορούν να προσαρμοστούν, γεγονός που καθιστά δύσκολη την επιβίωσή τους. Επιπλέον, πολλά είδη αντιμετωπίζουν πολλαπλούς στρεσογόνους παράγοντες, όπως η απώλεια και ο κατακερματισμός των οικοτόπων, η υπερεκμετάλλευση και οι ασθένειες, γεγονός που μπορεί να δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την προσαρμογή τους στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Ένα άλλο μειονέκτημα είναι ότι ορισμένα είδη μπορεί να μην είναι ικανά να προσαρμοστούν στις αλλαγές που επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Για παράδειγμα, ορισμένα είδη μπορεί να έχουν περιορισμένη γενετική ποικιλότητα, γεγονός που καθιστά δύσκολη την εξέλιξή τους ως απάντηση στις μεταβαλλόμενες συνθήκες. Επιπλέον, ορισμένα είδη μπορεί να έχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του ιστορικού της ζωής, όπως μεγάλη διάρκεια ζωής ή αργό ρυθμό αναπαραγωγής, που μπορεί να δυσκολέψει την προσαρμογή τους στις γρήγορες αλλαγές στο περιβάλλον τους.

Συμπερασματικά, η προσαρμογή της άγριας ζωής στην κλιματική αλλαγή είναι ένα σύνθετο και πολύπλευρο ζήτημα με πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα. Ενώ ορισμένα είδη είναι σε θέση να προσαρμοστούν στις μεταβαλλόμενες συνθήκες και να αυξήσουν την ανθεκτικότητά τους στις μελλοντικές αλλαγές, πολλά κινδυνεύουν με εξαφάνιση λόγω της ταχύτητας και του μεγέθους των αλλαγών που επιφέρει η κλιματική αλλαγή. Για να υποστηριχθεί η επιβίωση ευάλωτων ειδών και να προωθηθεί η βιοποικιλότητα σε έναν ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο, είναι σημαντικό να μειωθούν οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, να προστατευθούν και να αποκατασταθούν οι βιότοποι και να προωθηθούν προσπάθειες διατήρησης που υποστηρίζουν την προσαρμογή της άγριας ζωής στις μεταβαλλόμενες συνθήκες.

Η φωτογραφία άγριας ζωής, αν και ένα δημοφιλές και πολύτιμο εργαλείο για την αποτύπωση και την κοινή χρήση της ομορφιάς του φυσικού κόσμου, μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην άγρια ζωή. Μερικές από τις πιθανές επιπτώσεις είναι:

1. Εξοικείωση: Η άγρια ζωή μπορεί να εξοικειωθεί με την παρουσία φωτογράφων και φωτογραφικών μηχανών, οδηγώντας σε μειωμένη επιφυλακτικότητα και αυξημένο κίνδυνο θήρευσης.
   
   
2.  Ενόχληση : Η άγρια ζωή μπορεί να διαταραχθεί ή να αγχωθεί από την παρουσία φωτογράφων, με αποτέλεσμα να αλλάξουν τη συμπεριφορά τους ή να εγκαταλείψουν τα ενδιαιτήματά τους.
   
   
3. Περιβαλλοντική ζημιά: Οι φωτογράφοι μπορεί να προκαλέσουν ζημιά σε ενδιαιτήματα και οικοσυστήματα, όπως καταπατώντας τη βλάστηση ή αφήνοντας πίσω τους απορρίμματα.

Για να μετριάσουν αυτές τις επιπτώσεις, οι φωτογράφοι μπορούν να ακολουθήσουν ηθικές οδηγίες όπως:

1. Ελαχιστοποίηση της ενόχλησης: Οι φωτογράφοι θα πρέπει να αποφεύγουν να πλησιάζουν πολύ κοντά την άγρια ζωή ή να κάνουν δυνατούς θορύβους που μπορεί να τους ενοχλήσουν.
   
   
2. Σεβασμός στη συμπεριφορά της άγριας ζωής: Ορισμένοι φωτογράφοι άγριας ζωής μπορεί να χρησιμοποιήσουν δολώματα ή άλλες μεθόδους για να προσελκύσουν την άγρια ζωή, προκειμένου να λάβουν καλύτερες φωτογραφίες, οι οποίες μπορούν να αλλάξουν τη φυσική συμπεριφορά των ζώων. Αυτές οι πρακτικές πρέπει να αποφεύγονται.
   
