Ζούμε ήδη... την 6η μαζική εξαφάνιση

Στο χείλος της έκτης μαζικής εξαφάνισης ειδών βρίσκεται ο πλανήτης, καθώς τα ζώα εξαφανίζονται 100 φορές γρηγορότερα απ’ ό,τι προηγουμένως, προειδοποιεί νέα επιστημονική έκθεση – αυτή τη φορά, μάλιστα, η ανθρωπότητα μπορεί να είναι από τα πρώτα θύματα! Σύμφωνα με ερευνητές των πανεπιστημίων Πρίνστον, Στάνφορντ και Μπέρκλεϊ Καλιφόρνιας, τέτοιοι δείκτες είχαν να εμφανιστούν από την τελευταία εποχή των δεινοσαύρων, περίπου 66 εκατ. χρόνια πριν. 

Τα δεδομένα δείχνουν «σχεδόν πέραν πάσης αμφιβολίας ότι τώρα μπαίνουμε στη διαδικασία της έκτης μαζικής εξαφάνισης», σύμφωνα με τον Paul Ehlrich του Στάνφορντ, ο οποίος μελετά από το 1980 την εξαφάνιση των ειδών. 

Η έκθεση έρχεται να διαψεύσει όσους θεωρούν τις σχετικές ανησυχίες υπερβολικές. Χρησιμοποιώντας συντηρητικές εκτιμήσεις, ο Ehlrich και οι άλλοι συντάκτες επιχειρούν να αποδείξουν ότι η νέα φάση ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη, καθώς τα σημερινά επίπεδα του ρυθμού εξαφάνισης των ειδών ξεπερνούν κατά πολύ τα φυσιολογικά επίπεδα που επικρατούσαν μεταξύ των προηγούμενων πέντε μαζικών εξαφανίσεων.

«Αν επιτραπεί σε αυτή την κατάσταση να συνεχιστεί, η ζωή θα χρειαζόταν πολλά εκατομμύρια χρόνια για να επανακάμψει, και το ίδιο το είδος μας πιθανώς θα εξαφανιζόταν από νωρίς» προειδοποιεί ο Gerardo Ceballos από το Εθνικό Αυτόνομο Πανεπιστήμιο του Μεξικού.

Το φυσιολογικό επίπεδο (του ρυθμού εξαφάνισης) όμως είναι δύσκολο να υπολογιστεί, εξού και οι επιστήμονες χρειάστηκε να αυτοσχεδιάσουν μεθοδολογικά – η ανθρωπότητα έχει κενά γνώσης ως προς το τι συνέβη στα 4,5 δισ. χρόνια ύπαρξης της Γης. Η ομάδα χρησιμοποίησε έναν ρυθμό περασμένων εξαφανίσεων διπλάσιο από εκείνον προηγούμενων μελετών και σύγκρινε αυτόν τον ρυθμό με τις πλέον συντηρητικές εκτιμήσεις για την περίοδο που διανύουμε. Με αυτόν τον τρόπο έφεραν τους δύο κατά προσέγγιση δείκτες –τον σημερινό και τον ιστορικό– όσο το δυνατόν πιο κοντά.

Διαπίστωσαν λοιπόν ότι, αν ο προηγούμενος ρυθμός ήταν 2 εξαφανίσεις θηλαστικών στα 10.000 είδη μέσα σε 100 χρόνια, «ο μέσος ρυθμός εξαφάνισης σπονδυλωτών τον τελευταίο αιώνα είναι έως 114 φορές υψηλότερος απ’ ό,τι θα ήταν χωρίς την ανθρώπινη δραστηριότητα, ακόμα και με βάση τις πλεόν συντηρητικές εκτιμήσεις για την εξαφάνιση των ειδών». 

Οι επιστήμονες προσθέτουν μάλιστα ότι οι υπολογισμοί τους «ενδεχομένως υποτιμούν τη σοβαρότητα της κρίσης», αφού σκοπός τους ήταν να θέσουν «ένα ρεαλιστικό κατώτατο όριο για την επίδραση της ανθρωπότητας στη βιοποικιλότητα». Η Διεθνής Ένωση για την Προστασία της Φύσης (IUCN) συμφωνεί με τα ανησυχητικά συμπεράσματα της νέας έκθεσης, δίνοντας μάλιστα επίπεδο απειλής 26% για τα θηλαστικά και 41% για τα αμφίβια, ενώ ο Ehlrich αποκαλεί όσα είδη κατάφεραν να αποτελέσουν στατιστικό δείγμα «ζωντανούς νεκρούς».

«Η αποτροπή ενός δραματικού μαρασμού της βιοποικιλότητας και η επακόλουθη απώλεια λειτουργιών του οικοσυστήματος είναι ακόμα δυνατή μέσω εντατικών προσπαθειών προστασίας, αλλά το παράθυρο αυτής της ευκαιρίας κλείνει με γοργό ρυθμό» προσθέτουν οι επιστήμονες.

Υπάρχει μια ανθρωπογενής αλυσίδα επιπτώσεων που οδηγεί σε αυτή τη μείωση της βιοποικιλότητας, στην απώλεια ενδιαιτημάτων, στην αποψίλωση των δασών, στην υπερεκματάλλευση πόρων και σε άλλα δεινά. Καθώς τα είδη εξαφανίζονται, μαζί τους χάνονται και βασικές λειτουργίες του οικοσυστήματος, όπως η επικονίαση από τις μέλισσες και ο καθαρισμός του νερού από τους υγρότοπους. 

Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι κινδυνεύουμε να χάσουμε πολλά από τα οφέλη της βιοποικιλότητας μέσα σε μόλις τρεις γενιές. «Σκάβουμε μόνοι μας τον λάκκο μας» λέει χαρακτηριστικά ο Ehlrich.
Οι συντάκτες της έκθεσης, η οποία δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Science Advances», ελπίζουν ότι αυτή θα επηρεάσει πολιτικές και θα εντείνει τις προσπάθειες προστασίας των ειδών προτού οι αλλαγές γίνουν απόλυτα μη αναστρέψιμες… 

Πηγή: zougla.gr