Γυμνοβράγχια (nudibranchia)

Το άρθρο δημιουργήθηκε με πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης (AI).

​Γυμνοβράγχια (nudibranchia). Τάξη οπισθοβράγχιων γαστερόποδων μαλακίων, τα οποία ζουν αποκλειστικά στη θάλασσα. Χαρακτηρίζονται από την απουσία οστράκου στα ενήλικα άτομα, ενώ απουσιάζουν επίσης η μανδυακή κοιλότητα και τα εσωτερικά βράγχια.

Το σώμα τους είναι συνήθως μικρού μεγέθους, αλλά εμφανίζει πολύπλοκα σχήματα και διακοσμείται με ζωηρά χρώματα και σχέδια. Τα γυμνοβράγχια αναπνέουν με το δέρμα ή με δευτερογενή βράγχια, τα οποία αναπτύσσονται στη ράχη. Η έδρα βρίσκεται στη δεξιά πλευρά του σώματος, τα μάτια τους είναι ατροφικά και το οσφράδιο αντικαθίσταται από ένα ζευγάρι οσφρητικών κεραιών, τα ρινοφόρα.

Αστραφτερά μωβ με κίτρινες βούλες, βαθύ κυανό με χρυσές λωρίδες, ροζ με πορτοκαλί μπορντούρες, χιλιάδες χρώματα και σχέδια χωρίς τέλος σε συνδυασμούς και ομορφιά. Αυτός είναι ο εκθαμβωτικός κόσμος των γυμνοβράγχιων των ελληνικών θαλασσών. Πρόκειται για μία από τις λιγότερο γνωστές ομάδες μαλακίων στα οποία ανήκουν τα πιο διάσημα μύδια, γυαλιστερές, μπουρούδες, αχιβάδες, σουπιές, χταπόδια, κ.ά.

Τα μαλάκια είναι μία από τις πιο επιτυχημένες οικογένειες του Ζωικού Βασιλείου στο θαλάσσιο περιβάλλον, καθώς αντιπροσωπεύονται από τον μεγαλύτερο αριθμό ειδών σε σχέση με κάθε άλλη ομάδα. Τα γυμνοβράγχια, ή πιο κοινά οι θαλάσσιοι γυμνοσάλιαγκες, αποτελούν μια υποομάδα των γαστερόποδων μαλακίων που διακρίνεται από την απουσία ενός οστράκου που προστατεύει τα μαλακά μέρη του ζώου.

Η αλήθεια είναι ότι έχουν όστρακο κατά τα πρώτα στάδια της ζωής τους, το οποίο χάνουν μόλις μεγαλώσουν. Μάλιστα σε λίγα από αυτά εμφανίζεται κάποιο όστρακο έστω σε υποτυπώδη μορφή ακόμα και στην ενήλικη μορφή τους.

Τα γυμνοβράγχια διαθέτουν πολλούς αμυντικούς μηχανισμούς. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους αποτελούν τα χρώματα και τα σχέδια του σώματος που τις περισσότερες φορές είναι τόσο εντυπωσιακά που πολλοί κατατάσσουν τα γυμνοβράγχια στα πιο όμορφα ζώα παγκοσμίως. Όμως τα χρώματα αυτά, εκτός του ότι παίζουν ρόλο στην παραλλαγή τους στον πολύχρωμο βυθό, αποτελούν και μια προειδοποίηση στον επίδοξο θηρευτή ότι η γεύση τους είναι από άσχημη έως επικίνδυνη. Πράγματι τα περισσότερα από αυτά συλλέγουν και παράγουν χημικές εκκρίσεις που αποτρέπουν τους θηρευτές. Κάποια άλλα, μόλις έρθουν σε επαφή με κάποιο άλλο ζώο, παράγουν ένα είδος αποτρεπτικής βλέννας. Παραδείγματος χάριν αυτά που τρέφονται πάνω σε σφουγγάρια, µεταβολίζουν τις ουσίες που λαµβάνουν και δηµιουργούν κάποιες νέες δύσγευστες ή δηλητηριώδεις χηµικές ουσίες, τις οποίες αποθηκεύουν σε συγκεκριµένα σηµεία πάνω στην πλάτη τους. Μόλις ο υποψήφιος θηρευτής πάει να τα δοκιµάσει, γεύεται αυτές τις ουσίες, κι έτσι εγκαταλείπει άµεσα την προσπάθειά του να φάει τα γυµνοβράγχια.

Τα περισσότερα γυμνοβράγχια έχουν στενή παρασιτική ή συμβιωτική σχέση με άλλα είδη, όπως σπόγγους, υδρόζωα, βρυόζωα και φύκη, με τα οποία τρέφονται ή χρησιμοποιούν ως καταφύγιο. Σε πολλά από αυτά μάλιστα η σχέση είναι αποκλειστική, όπως για παράδειγμα η Tylodina perversa που ζει μόνο πάνω στους σπόγγους του είδους Aplysina aerophoba. Πρόκειται κατά κανόνα για σαρκοφάγα ζώα και τρώνε, έρποντας στον βυθό, διάφορα είδη όπως σπόγγους, ανεμώνες, κοράλλια, υδρόζωα, αλλά και μικρότερα γυμνοβράγχια ή τα αυγά τους. Συνήθως κάθε είδος περιορίζει την τροφή του σε έναν τύπο λείας που μπορεί να περιλαμβάνει μια οικογένεια ζώων ή αποκλειστικά ένα είδος.