   
3. Προστασία ενδιαιτημάτων: Οι φωτογράφοι θα πρέπει να αποφεύγουν να προκαλούν ζημιές σε ενδιαιτήματα και οικοσυστήματα και να φροντίζουν να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις τους κατά την είσοδο και την έξοδο από την περιοχή.
   
   
4. Εκπαίδευση και ευαισθητοποίηση: Οι φωτογράφοι μπορούν να ευαισθητοποιήσουν και να εκπαιδεύσουν τους άλλους σχετικά με τη σημασία των ηθικών πρακτικών φωτογραφίας άγριας φύσης και τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν οι ενέργειές τους στην άγρια ζωή.

Αποδέκτες: Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Πρωθυπουργός της Ελλάδας, Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Υπουργός Κλιματικής Κρίσης & Πολιτικής Προστασίας, Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Υπουργός Τουρισμού, Υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Μέλη του Ελληνικού Κοινοβουλίου, Πρόγραμμα των Ηνωμένων Εθνών για το Περιβάλλον (UNEP), Γενική Διεύθυνση Περιβάλλοντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Αρμόδιος για το χαρτοφυλάκιο «Περιβάλλον και Ωκεανοί», Ευρωπαϊκό Δίκτυο Εισαγγελέων για το Περιβάλλον (ENPE), Διεθνής Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Παρακείμενης Ζώνης του Ατλαντικού" (ACCOBAMS), Περιφέρεια Ηπείρου, Περιφέρεια Ιονίων Νήσων, Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, Περιφέρεια Πελοποννήσου, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Περιφέρεια Κρήτης

Εκτός από το γεγονός ότι η εξόρυξη υδρογονανθράκων σημαίνει την επιδείνωση της κλιματικής κρίσης, περισσότερους εξοπλισμούς που γονατίζουν την οικονομία και καταστροφή της οικονομίας του τουρισμού και της αλιείας, αποτελεί επίσης ευθεία απειλή για κινδυνεύοντα και ευάλωτα είδη στις περιοχές της διεθνώς αναγνωρισμένης Ελληνικής Τάφρου. Ζητάμε να εφαρμοστούν οι συμβάσεις που έχει υπογράψει η Ελλάδα και να ακυρωθούν τα προγράμματα έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στην περιοχή.
​
Στα ανοιχτά των ακτών μας, από το Ιόνιο, τα νότια της Κρήτης μέχρι και τη Ρόδο, απλώνεται ένας υπέροχος υδάτινος κόσμος: η Ελληνική Τάφρος. Αυτός ο υποθαλάσσιος σχηματισμός, με χαράδρες που ξεπερνούν και τα 5 χλμ. σε βάθος, είναι ο πιο σημαντικός βιότοπος για τον απειλούμενο πληθυσμό των φυσητήρων1 της Μεσογείου. Είναι επίσης ένα από τα πιο σημαντικά ενδιαιτήματα των ευάλωτων ζιφιών2 της Μεσογείου, που επίσης ζουν, τρέφονται και αναπαράγονται εδώ. Τα βαθιά αυτά τα νερά φιλοξενούν ακόμα πολλά είδη δελφινιών, πτεροφάλαινες, θαλάσσιες χελώνες και μεσογειακές φώκιες3 και άλλα απειλούμενα και προστατευόμενα είδη4. 

Είναι ένας οικότοπος παγκόσμιας οικολογικής αξίας, που λόγω της ποικιλίας και σχετικής αφθονίας των κητωδών που φιλοξενεί, έχει αναγνωριστεί από την IUCN ως ΙΜΜΑ (Important Marine Mammal Area)5, δηλαδή σημαντική περιοχή για τα θαλάσσια θηλαστικά. Παράλληλα, η “Διεθνής Συμφωνία για τη Διατήρηση των Κητωδών της Μαύρης Θάλασσας, της Μεσογείου και της Παρακείμενης Ζώνης του Ατλαντικού” (ACCOBAMS)6, που πρόσφατα κυρώθηκε από το ελληνικό κοινοβούλιο, προβλέπει την ανακήρυξη της Ελληνικής Τάφρου ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή, προτείνοντας στις Ελληνικές αρχές να πάρουν τα κατάλληλα μέτρα από τις 25 Οκτωβρίου 2007.

