Η επιστροφή των λύκων στη Πάρνηθα.

Ένα μεγαλειώδες παράδειγμα φυσικής επαναποίκισης του κατατρεγμένου από τους ανθρώπους θαυμαστού και άγριου θηλαστικού που συμβαίνει στις μέρες μας, λίγα μόλις χιλιόμετρα από το κέντρο της Αθήνας.
Ζώο περήφανο, σύμβολο της άγριας ζωής, αλλά και παρεξηγημένος κομιστής του φόβου, ο λύκος, αν και κυνηγήθηκε συστηματικά ανά τους αιώνες, φαίνεται να επανακάμπτει σε όλη την Ευρώπη, αλλά και στη χώρα μας. Και σύμφωνα με τις πρώτες ενδείξεις από τις τελευταίες έρευνες της περιβαλλοντικής οργάνωσης ΚΑΛΛΙΣΤΩ, οι λύκοι έχουν επιστρέψει μετά από πενήντα χρόνια απουσίας στα βόρεια της Αττικής. Πριν από ένα χρόνο το Δασαρχείο Πάρνηθας ζήτησε την συνδρομή της περιβαλλοντικής οργάνωσης ΚΑΛΛΙΣΤΩ για την διεξαγωγή έρευνας σε σχέση με την πιθανή επανεμφάνιση του λύκου στην Πάρνηθα, καθώς τα τελευταία χρόνια υπήρχαν παρατηρήσεις ζώων που έμοιαζαν με λύκους, μαρτυρίες κτηνοτρόφων και κυνηγών για επιθέσεις σε τσοπανόσκυλα και κυνηγόσκυλα αλλά και η εύρεση ενός νεκρού ζώου που έμοιαζε με λύκο.

Ο βιολόγος της ΚΑΛΛΙΣΤΩ κ. Γιώργος Ηλιόπουλος έστησε έναν μικρό αριθμό από κάμερες, σε διαφορετικές περιοχές του Εθνικού Δρυμού, θέσεις επιστημονικά επιλεγμένες με βάση την εκτίμηση της πιθανότερης θέσης για την παρουσία των λύκων. Από τον Αύγουστο του 2014 έως τον Μάιο του 2015, οι κάμερες αυτές, κατέγραψαν την παρουσία λίγων ατόμων, τόσο ενηλίκων, όσο και νεαρών και πλέον τα ευρήματα μελετώνται από τους υπεύθυνους της ΚΑΛΛΙΣΤΩ για να παραχθούν τα επιστημονικά συμπεράσματα. ‘Οπως αναφέρει ο κ. Ηλιόπουλος: «Η εξακρίβωση της παρουσίας των λύκων της Πάρνηθας ήταν κάτι αναμενόμενο, περισσότερο επιβεβαίωση, καθώς υπήρχαν φήμες ήδη από το 2012, παρά έκπληξη. Γνωρίζαμε μάλιστα ότι οι λύκοι είχαν επιστρέψει στον Ελικώνα από το 2005, επομένως ήταν φυσικό ένα ζώο με τόσο μεγάλες επικράτειες να βρεθεί σύντομα και στην Πάρνηθα».
Το πρώτο γενικό αποτελέσματα της έρευνας ορίζει ως ελάχιστο πληθυσμιακό μέγεθος τον μέγιστο αριθμό λύκων που καταγράφηκαν ταυτόχρονα σε μια φωτογραφία. Στις 21 Νοεμβρίου 2014 καταγράφηκε μια αγέλη οχτώ λύκων, μέσα στην οποία υπήρχαν ενήλικοι αλλά και νεαροί λύκοι. Οι κάμερες κατέγραψαν επίσης την παρουσία πολλών αδέσποτων σκυλιών κάτι που οφείλεται στις αθρόες και ανήθικες απελευθερώσεις κατοικίδιων ζώων στο βουνό, στα οποία η παρουσία των λύκων ασκεί ευνοϊκή επίδραση καθώς τα εκτοπίζουν. Επίσης, στις περιοχές των ερευνών βρέθηκαν περιττώματα λύκων τα οποία περιέχουν τρίχες από ελάφια. Παράλληλα ένα ακόμα εντυπωσιακό περιστατικό εμφάνισης λύκου σημειώθηκε ακόμα πιο νότια, στην περιοχή των Γερανείων, όπου ένα αποπροσανατολισμένο νεαρό άτομο παρατηρήθηκε στα περίχωρα της πόλης του Λουτρακίου. Οι λύκοι είχαν να φανούν στην Αττική από τα μέσα της δεκαετίας του ‘60, καθώς για χρόνια οι παγάνες και τα δηλητηριασμένα δολώματα είχαν αφανίσει το είδος στα βουνά όλης της Ελλάδας. Σε αυτή την εξόντωση είχε συντελέσει και η αμοιβή του κράτους για κάθε νεκρό λύκο, καθώς θεωρούνταν επίσημα «επιβλαβές θήραμα» μέχρι και το  1991. Μάλιστα ακόμα πιο παλιά, στην δεκαετία του ‘30, οι βασιλιάδες που κατοικούσαν στο Τατόι οργάνωναν κυνήγια λύκων στη γύρω περιοχή.