Ωστόσο, παρά τις εκκλήσεις7 από διεθνούς κύρους επιστήμονες και περιβαλλοντικές οργανώσεις για την τήρηση των όσων έχουν συμφωνηθεί και για την επείγουσα ανάγκη να ληφθούν όλα τα απαραίτητα μέτρα που θα αποτρέψουν τις απειλές για την επιβίωση των κητωδών στις θάλασσές μας, το ελληνικό κράτος κωφεύει επιδεικτικά και πράττει τα εντελώς αντίθετα. Χωρίζει την Ελληνική Τάφρο σε “οικόπεδα” και την παραχωρεί σε πετρελαϊκές εταιρείες για έρευνα και εξόρυξη υδρογονανθράκων, επιτρέπει την ανεξέλεγκτη διέλευση των πλοίων και τη διεξαγωγή στρατιωτικών ασκήσεων στην περιοχή, υπογράφοντας στην ουσία την εκδίωξη και τελικά την εξαφάνιση των πληθυσμών των θαλάσσιων θηλαστικών, αποδεδειγμένη8 συνέπεια αυτών των δραστηριοτήτων. Αξίζει να σημειωθεί ότι οι εξορύξεις σχεδιάζεται να γίνουν σε περιοχές με μεγάλα βάθη και έντονη σεισμικότητα, χωρίς αυτά τα δεδομένα να λαμβάνονται ουσιαστικά υπόψη και χωρίς ασφάλιση κινδύνου9.

Η βιοποικιλότητα είναι ο πραγματικός πλούτος των θαλασσών της Ελλάδας. Στις αρχές του 2022 γίναμε μάρτυρες του δραματικού εκβρασμού ζιφιών σε παραλίες της Κέρκυρας, ενώ τις ίδιες μέρες διενεργούσε εν κρυπτώ έρευνες με συνεχείς ηχοβολισμούς για λογαριασμό της HELLENiQ ENERGY (πρώην ΕΛΠΕ) το σεισμογραφικό πλοίο SW COOK. Με δεδομένο ότι για κάθε ζιφιό που βλέπουμε να έχει εκβραστεί στην ακτή υπολογίζεται ότι μπορεί να είναι ακόμα και δεκαπλάσιος ο αριθμός των ζιφιών που έχουν χαθεί για πάντα στο βυθό, αντιλαμβανόμαστε το πραγματικό μέγεθος των επιπτώσεων. 

Τα κητώδη είναι από τα πιο ευαίσθητα είδη στον πλανήτη σ’ ό,τι αφορά την επίδραση και τις επιπτώσεις που έχει η ηχορύπανση στον οργανισμό τους, τόσο ώστε να απειλείται ακόμα και η ζωή τους. Οι σεισμικές έρευνες που χρησιμοποιούν εντατικό και πολύ ισχυρό ηχοβολισμό για να διαπεράσουν τον φλοιό της γης και να δημιουργήσουν τρισδιάστατες εικόνες κοιτασμάτων, τραυματίζουν τα ευαίσθητα ακουστικά όργανα των κητωδών, τους προκαλούν πανικό, στρες και οδύνη, οδηγώντας τα στη φυγή ή και τον θάνατο. Ακόμη μεγαλύτερη είναι η ανησυχία για την καταστροφή των αποθεμάτων των μεσοπελαγικών και βαθυπελαγικών καλαμαριών, που με τη σειρά της θέτει σε κίνδυνο τους πληθυσμούς κητωδών αλλά και μεγάλων ψαριών (τόνοι, ξιφίες, καρχαρίες) που τρέφονται με αυτά. 

Η εξορυκτική δραστηριότητα θα έχει καταστροφικές επιπτώσεις στη θαλάσσια ζωή10. Επιπλέον, αναπόφευκτα θα οδηγήσει σε περαιτέρω αύξηση της κίνησης των πλοίων στην περιοχή όπου ζουν τα κητώδη, που συχνά τραυματίζονται -ενίοτε θανάσιμα- από τις προπέλες και θα προκαλέσει ζημιά στο βένθος κατά την κατασκευή και λειτουργία των λιμανιών, των εξεδρών και των αγωγών. 

Πρόκειται για μια πραγματικά μεγάλη απειλή, την οποία οφείλουμε πάση θυσία να αποτρέψουμε. Και δεν θα είμαστε ούτε οι πρώτοι, ούτε οι μόνοι. Στην Ισπανία, μια πλατιά κοινωνική συμμαχία11 υιοθέτησε το αίτημα για την αναγνώριση του “Διαδρόμου Μετανάστευσης Κητωδών” στην ανατολική ακτή της χώρας, ως περιοχή που απαιτεί επείγουσα προστασία. Η πίεση που ασκήθηκε ανάγκασε την κυβέρνηση να ακυρώσει όλα τα σχέδια για εξορύξεις και να την ανακηρύξει ως Θαλάσσια Προστατευόμενη Περιοχή12. Κι άλλες χώρες της Ευρώπης, όπως η Ιταλία, η Γαλλία και η Πορτογαλία έχουν επίσης αποφασίσει να ακυρώσουν τα σχέδια για έρευνες και εξορύξεις υδρογονανθράκων στις θάλασσές τους για να προστατέψουν το περιβάλλον, την τουριστική οικονομία και την αλιεία.

Άλλωστε, η ΕΕ θεωρεί ότι «τα σοβαρά ατυχήματα που σχετίζονται με υπεράκτιες εργασίες πετρελαίου και φυσικού αερίου είναι πιθανόν να έχουν καταστρεπτικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες στο περιβάλλον των θαλασσών και των παράκτιων περιοχών, καθώς και σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στις παράκτιες οικονομίες»13, ενώ η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διέκοψε τη χρηματοδότηση έργων ενέργειας από ορυκτά καύσιμα, καθώς η κλιματική κρίση επιδεινώνεται εξαιτίας της οικονομικής ανάπτυξης που κυριαρχείται από ενεργειακές πηγές ορυκτών καυσίμων14.

Εμείς που υπογράφουμε αυτό το κείμενο ζητάμε να γίνει πράξη η προστασία της Ελληνικής Τάφρου σύμφωνα με τις διεθνείς συμβάσεις και να ακυρωθούν άμεσα τα προγράμματα έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων στην ευρύτερη περιοχή15.

ΥΠΟΓΡΑΨΕ ΚΙ ΕΣΥ ΤΟ ΨΗΦΙΣΜΑ ΜΑΣ ΣΤΟ CHANGE.ORG

​ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ:

1. Φάλαινα Φυσητήρας (Physeter macrocephalus). Περιλαμβάνεται στην Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN από το 2008 ως ευάλωτο είδος με τα κριτήρια A1d. Περιλαμβάνεται επίσης στο Παράρτημα I της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών (CITES) και στα Παραρτήματα I και II του CMS. https://www.iucnredlist.org/species/41755/160983555 
   
   
2. Ραμφοφάλαινα Ζιφιός (Ziphius cavirostris). Αξιολογήθηκε για την Κόκκινη Λίστα Απειλούμενων Ειδών της IUCN το 2018 και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα II της Σύμβασης για το Διεθνές Εμπόριο Απειλούμενων Ειδών (CITES). https://www.iucnredlist.org/species/23211/50379111
   
   
3. Τα είδη αυτά περιλαμβάνονται στο Παράρτημα ΙΙ του Πρωτοκόλλου της Σύμβασης της Βαρκελώνης για τις Ειδικές Ζώνες Διατήρησης και τη βιοποικιλότητα στη Μεσόγειο, καθώς και στο Παράρτημα IV της Οδηγίας των Οικοτόπων 92/43/ΕΟΚ. Τα συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης και τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης απαιτείται να λαμβάνουν αυστηρά μέτρα, ώστε να διασφαλίζεται η αποτελεσματική προστασία αυτών των ειδών. Βλ. και «Τα Κητώδη των Ελληνικών θαλασσών», Αλέξανδρος Φραντζής και Παρασκευή Αλεξιάδου, ΕΛΚΕΘΕ 2003.  http://epublishing.ekt.gr/sites/ektpublishing/files/ebooks/Monograph_06_Cetaceans_of_the_Greek_Seas.pdf
   