Όπως φαίνεται οι λύκοι στην Ελλάδα ακολούθησαν τον ίδιο κύκλο επανεμφάνισης που παρατηρείται εδώ και κάποια χρόνια και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια οι λύκοι έχουν εμφανιστεί ξανά στη νότια Γαλλία, στην Ολλανδία, στο Βέλγιο, στη Γερμανία, στη Τσεχία, στην Αυστρία και στην Ουγγαρία σε περιοχές από τις οποίες απουσίαζαν για πολλές δεκαετίες. Οι μαζικές επανεμφανίσεις λύκων σε όλη την Ευρώπη καταρρίπτει και τον ελληνικό «μύθο της υπαίθρου» που θέλει να ερμηνεύσει το γεγονός της αύξησης ή επανεμφάνισης κάποιου άγριου ζώου στη γνωστή φράση «οι οικολόγοι τα αμολύσανε». Η επέκταση της επικράτειας του λύκου στη χώρα μας παρατηρείται συστηματικά εδώ και δύο δεκαετίες και ως κύρια αίτια είναι η μείωση των ανθρωπίνων δραστηριοτήτων στις ορεινές περιοχές και ακολουθούν η μείωση των δηλητηριασμένων δολωμάτων, το νομικό καθεστώς προστασίας που ισχύει, η σχετική αύξηση των οπληφόρων ζώων (αγριόχοιροι, ζαρκάδια, ελάφια) στα δάση μας, της φυσικής τροφής δηλαδή των λύκων, αλλά και η ίδια η επεκτατική συμπεριφορά του είδους, το οποίο καλύπτει τεράστιες αποστάσεις προς εύρεση κατάλληλου ενδιαιτήματος. Ας μην ξεχνάμε ότι ο λύκος, κατά τους ιστορικούς χρόνους, υπήρξε το θηλαστικό με την μεγαλύτερη γεωγραφική εξάπλωση στον πλανήτη, μετά βέβαια από τον άνθρωπο.

Οι λύκοι της Πάρνηθας ακολούθησαν σε διάστημα χρόνων μια πορεία που από την κεντρική Πίνδο, τους οδήγησε στην Αττική μέσω της ορεινής αλυσίδας Παρνασσού-Ελικώνα-Κιθαιρώνα. Η φυσική διαδικασία φαίνεται ότι βρήκε, ή ότι θα βρει, στην Πάρνηθα τις κατάλληλες συνθήκες εποικισμού, καθώς η παρουσία των εκατοντάδων ελαφιών σε όλο το βουνό, εξασφαλίζει επαρκή τροφή για έναν μικρό αριθμό λύκων. Το συναρπαστικό για τους βιολόγους είναι το γεγονός ότι παρακολουθούν τον επικοισμό των λύκων στη Πάρνηθα από την αρχή του και οι έρευνες που θα ακολουθήσουν θα καταλήξουν σε πρώτης τάξεως συμπεράσματα σχετικά μα την επιβίωση της άγριας φύσης.

Εντούτοις δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι πέρα από το γεγονός ότι η κοινή γνώμη έχει λανθασμένα ταυτίσει τον λύκο με την καταστροφή, υπάρχουν και οι πραγματικές καταστροφές στην κτηνοτροφία, κάτι που δεν θα γινόταν, τουλάχιστον σε μεγάλο βαθμό, αν δεν είχαμε στο παρελθόν αφανίσει από τα βουνά μας, τα θηράματα του ζώου. Οι αποζημειώσεις που ανά καιρούς δίνονταν, μόνο επικουρικά μπορούν να βοηθήσουν σε ένα πρόβλημα που χρειάζεται μια ολιστική αντιμετώπιση. Από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους πρόληψης είναι η χρήση των, κατάλληλα εκπαιδευμένων, Ελληνικών ποιμενικών σκύλων και η Περιβαλλοντική Οργάνωση Καλλιστώ έχει εδώ και χρόνια αναπτύξει ένα πανελλαδικό δίκτυο ανταλλαγών ή δωρεών τέτοιων σκύλων μεταξύ κτηνοτρόφων. Και βέβαια δεν εγείρεται  κάποιος ιδιαίτερος λόγος ανησυχίας, καθώς οι λύκοι έχουν μάθει εδώ και δεκαετίες να φοβούνται τον άνθρωπο και στη θέα του τρέπονται σε φυγή. 

Μπορεί να ακούγεται εντυπωσιακό ως νέο η ύπαρξη λύκων στην Πάρνηθα, εντούτοις απλά το ζώο έφυγε για κάποια χρόνια και επέστρεψε, όταν οι συνθήκες γίνανε ευνοϊκές, στις ίδιες βουνοπλαγιές που ζούσε άγριος και περήφανος εδώ και αιώνες. 

Ευχαριστούμε πολύ τον Γιώργο Θεοδωρίδη και τον Γιώργο Ηλιόπουλο από την ΚΑΛΛΙΣΤΩ.

Πηγή: www.naturagraeca.com