   
4. Στην ευρύτερη περιοχή, καταγράφεται επίσης σημαντικός αριθμός απειλούμενων και προστατευόμενων ειδών Χονδριχθύων (καρχαρίες και βάτοι), καθώς και πεδίων βαθιών κοραλλιών τα οποία προστατεύονται ως Ευάλωτα Θαλάσσια Οικοσυστήματα. https://hellenictrenchsos.gr/trench/ 
   
   
5. ΙΜΜΑ (Important Marine Mammal Area): Σημαντική περιοχή για τα θαλάσσια θηλαστικά σε παγκόσμιο επίπεδο. https://www.marinemammalhabitat.org/portfolio-item/hellenic-trench/ 
   
   
6. https://accobams.org/
   
   
7. Έκκληση 39 διεθνών οργανώσεων και 61 επιστημόνων για προστασία της Ελληνικής Τάφρου από τις εργασίες έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων. (Μάιος 2019). https://www.wwf.gr/images/pdfs/Resolution_text_GR.pdf 
   
   Κοινή επιστολή περιβαλλοντικών οργανώσεων, εξειδικευμένων φορέων και εκπροσώπων της τοπικής κοινότητας του Ιονίου προς την κυβέρνηση για να σταματήσουν άμεσα οι σεισμικές έρευνες στην Ελληνική Τάφρο (Μάρτιος 2022) https://isea.com.gr/wp-content/uploads/2022/03/Joint-letter-for-the-seismic-exploration-activities-in-the-Hellenic-Trench.pdf 
   
   
8. Οι ανθρωπογενείς επιπτώσεις στα θαλάσσια οικοσυστήματα εκτός της αλιείας περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, τα απορρίμματα, τις σεισμικές έρευνες για τον εντοπισμό κοιτασμάτων πετρελαίου/φυσικού αερίου, την εξόρυξη υδρογονανθράκων, την κυκλοφορία πλοίων και τη χρήση σόναρ σε στρατιωτικές ασκήσεις. https://uicnmed.org/docs/deep-sea-eastern-med/ANTHROPOGENIC-IMPACTS.pdf https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fmars.2017.00295/full https://www.oceancare.org/wp-content/uploads/2018/03/workshop_eng.pdf
   
   
9. Σεισμικότητα: https://www.seismoi.gr/toellhnikotoxo.htm  Ασφάλιση κινδύνου: https://www.oikotopia2020.gr/article.php?db=epikairotita&id=20200818132406 
   
   
10. Η γνωμοδότηση της Επιτροπής «Φύση 2000», του κεντρικού επιστημονικού γνωμοδοτικού οργάνου του Κράτους για την προστασία της ελληνικής βιοποικιλότητας, για τις επιπτώσεις της έρευνας και εξόρυξης υδρογονανθράκων από το υπέδαφος της ελληνικής επικράτειας. https://ypen.gov.gr/wp-content/uploads/legacy/Files/Perivallon/Diaxeirisi%20Fysikoy%20Perivallontos/Epitropi%20Fysi%202000/2019Nov_Hydrocarbons_EF2000.pdf 
    
    
11. https://www.marblava.org/
    
    
12. https://www.reportersunited.gr/2867/h-mesogeios-poy-diochnei-tis-petrelaikes/
    
    
13. Βλ.Οδηγία 2013/30/ΕΕ για την ασφάλεια των υπεράκτιων εργασιών πετρελαίου και φυσικού αερίου.
    
    
14. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων διέκοψε τη χρηματοδότηση έργων ενέργειας από ορυκτά καύσιμα. https://www.eib.org/en/press/all/2019-313-eu-bank-launches-ambitious-new-climate-strategy-and-energy-lending-policy.htm 
    
    
15. https://www.greenpeace.org/static/planet4-greece-stateless/2022/10/2ec96842-greenpeace-greece-findings-survey-hellenic-trench-20221027.pdf​

Πανελλαδική Συνέλευση για την Προστασία της Ελληνικής Τάφρου

• Ανοιχτή Συνέλευση Κεφαλονιάς-Ιθάκης ενάντια στην Εξόρυξη Υδρογονανθράκων  
• Ανοιχτή Συνέλευση στα Γιάννενα ενάντια στην Ενεργειακή Λεηλασία
• Βιο7νησα 
• Βρυσούλες
• Citizens' Information Network Εξορύξεις Stop! - Πρέβεζα 
• Εθελοντική Ομάδα Παξών 
• Fossil Free Corfu   
• Gastivists 
• My Dolphin Club   
• NodrillZante - Ζακυνθινή Πρωτοβουλία για ένα Ιόνιο Ελεύθερο Υδρογονανθράκων
• Οικολογική Παρέμβαση Ηρακλείου
• Οικολογική Πρωτοβουλία Χανίων
• Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Κέρκυρας
• Πρωτοβουλία Κρήτης ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων
• Πρωτοβουλία πολιτών Λευκάδας ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων 
• Save Greek Seas 
• Sea Shepherd Greece
• SOS Κυπαρισσιακός - Πρωτοβουλία Τριφυλίας ενάντια στις εξορύξεις υδρογονανθράκων.

Το ψήφισμα συνυπογράφουν* :

• “ΑΛΚΥΟΝΗ" Σύλλογος Περίθαλψης & Προστασίας Άγριων Ζώων
• ΑΝΙΜΑ - Σύλλογος Προστασίας και Περίθαλψης Άγριας Ζωής
• Αρχέλων
• Aegean Rebreath
• Animal Rescue and Defence Squad
• Argos-Φιλοζωικό Σωματείο Θεσσαλονίκης
• Δίκτυο Προστασίας Ζήρειας
• Δράση για την Άγρια Ζωή
• Dreamdancers
• Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (ΕΕΠΦ)
• Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία
• Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας
• Εναλλακτικό Πολιτιστικό Εργαστήρι (Κέρκυρα)
• Επιμελητήριο Περιβάλλοντος και Βιωσιμότητος
• Ερημίτη Πλους (Save Erimitis)-Περιβαλλοντική Προστασία Ακτίων Βορείου Στενού Κέρκυρας
• Επιτροπή Αγώνα Θεσσαλονίκης ενάντια στην εξόρυξη χρυσού
• Ethos & Empathy
• Fridays for Future Greece (Athens)
• Fridays for Future Thessaloniki
• Greenpeace Greece
• iSea
• Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών Πέλαγος
• Κέντρο Προστασίας & Περίθαλψης Άγριας Ζωής (Μεσσηνία)
• Κίνηση για την Προστασία των Νησίδων του Αιγαίου
• Liberanimal
• Μας σκάβουν το λάκκο
• MEDASSET
• Naxos island wildlife protection
• Νέμεσις
• Ομάδα διάσωσης υπεράσπισης ζώων
• Πανελλαδικό Δίκτυο συλλογικοτήτων για την ενέργεια
• Πανελλήνια Ένωση Εκπαιδευτικών για την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Π.Ε.ΕΚ.Π.Ε.)
• Πανελλήνια Φιλοζωική Ομοσπονδία (ΠΦΟ)
• Περιβαλλοντική Δράση Ηλείας
• Περιβαλλοντική Πρωτοβουλία Μαγνησίας
• Περιβαλλοντικός Πολιτιστικός Όμιλος Μάνης (ΠΕΡΙ.ΠΟΛ.Ο ΜΑΝΗΣ)
• Πρωτοβουλία ενάντια στην περιβαλλοντική καταστροφή και την κλιματική αλλαγή
• Σπηλαιολογικος Ομιλος Κρήτης (ΣΠΟΚ)
• Σύλλογος Εκτάκτων Αρχαιολόγων
• Σύλλογος Προστασίας Περιβάλλοντος Κέρκυρας
• Συντονιστικό Ρεθύμνου κατά των Βιομηχανικών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας - ΒΑΠΕ
• Save Wild
• Support Earth
• SOS Μαίναλο
• Φίλοι της Φύσης
• Vegan Life
• WWF Ελλάς

__________________________________________
Φορείς ή συλλογικότητες που επιθυμούν να συνυπογράψουν το ψήφισμα για την προστασία της Ελληνικής Τάφρου, μπορούν να στείλουν αίτημα στο e-mail: [email protected]
Περισσότερα: hellenictrenchsos.gr

Ένα καίριο ψήφισμα ανοιχτό σε υπογραφές από την επιστημονική κοινότητα, MKO, τις τοπικές κοινότητες και τους πολίτες περί μη χρηματοδότησης από τις Τράπεζες σε έργα επιβλαβή στη βιοποικιλότητα. Η πρωτοβουλία «The Banks and Biodiversity No Go Policy” αναρτάται παρακάτω – το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας την υποστηρίζουμε.

Ο σύνδεσμος για την υποστήριξη: https://banksandbiodiversity.org/endorse-the-banks-and-biodiversity-no-go-policy

The Banks and Biodiversity No Go Policy

In order to safeguard the rights of Indigenous and traditional communities in formally , informally, or traditionally held conserved areas – such as Indigenous and community conserved areas (ICCA), Indigenous Territories (TIs) or public lands not yet demarcated– as well as to better address and reflect the current crises of climate change, biodiversity loss, and emergence of zoonotic diseases, the Banks and Biodiversity campaign calls on banks and financial institutions to adopt a “No Go” policy which prohibits any direct or indirect financing related to unsustainable, extractive, industrial, environmentally, and/or socially harmful activities in or which may potentially impact the following areas:

AREA 1:
Areas recognized by international conventions and agreements including but not limited to the Bonn Convention, Ramsar Convention, World Heritage Convention and Convention on Biological Diversity, or other international bodies such as UNESCO (Biosphere Reserves, UNESCO Global Geoparks, etc) or Food and Agricultural Organization (vulnerable marine ecosystems), International Maritime Organization (particularly sensitive areas), IUCN Designated Areas (Categories IA – VI)

AREA 2:
Nature, wilderness, archaeological, paleontological and other protected areas that are nationally or sub-nationally recognized and protected by law or other regulations/policies; this includes sites which may be located in or overlap with formally, informally, or traditionally held conserved areas such as Indigenous and community conserved areas (ICCA), Indigenous Territories (ITs) or public lands not yet demarcated

AREA 3:
Habitats with endemic or endangered species, including key biodiversity areas

AREA 4:
Intact primary forests and vulnerable, secondary forest ecosystems, including but not limited to boreal, temperate, and tropical forest landscapes

AREA 5:
Free-flowing rivers, defined as bodies of water whose flow and connectivity remain largely unaffected by human activities

AREA 6:
Protected or at-risk marine or coastland ecosystems, including mangrove forests, wetlands, reef systems, and those located in formally, informally, or traditionally held areas, Indigenous Territories (ITs), or public lands not yet demarcated, or Indigenous and community conserved areas (ICCA)

AREA 7:
Any Indigenous Peoples and Community Conserved Territories and Areas (ICCAs), community-based conservation areas, formally, informally, traditionally, customarily held resources or areas, Indigenous Territories, sacred sites and/or land with ancestral significance to traditional and Indigenous communities’ areas where the free, prior, informed consent of Indigenous and Traditional Communities have not been obtained

AREA 8:
Iconic Ecosystems, defined as ecosystems with unique, superlative natural, biodiversity, and/or cultural value which may sprawl across state boundaries, and thus may not be wholly or officially recognized or protected by host countries or international bodies. Examples include but are not limited to the Amazon, the Arctic, among other at-risk ecosystems

Other international bodies have already recognized the value of developing No Go Areas, such as the World Heritage Committee and the UN Environment’s Principles for Sustainable Insurance Initiative (PSI). The Banks and Biodiversity No Go Policy also aligns with banks and financial institutions’ current practice of following institutional Exclusion Lists for sensitive industries or areas, as well as global goals of preventing further biodiversity loss. Projects that do not fall within Exclusion Lists should still be subject to rigorous environmental and social due diligence, assessment, screening, planning, and mitigation policies and procedures.